Objaśnienia podatkowe: minister wskaże jak stosować przepisy

Objaśnienia podatkowe publikowane na stronie Ministerstwa Finansów wskazują właściwy sposób zastosowania danej regulacji, a ponadto zapewniają ochronę prawną osobom, które się do nich stosują.

Publikacja: 10.06.2019 06:30

Objaśnienia podatkowe: minister wskaże jak stosować przepisy

Foto: 123RF

W artykule „Minister wyjaśni niezrozumiałe przepisy" (DF z 27 maja, str. >D6-7) zostały opisane interpretacje ogólne wydawane przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych (dalej: minister finansów, minister). W tym artykule przybliżone zostaną objaśnienia podatkowe wydawane przez ten organ. Dla lepszego zrozumienia istoty objaśnień poruszony będzie również temat broszur informacyjnych.

Czytaj także: Unikanie sporów ze skarbówką: minister wyjaśni niezrozumiałe przepisy

Ogólnodostępne pisma

Z ordynacji podatkowej wynika, że objaśnienia podatkowe to ogólnodostępne pisma stanowiące narzędzie ujednolicania rozstrzygnięć administracji podatkowej. Podobnie jak interpretacje ogólne, objaśnienia spełniają swoją rolę na dwa sposoby. Po pierwsze wskazują prawidłowy (w opinii ministra) sposób postępowania w sytuacjach mogących sprawiać trudności podatnikom oraz organom. Ponadto sprawiają, że wyjaśnienia ministra dają ochronę prawną podatnikom, którzy się do nich zastosowali. To oznacza, że podatnik będzie mógł żądać zwolnienia, jeśli organ podatkowy rozstrzygnie jego sprawę niezgodnie z objaśnieniami ministra.

Czym różnią się od interpretacji ogólnych

Interpretacje ogólne dotyczą odczytywania przepisów prawa podatkowego. Pomagają odpowiedzieć na następujące pytanie: Co ustawodawca miał na myśli wprowadzając konkretne zapisy? Natomiast objaśnienia dotyczą samego zastosowania przepisów, czyli procesu, który następuje po ich zinterpretowaniu. Dlatego w objaśnieniach kluczową rolę odgrywają przykłady prawidłowego zastosowania przepisów.

Przykład

(objaśnienia z 18 stycznia 2019 r.)

„Rolnik zawarł umowę o pomocy przy zbiorach i wypłacił polskiemu pomocnikowi wynagrodzenie. Rolnik nie jest zobowiązany do poboru zaliczki na podatek dochodowy, a jedynie do sporządzenia i przesłania pomocnikowi oraz urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania pomocnika, formularza PIT-11, wykazując wysokość wypłaconego wynagrodzenia w poz. 74".

Instrukcja postępowania

Objaśnienia ministra finansów mają służyć zapobieganiu rozbieżnościom w stosowaniu przepisów przez różne organy, jednak ich adresatami są podatnicy. W związku z tym w praktyce spełniają głównie rolę informacyjną (edukacyjną). Za pomocą tego narzędzia minister finansów wspiera podatników w prawidłowym wykonywaniu obowiązków podatkowych. Dlatego istota objaśnień sprowadza się do przedstawienia instrukcji postępowania związanego z obowiązkami nałożonymi ustawami podatkowymi. Pod tym względem objaśnienia mają więcej wspólnego z broszurami administracji podatkowej niż z interpretacjami ogólnymi.

Przykład

(objaśnienia z 18 stycznia 2019 r.)

„Objaśnienia dotyczą obowiązków ciążących na rolnikach, jako podmiotach wypłacających należności z tytułu umowy o pomocy przy zbiorach, na gruncie przepisów ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych".

Podobnie jak w przypadku interpretacji ogólnych objaśnienia wydawane są przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów, Trybunału Konstytucyjnego i Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Oznacza to, że swoboda opinii przedstawionej przez ministra jest ograniczona.

Broszury

W celu udzielenia podatnikom wsparcia w prawidłowym wykonywaniu obowiązków podatkowych administracja skarbowa wydaje broszury, w których wyjaśnia istotne zagadnienia podatkowe.

Przykład

(broszura – znak: 164518/K)

„W przypadku, gdy oboje rodzice łożą na utrzymanie niepełnosprawnego dziecka (bez względu na to, czy pozostają w związku małżeńskim czy też nie), każdemu z nich przysługuje prawo do ulgi rehabilitacyjnej w wysokości faktycznie poniesionego przez siebie wydatku. W przypadku wydatków ograniczonych limitem kwotowym każdemu z rodziców przysługuje odrębny (własny) limit".

Broszury mają charakter informacyjny i nie gwarantują ochrony prawnej, którą zapewniają wyjaśnienia zawarte w interpretacjach i objaśnieniach. Jednak to nie znaczy, że organy mogą nie uwzględniać zastosowania się przez podatnika do informacji opublikowanych przez administrację podatkową w broszurach. Mimo, że broszury nie dają podstawy do zwolnienia związanego z ochroną prawną, to jednak organy zobowiązane są do działania w sposób pogłębiający zaufanie podatników (art. 121 ordynacji podatkowej). Wydanie decyzji sprzecznej z broszurą może być argumentem w postępowaniu w sprawie udzielenia ulgi podatkowej na podstawie art. 67a § 1 o.p. Zgodnie z tym przepisem organ podatkowy, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych interesem publicznym, może umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe. Konieczność zachowania zaufania do administracji podatkowej leży w interesie publicznym.

Podatnik, który wykonuje obowiązki zgodnie z broszurami, nie musi obawiać się odpowiedzialności karnej skarbowej, jeżeli organ zakwestionuje jego rozliczenie.

Broszury można odnaleźć w wyszukiwarce pod adresem: http://sip.mf.gov.pl/

Bez negatywnych skutków

Objaśnienia dają gwarancję ochrony prawnej, o której była mowa w pierwszej części cyklu („Uzyskanie interpretacji pomoże uniknąć sporu z fiskusem", DF z 13 maja, str. >D6). Pod tym względem wyjaśnienia zawarte w omawianych pismach przypominają interpretacje.

Żeby zapewnić sobie ochronę prawną, należy spełnić te same warunki, które gwarantują bezpieczeństwo związane z interpretacjami ogólnymi. Trzeba zatem zastosować się do objaśnień przed ich zmianą, przy czym skutki podatkowe związane ze zdarzeniem, któremu odpowiada przedmiot objaśnień, muszą mieć miejsce po publikacji wyjaśnień ministra.

Przykład

Pan Jan Borowski zastosował w lutym 2018 r. przepisy ustawy o podatku od towarów i usług w sposób jaki został później zaprezentowany przez ministra w objaśnieniach podatkowych z 11 grudnia 2018 r. Ochrona prawna związana z tym pismem nie obejmuje sprawy pana Jana z początku roku 2018.

Zmiana stanowiska

Objaśnienia mogą być zmienione, jeżeli minister finansów, uwzględniając w szczególności orzecznictwo sądów, Trybunału Konstytucyjnego lub Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, stwierdzi ich nieprawidłowość. Ochrona prawna po zmianie działa na tych samych zasadach co w przypadku zmiany interpretacji ogólnych. Oznacza to, że zwolnienie związane z ochroną prawną może objąć:

1) w przypadku rocznego rozliczenia podatków – okres do końca roku podatkowego, w którym opublikowano zmienione objaśnienia;

2) w przypadku kwartalnego rozliczenia podatków – okres do końca kwartału, w którym opublikowano zmienione objaśnienia;

3) w przypadku miesięcznego rozliczenia podatków – okres do końca miesiąca, w którym opublikowano zmienione objaśnienia, oraz miesiąc następny.

Jak korzystać

W przypadku mniej istotnych spraw dobrym rozwiązaniem są broszury, których wydano całkiem sporo.

Objaśnienia, obok interpretacji ogólnych, mogą być użyteczne dla podatników, których sprawa jest na tyle istotna, że wymaga ochrony prawnej.

Sprawy, którym nie odpowiadają objaśnienia lub interpretacje ogólne, powinny być zabezpieczone interpretacją indywidualną.

Wydane przez ministra objaśnienia podatkowe łączą w sobie cechy:

- broszur, ze względu na informacyjno-edukacyjny charakter;

- interpretacji, co wynika z możliwości skorzystania z ochrony prawnej.

* * *

Kolejny artykuł cyklu ukaże się za dwa tygodnie i będzie dotyczył interpretacji indywidualnych. Można się będzie z niego dowiedzieć:

- czym są interpretacje indywidualne;

- co zawierają;

- jak z nich korzystać.

Autor jest głównym specjalistą w Urzędzie Miasta Szczecin

podstawa prawna: art. 14a ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn. DzU z 2019 r. poz. 900 ze zm.)

Gdzie szukać objaśnień

Objaśnienia można znaleźć w „Bazie wiedzy" znajdującej się na stronie Ministerstwa Finansów: https://www.podatki.gov.pl/

W artykule „Minister wyjaśni niezrozumiałe przepisy" (DF z 27 maja, str. >D6-7) zostały opisane interpretacje ogólne wydawane przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych (dalej: minister finansów, minister). W tym artykule przybliżone zostaną objaśnienia podatkowe wydawane przez ten organ. Dla lepszego zrozumienia istoty objaśnień poruszony będzie również temat broszur informacyjnych.

Czytaj także: Unikanie sporów ze skarbówką: minister wyjaśni niezrozumiałe przepisy

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe