System rozliczeń podatkowych jest na tyle skomplikowany, że nietrudno o błąd czy pomyłkę co do kwot podatku. Na takie ryzyko narażeni są szczególnie przedsiębiorcy, którzy z uwagi na charakter prowadzonej aktywności gospodarczej obowiązani są do prawidłowego rozpoznania skutków swojej działalności w różnych obszarach prawa podatkowego. Nic więc dziwnego, że nierzadko dochodzi do sytuacji, w której przedsiębiorcy – działający jako podatnicy lub płatnicy – na skutek ujawnionych błędów korygują swoje pierwotne rozliczenia z fiskusem. Prawo złożenia korygujących deklaracji podatkowych wynika wprost z ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (o.p.). Jak bowiem stanowi jej art. 81 § 1, jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, to podatnicy, płatnicy i inkasenci mogą skorygować uprzednio złożoną deklarację poprzez złożenie deklaracji korygującej. Oczywiście regulacje o.p. przewidują także katalog sytuacji, w których uprawnienie to jest zawieszone (np. na okres trwania postępowania podatkowego).
Zasadą jest, że niezapłacony w terminie podatek (zaliczka na podatek) jest uznawany za zaległość podatkową. Od niej z kolei (jeżeli nie zachodzą sytuacje szczególne stosownie do art 53 § 1 o.p.) naliczane są odsetki za zwłokę. Ich wysokość aktualnie wynosi 8 proc. w skali rocznej. Oznacza to, że gdy na skutek złożenia deklaracji korygującej wykazany został podatek podlegający zapłacie wyższy niż podatek wykazany w deklaracji pierwotnej, podatnik przedsiębiorca co do zasady jest obowiązany do zapłaty zaległego podatku wraz z naliczonymi odsetkami za zwłokę. Odsetki te należy wpłacić bez wezwania organu podatkowego, a w przypadku gdy uiszczona wpłata nie pokrywa kwoty zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę, zalicza się ją proporcjonalnie na poczet kwoty zaległości podatkowej oraz kwoty odsetek za zwłokę według zasad przewidzianych w art. 55 o.p. W tym miejscu warto jednak zwrócić uwagę na przewidziany w regulacjach o.p. mechanizm pozwalający na zapłatę tych odsetek w niższej – preferencyjnej wysokości. Otóż, zgodnie z art. 56a § 1 o.p. obniżoną stawkę odsetek za zwłokę w wysokości połowy stawki odsetek za zwłokę stosuje się w przypadku spełnienia łącznie następujących warunków:
- złożenia prawnie skutecznej korekty deklaracji, nie później niż w terminie sześciu miesięcy od dnia upływu terminu do złożenia deklaracji, oraz
- zapłaty zaległości podatkowej w ciągu siedmiu dni od dnia złożenia korekty.
Premiowani są zatem ci podatnicy, którzy w stosunkowo krótkim terminie podejmą działania mające na celu wykrycie i naprawienie zaistniałego błędu lub pomyłki w rozliczeniach z fiskusem. Jest to więc mechanizm zachęcający do dobrowolnego podejmowania działań zmierzających do wykrywania i naprawiania zaistniałych nieprawidłowości.
