Marek Isański: Spóźniony sukces podatników

Fundacja Praw Podatnika od lat wskazywała sądowi administracyjnemu, że jest zobowiązany do badania czy postępowanie karne skarbowe zawiesiło bieg przedawnienia zobowiązań podatkowych. Uchwała NSA I FPS 1/21 z 24.05.2021 roku potwierdziła to stanowisko. Organy podatkowe przestaną „robić” z obywateli przestępców tylko po to, aby potencjalne zobowiązanie podatkowe nie przedawniło się.

Aktualizacja: 25.05.2021 13:20 Publikacja: 25.05.2021 13:01

Marek Isański: Spóźniony sukces podatników

Foto: Adobe Stock

W sprawach podatkowych przedawnienie pełni niezwykle ważną i ciągle niedocenianą rolę. Jest najskuteczniejszym, jaki świat wymyślił, mechanizmem wymuszającym rzetelność i sprawność działania administracji podatkowej, której zadaniem jest dbanie o to, aby należne państwu podatki terminowo wpływały do budżetu. A z drugiej strony realne przedawnienie gwarantuje ochronę godności obywateli, którzy nie powinni być narażani na dezorganizację ich życia wskutek prowadzenia w stosunku do nich postępowań za odległe okresy rozliczeniowe, co jest niedopuszczalne choćby z tego powodu, że wykazywanie swoich racji po długim czasie jest bardzo utrudnione, a często niemożliwe. Gdyby autorzy Konstytucji zdawali sobie sprawę z tego jak ważne jest przedawnienie w podatkach to z pewnością zapisane zostałoby to w ustawie zasadniczej.

Czytaj także: Nierzetelnym podatnikom grożą wyższe kary - maksymalne stawki za przestępstwa i wykroczenia skarbowe

Wszczynanie postępowań karnych skarbowych w wyłącznym celu zawieszenia biegu terminu przedawnienia jest od 10 lat dosłownie plagą. I jest oczywiście bezpodstawne. Jest zasadne, ale tylko z punktu widzenia organów państwa łamiących prawo. Co prawda jest to czynione w imię interesu państwowego, ale nie o takie państwo Polakom w III RP chodziło. I na pewno nie powinny tego procederu legitymować sądy. Choćby z tego powodu, iż tracą wtedy same swą własną legitymizację.

Każdego roku wszczynanych jest ponad 100 tysięcy (!) postępowań karnych skarbowych. Zdecydowana większość z nich już ze względu na sam termin wszczęcia (tuż przed terminem przedawnienia zobowiązania podatkowego) budzi poważne wątpliwości, co do zasadności podstaw do ich wszczęcia. Trudno wyobrazić sobie bardziej naganne i naruszające godność obywateli zachowanie organu własnego państwa niż robienie z tysięcy niewinnych ludzi przestępców tylko po to aby „przykryć" urzędniczą opieszałość.

Sądy administracyjne w tych przypadkach stwierdzały, że nie mogą zapobiegać czynieniu przez urzędy skarbowe z przedawnienia fikcji. Poglądu tego zbyt dogłębnie niestety nie uzasadniały.

Przekonywaliśmy od lat, że nie może pozostawać poza kontrolą sądu administracyjnego, żaden zarzut naruszenia prawa podatnika przez administrację, a w szczególności nie może pozostawać poza kontrolą sądu zarzut nadużycia prawa przez organ podatkowy. Być może sąd nie jest uprawniony do badania zasadności wszczęcia postępowania karnego skarbowego, co nie oznacza, że nie jest uprawniony do badania, czy to wszczęcie nie było nadużyciem prawa i czy mogło zmienić ustawowy termin przedawnienia zobowiązania podatkowego. Zorganizowaliśmy już ponad 4 lata temu, na Uczelni Łazarskiego, pod patronatem Rzecznika Praw Obywatelskich Adama Bodnara, Konferencję „PRZYWRÓCIĆ PRZEDAWNIENIE". Niestety żaden z sędziów sądu administracyjnego nie skorzystał z zaproszenia.

Dopiero NSA Uchwałą I FPS 1/21 z 24.05.2021r. dokonał gruntownej korekty orzecznictwa. Szkoda, jedynie, że tak późno, że dopiero po wielu latach obowiązywania i stosowania tego przepisu Sąd dokonał jego wykładni pod kątem ochrony praw podatników w postępowaniu podatkowym. To wyjątkowa sytuacja. Zwłaszcza biorąc pod uwagę - zapisaną w Konstytucji - rolę sądu administracyjnego (ochronę praw podatników i kontrolę legalności działania administracji) i konsekwencje, do jakich stosowanie tego przepisu przez te lata prowadziło. Nie można zapominać, że co najmniej dziesiątki tysięcy osób jest poszkodowanych dotychczasowym błędnym stanowiskiem sądu, dla których nie ma drogi prawnej do odzyskania niesłusznie zapłaconych kwot.

W sprawach podatkowych przedawnienie pełni niezwykle ważną i ciągle niedocenianą rolę. Jest najskuteczniejszym, jaki świat wymyślił, mechanizmem wymuszającym rzetelność i sprawność działania administracji podatkowej, której zadaniem jest dbanie o to, aby należne państwu podatki terminowo wpływały do budżetu. A z drugiej strony realne przedawnienie gwarantuje ochronę godności obywateli, którzy nie powinni być narażani na dezorganizację ich życia wskutek prowadzenia w stosunku do nich postępowań za odległe okresy rozliczeniowe, co jest niedopuszczalne choćby z tego powodu, że wykazywanie swoich racji po długim czasie jest bardzo utrudnione, a często niemożliwe. Gdyby autorzy Konstytucji zdawali sobie sprawę z tego jak ważne jest przedawnienie w podatkach to z pewnością zapisane zostałoby to w ustawie zasadniczej.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe