Czy wskutek uchwały Naczelnego Sądu Administracyjnego sądy nie będą rozpatrywać skargi na bezczynność skarbówki lub przewlekłość postępowania także wtedy, gdy została złożona jeszcze przed wydaniem decyzji?
– Jest takie niebezpieczeństwo. Dużo zależy jednak od tego, co znajdzie się w pisemnym uzasadnieniu uchwały – przyznaje Marcin Borkowski.
Przedłużanie terminów
Przepisy ordynacji podatkowej nakładają na fiskusa obowiązek zawiadomienia podatnika o niezałatwieniu sprawy w terminie oraz wskazania nowego. Z kolei ustawa o VAT pozwala skarbówce na przedłużenie terminu na zwrot podatku. W orzecznictwie zaznacza się jednak, że urzędnicy muszą przedstawić w tej sprawie konkretne argumenty.
Jak podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny w jednym z wyroków (sygn. I FSK 114/19) odroczenie zwrotu VAT powinno być należycie i wyczerpująco uzasadnione, tak by nie było wątpliwości, że rzeczywiście istnieje konieczność dokonania dodatkowej weryfikacji. Korzystanie z możliwości przedłużenia terminu zwrotu podatku, jako odstępstwo od zasady zwrotu w terminie określonym ustawowo, powinno być zastrzeżone dla sytuacji wyjątkowych.
Maciej Fiedorczuk starszy konsultant w NGL Legal
Naczelny Sąd Administracyjny w opisanej uchwale siedmiu sędziów niejako stanął w opozycji do praw uczestników postępowań administracyjnych, w tym podatkowych. Wskazując na brak możliwości merytorycznego rozpoznania skargi dotyczącej okresu bezczynności przed wydaniem decyzji, poniekąd pozbawia podatników możliwości dochodzenia swoich praw do uzyskania rekompensaty czy dochodzenia roszczeń w postępowaniu cywilnym. Doprowadza to do „zalegalizowania" bezczynności organów, działa też rozluźniająco na traktowanie swoich obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych. Wskutek tej uchwały skarga na bezczynność, która powinna być bronią przeciwko nierzetelnemu prowadzeniu postępowania przez fiskusa, staje się zwykłym kapiszonem, którym można co najwyżej przestraszyć. Stanowisko sędziów daje bowiem urzędnikom możliwość uniknięcia w każdej sytuacji odpowiedzialności za bezczynność.