Jak nie płacić wysokiego podatku u źródła

Podatek u źródła (ang. WHT) to rodzaj podatku dochodowego obciążającego co do zasady firmy zagraniczne, które uzyskują w Polsce dochody z pewnych „źródeł" (stąd nazwa). Chodzi o odsetki od pożyczek, a także należności za usługi doradcze, księgowe, prawne, reklamowe, a także należności z praw autorskich oraz znaków towarowych. Dość często zagraniczni udziałowcy polskich spółek pobierają też wynagrodzenia za współudział w zarządzaniu ich operacjami w naszym kraju.

Czytaj także: Podatek u źródła: wspólnicy mogą zapłacić za spółkę

Taki podatek wynosi co do zasady 20 proc., chyba że odpowiednie umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania przewidują niższą stawkę (czasem wręcz zerową). Dotychczas stosowano je bez szczególnych warunków, ale od początku 2019 roku weszły w życie przepisy (teraz częściowo zawieszone), które stawiają dodatkowe warunki korzystania z takich preferencji w przypadkach, gdy płatności za granicę przekraczają 2 mln zł rocznie dla jednego kontrahenta. Formalności te obciążają polską spółkę wypłacającą te należności i będącą płatnikiem

Sposoby na WHT

Przepisy PIT i CIT dają firmom do wyboru dwie opcje, pozwalające na stosowanie preferencji. Pierwsza: złożą wraz z płatnością oświadczenie zarządu o spełnianiu wszystkich warunków dla zastosowania obniżonej stawki. Druga: uzyskanie opinii o stosowaniu zwolnienia.

Każda z tych opcji ma swoje wady i zalety. Oświadczenie musi być składane najpóźniej w dniu zapłaty należności zagranicznemu kontrahentowi. Muszą pod nim widnieć podpisy wszystkich członków zarządu polskiej spółki (mogą być w formie elektronicznej). Jeśli członkowie zarządu nie dopełnią tej formalności, to grożą im grzywny albo nawet pozbawienie wolności. Oświadczenie ważne jest tylko dwa miesiące (liczone od końca miesiąca następującego po miesiącu, w którym zostało złożone).

Opinia o stosowaniu zwolnienia to nowy, swoisty rodzaj wiążącej interpretacji przepisów prawa podatkowego. Może o nią wystąpić zagraniczny podatnik. Wniosek o wydanie opinii podlega opłacie w wysokości 2 tys. zł. Jest ona ważna przez 36 miesięcy, chyba że zmieniły się okoliczności jej wydania albo podatnik przestał spełniać warunki.

Starannie, czyli jak

Co wybrać, by nie obciążać firmowych finansów płaceniem 20-proc. podatku? Zdaniem Wojciecha Majkowskiego, doradcy podatkowego z KPMG, wybór może być trudny, ale wiele przemawia za oświadczeniami. – W praktyce wniosek o opinię może się wiązać z ujawnieniem wielu dokumentów handlowych, a zagraniczne firmy niechętnie się na to godzą. Dlatego wiele z nich może preferować oświadczenia, nawet gdy wiąże się to z uciążliwymi formalnościami – uważa Majkowski.

Oświadczenie polskiego zarządu powinno być jednak poparte pewnymi ustaleniami co do tego, kto jest rzeczywistym odbiorcą płatności. Przepisy wymagają też dochowania „należytej staranności" w takim doborze kontrahenta zagranicznego, by wypłacane środki nie służyły np. praniu pieniędzy czy oszustwom podatkowym. Z brzmienia ustaw o PIT i o CIT można wnioskować, że to nie administracja skarbowa, ale polski płatnik WHT będzie badał uzasadnienie gospodarcze transakcji oraz strukturę właścicielską odbiorcy, któremu płaci należności podlegające temu podatkowi. Mało tego, badanie takie należy cyklicznie ponawiać i dokonywać go w sposób uporządkowany, najlepiej zgodnie z wewnętrzną procedurą.

Jak jednak rozumieć ową „należytą staranność"? – Powinny to rozstrzygnąć objaśnienia MF – twierdzi Wojciech Majkowski, wskazując na opublikowany pod koniec czerwca projekt takich objaśnień. Zwraca on jednak uwagę, że ów projekt tej kwestii nie rozstrzyga.

Oświadczenie albo opinia

Aby płacić niższy WHT, można skorzystać z dwóch opcji:

Oświadczenie płatnika:

? dotyczy wszelkich płatności podlegających WHT;

? składa je kierownik jednostki (albo cały zarząd) – niedopuszczalne jest złożenie go przez pełnomocnika;

? składa się je najpóźniej w dniu wypłaty należności;

? jest ważne w miesiącu złożenia i przez dwa kolejne miesiące (następnie konieczne jest odnowienie).

Opinia o stosowaniu zwolnienia:

? dotyczy tylko zwolnień implementowanych z dyrektyw UE dla dywidend, odsetek i należności licencyjnych;