Kontrola podatkowa, celno-skarbowa i postępowanie podatkowe niejednokrotnie wiążą się dla podatników z wszczęciem postępowania karno-skarbowego. Należy jednak pamiętać, że podatnikowi – podejrzanemu czy później oskarżonemu o przestępstwo lub wykroczenie skarbowe – przysługują liczne uprawnienia, które pozwalają mu na obronę i dowodzenie swej niewinności. Jednak nadużycia dotyczące postępowań karno-skarbowych są coraz powszechniejszą praktyką. Często postepowanie takie wszczynane jest przed upływem terminu przedawnienia zobowiązań podatkowych i ma na celu wyłącznie zawieszenie terminu ich przedawnienia. Większość spraw jest później zawieszana lub umarzana, jednak samo ich wszczęcie daje organom podatkowym poczucie bezkarności w kwestii szybkości i efektywności ich działania, co bezpośrednio przekłada się na przewlekłość postepowań podatkowych. Zawieszenie następuje już z chwilą wszczęcia postepowania w sprawie. Tym samym negatywny skutek dla podatnika powstaje jeszcze przed postawieniem jakichkolwiek zarzutów. Z uwagi na tę korelację pomiędzy postępowaniem podatkowym a karno-skarbowym istotne jest, aby bronić swoich praw w ramach obu postepowań.
Trzeba udowodnić działanie zawinione
Podatnik poniesie odpowiedzialność tylko wtedy, gdy zostaną wykazane wymagane przez kodeks karny skarbowy (dalej: k.k.s.) warunki przypisania odpowiedzialności za popełnione przestępstwo czy wykroczenie skarbowe. Według zasad obowiązującej procedury karnej, to nie oskarżony musi udowodnić swoją niewinność, lecz oskarżyciel winę oskarżonego. Niemniej jednak w praktyce często wygląda to inaczej i jeśli podatnik otrzymał decyzję orzekającą obowiązek zapłaty podatku, to jest często automatycznie uznawany za winnego przestępstwa, bądź wykroczenia. Stąd też niezwykle istotna jest aktywność podatnika od samego początku zarówno postepowania karno-skarbowego, jak i postepowania podatkowego, a nawet kontroli podatkowej.
Każdy ma prawo do obrony
W każdym stadium postępowania karno-skarbowego podatnik ma prawo do obrony, które jest realizowane m.in. przez prawo do składania wniosków dowodowych.
Pomimo, iż obowiązek zebrania pełnego materiału dowodowego w danej sprawie spoczywa na organie podatkowym, to w interesie podatnika jest podjęcie inicjatywy w składaniu wniosków. Aby potwierdzić swoje twierdzenia, niezbędne jest przedstawienie konkretnych dowodów. Mogą być to zarówno dowody z dokumentów (rachunki, faktury, zaświadczenia), jak i dowody osobowe, tj. przesłuchanie świadków, a nawet powołanie biegłych. W zakresie dowodów k.k.s. przyjmuje w większości przepisy kodeksu postępowania karnego, które nie przewidują katalogu dopuszczalnych dowodów. Oznacza to, że jako dowód można dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy. Wnioski dowodowe mogą być składane ustnie do protokołu lub na piśmie. Przy składaniu wniosków dowodowych, w szczególności gdy postepowanie toczy się już przed sądem, istotne jest wskazanie okoliczności, które mają być wykazane na podstawie żądanego dowodu. Jest to o tyle istotne, że organ w ramach postepowania przygotowawczego, bądź sąd na etapie sądowym może oddalić taki wniosek, jeżeli nie znajdzie wystarczającego powodu dla jego przeprowadzenia.
Podejrzany i oskarżony, oprócz tego że jest stroną postępowania karno-skarbowego, to jednocześnie jest ważnym źródłem dowodowym.