Informacje dotyczące jednolitego pliku kontrolnego atakują nas niemal z każdej strony. W prasie i internecie możemy przeczytać kto i kiedy obowiązany jest raportować księgi podatkowe w formie elektronicznej. Często autorzy wypowiadają się o nowych regulacjach wręcz entuzjastycznie. Niniejszym artykułem chciałbym zwrócić uwagę na aspekty JPK, które nie zostały poddane ocenie większości autorów, chociaż wydają się wręcz oczywiste.
Skąd wątpliwości
Źródłem powszechnie obowiązującego w Polsce prawa są: Konstytucja, ustawy, ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia. Mamy to zagwarantowane w art. 87 Konstytucji. Jak przedstawia się unormowanie dotyczące JPK? W art. 193a ordynacji podatkowej (tekst jedn. DzU z 2015 r., poz. 613 ze zm., dalej: o.p.) zawarto obowiązek przekazania całości lub części ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych w postaci elektronicznej w odpowiedniej strukturze logicznej. Wątpliwość budzi sposób publikacji struktury logicznej ksiąg podatkowych. W myśl art. 193a o.p. struktura logiczna postaci elektronicznej ksiąg podatkowych oraz dowodów księgowych, z uwzględnieniem możliwości wytworzenia jej z programów informatycznych używanych powszechnie przez przedsiębiorców oraz automatycznej analizy danych, jest dostępna w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej urzędu obsługującego ministra właściwego do spraw finansów publicznych (czyli na internetowej stronie Ministerstwa Finansów).
Dlaczego na stronie MF
Odesłanie publikacji struktur JPK do stron internetowych jest co najmniej zaskakujące. Istotą JPK jest przesłanie danych według struktury logicznej, zatem w ściśle sformalizowanej formie. Tymczasem struktura ta nie jest unormowana w żadnym akcie prawnym. Na pewno źródłem obowiązującego prawa nie jest strona internetowa MF.
W kwestii jasności - sam fakt obowiązku przesyłania danych w formie elektronicznej wynika wprost z ordynacji podatkowej. W praktyce już przed wejściem w życie przepisów o JPK organy podatkowe podczas kontroli pobierały od podatników dane w formie elektronicznej. Jednak dane pobierane były w takim zakresie, w jakim były zawarte w księgach podatkowych podatnika. Obecne przepisy nakazują sformalizować przekazywane dane w ramach struktury logicznej, która nie jest określona w żadnym akcie prawnym. Właśnie brak normatywnego aktu prawnego zawierającego struktury JPK jest bardzo niepokojący. Oznacza, to że zakres informacji, jaki wymagany jest przez struktury JPK, pozostaje poza formalną drogą legislacyjną, a tym samym poza jakąkolwiek kontrolą. Taka sytuacja nie powinna mieć miejsca.
Inaczej jest z deklaracjami
JPK nakłada na podatników znaczne obowiązki. Struktury są tak zbudowane, że w celu prawidłowego sporządzenia JPK należy wdrożyć wiele nowych procedur oraz znacznie poszerzyć zakres danych gromadzonych w zapisach ksiąg podatkowych. Dla kontrastu można wskazać na deklaracje, które mogą/muszą zostać przesyłane w formie elektronicznej – ich struktury logiczne zostały zawarte w rozporządzeniu ministra finansów z 24 grudnia 2007 r. w sprawie struktury logicznej deklaracji i podań, sposobu ich przesyłania oraz rodzajów podpisu elektronicznego, którymi powinny być opatrzone (DzU nr 246, poz. 1820). W tym przypadku struktury są zawarte w obowiązującym akcie prawnym.
