Umowa z organem podatkowym szansą na bezpieczeństwo podatników

Wprowadzona przez ustawodawcę instytucja umowy o współdziałanie może być przełomem w zakresie współpracy podatników z administracją podatkową. Pierwsze dwadzieścia dużych firm, które zgłoszą wniosek o zawarcie takiej z Szefem Krajowej Administracji Skarbowej, mogą zapewnić sobie pełne bezpieczeństwo prawnopodatkowe.

Publikacja: 21.05.2020 18:00

Umowa z organem podatkowym szansą na bezpieczeństwo podatników

Foto: AdobeStock

Nie trzeba nikogo przekonywać, że polskie regulacje podatkowe ulegają nieustannym zmianom, czego efektem są często niejednoznaczne lub nawet sprzeczne przepisy. W samym pierwszym półroczu 2019 r. uchwalono w Polsce 11 772 stron maszynopisu aktów prawnych w randze ustaw, rozporządzeń oraz aktów międzynarodowych, w związku z czym próby przedsiębiorców dostosowania się do zmieniającej się rzeczywistości są obarczone wielkim wysiłkiem. W gąszczu tych przepisów gubią się nie tylko podatnicy, ale i urzędnicy, czego skutkiem są m.in. trwające przez wiele lat postępowania podatkowe. Czego przykładem jest zakończone postępowanie kontrolne w największym prywatnym podatniku podatku dochodowego w Polsce (komunikat LPP S.A. z 3.03.2020r.).

Podejmowane przez przedsiębiorców próby zapewnienia większego bezpieczeństwa prawnego często pozostają bezskuteczne z uwagi na zmianę wykładni przepisów czy kwestionowanie mocy ochronnej interpretacji indywidualnych. W każdym przypadku skutkiem tych działań jest strata czasu i pieniędzy państwa oraz podatników. Jednym z rozwiązań jest korzystanie z profesjonalnej pomocy podatkowej, co może zapewnić ochronę podobną do mocy interpretacji indywidualnych, a nawet spowodować odstąpienie od sankcji podatkowych.

Czytaj także: Odszkodowanie z ugody sądowej nie korzysta ze zwolnienia z PIT - wyrok NSA

Z uwagi na wskazane wady kontradyktoryjnego modelu relacji podatnik – administracja podatkowa, na zachodzie wykształciły się instytucje prowadzenia negocjacji między organami podatkowymi a podatnikami. Programy ścisłej współpracy zaczęto wprowadzać w pierwszej dekadzie XXI wieku, co miało miejsce w Holandii, Irlandii i USA. W raporcie OECD z 2013 r. wskazano już na 24 państwa, w których wdrożono analogiczne programy. Eksperci zwracali przy tym uwagę na korzyści płynące ze współpracy obu stron. Współpraca pozwala po stronie podatników na zmniejszenie ryzyka prawnopodatkowego, a po stronie państwa na wzrost poprawności realizowania obowiązków podatkowych, zwiększając jednocześnie zaufanie do organów podatkowych. Może to mieć szczególne znaczenie przy okazji zmiany przepisów lub zmiany interpretacji przepisów przez sądy albo organy podatkowe.

W polskim porządku prawnym dotąd nie istniały takie rozwiązania. Ustawa z 16 października 2019 r. o rozstrzyganiu sporów dotyczących podwójnego opodatkowania oraz zawieraniu uprzednich porozumień cenowych wprowadza od 1 lipca 2020 r. do Ordynacji podatkowej instytucję umowy o współdziałanie. Ma ona służyć zapewnianiu przestrzegania przez podatnika przepisów prawa podatkowego w warunkach przejrzystości działań oraz wzajemnego zaufania i zrozumienia między organem podatkowym a podatnikiem, przy uwzględnieniu charakteru prowadzonej przez podatnika działalności. Wniosek o zawarcie umowy o współdziałanie może złożyć jedynie podatnik o przychodzie przekraczającym 50 mln euro, który otrzymał pozytywną opinię z audytu wstępnego. Podatnik, który podpisał taką umowę musi zatem zachować pełną transparentność podatkową w zakresie podejmowanych czynności w przyszłości, ale i bieżącej działalności, ponieważ pozytywny audyt podatkowy jest niezbędnym warunkiem zawarcia umowy.

Z perspektywy praktyki prawa podatkowego powstanie tej instytucji musi być oceniane bardzo dobrze. Powstaje w Polsce szansa na inną, przewidywalną politykę podatkową, która może wspierać przedsiębiorców w prowadzonej przez nich działalności. Jakkolwiek zawarcie umowy o współdziałanie da podatnikom wiele korzyści, to należy pamiętać, że podatnik nie tylko zobowiązuje się do przestrzegania prawa podatkowego w przyszłości, ale wręcz do konsultowania z Szefem Krajowej Administracji Skarbowej relewantnych podatkowo działań.

Z uwagi na pilotażowy charakter programu, umowa o współdziałanie zostanie zawarta wyłącznie z pierwszymi dwudziestoma podmiotami, które złożą wniosek. Podmioty zainteresowane złożeniem wniosku powinny się zatem pośpieszyć. Najprawdopodobniej większość podatników, którzy podpiszą umowy o współdziałanie, będą podmiotami, których udziałowcem jest Skarb Państwa. Duże prywatne firmy powinny pospieszyć się zatem ze złożeniem wniosku. W komunikacie z 3 marca, zarząd LPP S.A. – kierując się chęcią zachowania pełnej transparentności podatkowej – poinformował o ubieganiu się o zawarcie umowy o współdziałanie z Szefem KAS. Można mieć zatem nadzieję, że program zakończy się powodzeniem, a rola przejrzystości podatkowej będzie w najbliższych latach wzrastała, instrument ten stanie się dostępny dla mniejszych podmiotów.

Prof. dr hab. Adam Mariański Przewodniczący Krajowej Rady Doradców Podatkowych; partner Mariański Group

Nie trzeba nikogo przekonywać, że polskie regulacje podatkowe ulegają nieustannym zmianom, czego efektem są często niejednoznaczne lub nawet sprzeczne przepisy. W samym pierwszym półroczu 2019 r. uchwalono w Polsce 11 772 stron maszynopisu aktów prawnych w randze ustaw, rozporządzeń oraz aktów międzynarodowych, w związku z czym próby przedsiębiorców dostosowania się do zmieniającej się rzeczywistości są obarczone wielkim wysiłkiem. W gąszczu tych przepisów gubią się nie tylko podatnicy, ale i urzędnicy, czego skutkiem są m.in. trwające przez wiele lat postępowania podatkowe. Czego przykładem jest zakończone postępowanie kontrolne w największym prywatnym podatniku podatku dochodowego w Polsce (komunikat LPP S.A. z 3.03.2020r.).

Pozostało 84% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe