Schematy podatkowe: czy w każdej firmie musi być wewnetrzna procedura MDR

Taką dokumentację na pewno powinni mieć promotorzy, których przychody lub koszty, wynikające z ksiąg rachunkowych, przekroczyły w poprzedzającym roku obrotowym 8 mln zł. Niejasne przepisy powodują jednak, że ustalenie pozostałych zobowiązanych jest trudne.

Publikacja: 20.03.2019 04:50

Schematy podatkowe: czy w każdej firmie musi być wewnetrzna procedura MDR

Foto: 123RF

Aktualnie obowiązujące przepisy o schematach podatkowych to przede wszystkim wiele nowych obowiązków dla podatników, często nieprecyzyjnie określonych, za niedopełnienie których grożą dotkliwe sankcje. Pisaliśmy o tym w poprzednich artykułach z cyklu o MDR („Jak identyfikować schemat podatkowy", Rzeczpospolita z 6 lutego 2019 r., „Księgowy też może mieć obowiązek raportowania", Rzeczpospolita z 13 lutego 2019 r., „Czy doradca doniesie na klienta", Rzeczpospolita z 20 lutego 2019 r., „Obowiązki nie kończą się na wypełnieniu jednej deklaracji", Rzeczpospolita z 27 lutego 2019 r.). Czy istnieją sposoby na ograniczenie odpowiedzialności albo chociaż na zminimalizowanie ryzyka związanego z jej ponoszeniem? Wydaje się, że tak, a podpowiedzi postaramy się znaleźć w obowiązujących przepisach.

Czytaj także: Raportowanie schematów podatkowych: dodatkowe obowiązki oprócz MDR

Czy to obowiązek tylko dla promotorów

Obowiązujące przepisy z zakresu MDR wskazują katalog podmiotów, które ustawowo zobligowane są do posiadania procedury wewnętrznej przeciwdziałającej niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych.

Bez wątpienia, obowiązek posiadania procedury wewnętrznej dotyczy podmiotów działających w charakterze promotorów, spełniających kryterium wysokości przychodów lub kosztów. Zgodnie z powyższym, procedurę wewnętrzną powinni posiadać wyłącznie promotorzy, których przychody lub koszty, w rozumieniu przepisów o rachunkowości, ustalone na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych, przekroczyły w roku poprzedzającym rok obrotowy równowartość 8 mln zł.

Przekładając to na praktykę, można stwierdzić, że obowiązkiem opracowania i wdrożenia procedury wewnętrznej w zakresie MDR są objęte wyłącznie największe podmioty, świadczące usługi doradztwa prawnego lub podatkowego.

Jak ustalić katalog podmiotów

Zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów, obowiązek posiadania procedury wewnętrznej mają osoby prawne oraz jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej będące promotorami, zatrudniające promotorów lub faktycznie wypłacające im wynagrodzenie, które osiągnęły wskazany powyżej limit przychodów lub kosztów.

Treść przepisów, mogłoby się wydawać, w sposób jednoznaczny wskazuje trzy grupy podmiotów zobowiązanych do posiadania procedur:

a) promotorzy,

b) podmioty zatrudniające promotorów,

c) podmioty faktycznie wypłacające promotorom wynagrodzenie.

Procedurę powinien mieć zatem nie tylko każdy promotor, który przekroczył limity przychodów lub kosztów, ale również każdy podmiot, który zatrudnia bądź wypłaca wynagrodzenie promotorowi, a więc zasadniczo każdy przedsiębiorca, który korzysta z usług doradztwa podatkowego – czy to wewnętrznie, poprzez zatrudnienie doradcy, czy też zewnętrznie, poprzez zapłatę wynagrodzenia na rzecz firmy doradczej. Bez znaczenia dla stwierdzenia tego obowiązku jest natomiast to, czy przedsiębiorca pełni rolę wspomagającego, czy korzystającego. Istoty obowiązku powinniśmy szukać w relacji łączącej taki podmiot z promotorem.

Interpretacja Ministerstwa Finansów

Ministerstwo Finansów w sposób jednoznaczny nie ustosunkowało się do wynikających z interpretacji przepisów niejasności, wskazując m.in., że obowiązek posiadania procedury wewnętrznej może ciążyć również na innych podmiotach, które z powodów regulacyjnych nie powinny świadczyć usług doradczych, lecz mimo to faktycznie je wykonują.

Zdaniem resortu, nie są zobowiązani do posiadania procedury wewnętrznej korzystający zatrudniający doradców (w tym doradców podatkowych/radców prawnych) na umowach o pracę. Osoby te co do zasady nie powinny być uznawane za promotorów względem korzystającego, który ich zatrudnia.

Idąc dalej ministerstwo wskazuje, że obowiązek posiadania procedury wewnętrznej znajdzie jednak zastosowanie w przypadku podmiotu, który zatrudnia osobę fizyczną (np. dyrektora finansowego) i wypłaca jej wynagrodzenie, jednak tylko wtedy, kiedy osoba ta działa w charakterze promotora w stosunku do innych podmiotów np. z grupy kapitałowej.

Dodatkowo, zgodnie z treścią objaśnień, sam fakt zapłaty przez korzystającego za usługę doradztwa podatkowego nie generuje obowiązku posiadania procedury wewnętrznej, jeżeli efekty tego doradztwa są wykorzystywane wyłącznie w jego działalności (a nie np. udostępniane również innym podmiotom np. z grupy kapitałowej).

Korzystający zwolnieni... albo nie

Jak widać, kwestia ustalenia, kto ma obowiązek posiadania procedury wewnętrznej, a kto jest z niego zwolniony, to kolejny problem w zakresie interpretacji wdrożonych przepisów dotyczących MDR.

Z jednej strony mogłoby się wydawać, że ustawa dość jasno wskazuje katalog podmiotów zobowiązanych do posiadania procedury (trzy przypadki wymienione wcześniej). Z drugiej, czytając treść objaśnień, dochodzimy do wniosku, że procedurę ma obowiązek posiadać wyłącznie promotor. Wprost jest bowiem wskazane, że korzystający generalnie nie są zobowiązani do posiadania procedury. Kilka linijek dalej czytamy jednak, że korzystający powinni mieć procedurę, ale w określonych w objaśnieniach przypadkach, które swoją drogą, po raz kolejny nie zostały przedstawione w formie katalogu zamkniętego, a raczej w formie dość szeroko wskazanych przykładów.

Sporządzać czy jednak nie

Mając na uwadze przedstawione powyżej problemy interpretacyjne, należałoby stwierdzić, że z całą pewnością promotorzy osiągający określone limity przychodów lub kosztów są zobligowani do posiadania procedur.

Co jednak z pozostałymi podmiotami? Przepisy o MDR budzą wiele wątpliwości interpretacyjnych, poczynając od nieprecyzyjnego określenia czym tak naprawdę jest schemat podatkowy, kto może być promotorem, korzystającym i wspomagającym, a kończąc na określeniu obowiązku posiadania procedur.

Aby uniknąć ewentualnych sankcji związanych z brakiem procedury wewnętrznej, rozsądne wydaje się zajęcie stanowiska, iż każdy podmiot, bez względu na to czy jest promotorem, korzystającym, czy wspomagającym, o ile osiągnął ustawowy limit przychodów lub kosztów, powinien wdrożyć u siebie procedurę w zakresie MDR. Stanowisko to wydaje się być uzasadnione, jeżeli spojrzymy na sankcje za brak procedury wewnętrznej.

Przepisy MDR przewidują następujące konsekwencje niedopełniania obowiązków związanych z wprowadzeniem procedury wewnętrznej:

? karę za niedopełnienie obowiązku wprowadzenia procedury wewnętrznej w wysokości nie większej niż 2 mln zł,

? karę za niedopełnienie obowiązku wprowadzenia procedury wewnętrznej, w przypadku gdy przestępstwo skarbowe, polegające na niedopełnieniu obowiązków wynikających z przepisów MDR, zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem sądu, w wysokości nie większej niż 10 mln zł.

Marcin Zarzycki jest doradcą podatkowym, Partnerem Zarządzającym kancelarii LTCA

Anna Kubicz doradca podatkowy, Partner Kancelarii LTCA

Bez względu na ustawowy obowiązek posiadania procedury, za jej wdrożeniem przemawiają dwa kluczowe argumenty.

Po pierwsze, procedura raportowania i identyfikacji schematów podatkowych jest skomplikowana, o czym pisaliśmy w poprzednich artykułach. Wdrożenie w przedsiębiorstwie wewnętrznych regulacji w zakresie sposobów identyfikacji schematów oraz procedury ich raportowania może uchronić podatników przed niedopełnieniem obowiązków związanych z raportowaniem, a tym samym poniesieniem dotkliwych sankcji karnoskarbowych z tym związanych.

Po drugie, coraz częściej w znowelizowanych przepisach, w tym m.in. w przepisach ustaw podatkowych, jak również w szczególności w planowanych przepisach z zakresu odpowiedzialności podmiotów zbiorowych, pojawia się pojęcie „należyta staranność". Wykazanie przez przedsiębiorcę należytej staranności może zminimalizować ryzyko poniesienia odpowiedzialności bądź wysokość zastosowanej sankcji. Niewątpliwie natomiast posiadanie wewnętrznej procedury jest elementem, dzięki któremu przedsiębiorca należytą staranność może wykazać.

Jak stworzyć procedurę wewnętrzną i co powinna zawierać

Ustawodawca w jasny sposób określa zakres informacji, jakie powinna zawierać procedura wewnętrzna. Określa ona stosowane zasady postępowania i obejmuje w szczególności:

1) określenie czynności lub działań podejmowanych w celu przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych;

2) środki stosowane w celu właściwego wypełnienia obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych;

3) określenie zasad przechowywania dokumentów oraz informacji;

4) określenie zasad wykonywania obowiązków obejmujących przekazywanie Szefowi Krajowej Administracji Skarbowej informacji o schematach podatkowych;

5) określenie zasad upowszechniania wśród pracowników podmiotu wiedzy z zakresu przepisów o MDR;

6) określenie zasad zgłaszania przez pracowników rzeczywistych lub potencjalnych naruszeń przepisów w zakresie MDR;

Uwaga! W każdym przedsiębiorstwie procedura ta powinna być dostosowana przede wszystkim do wewnętrznej struktury organizacyjnej oraz charakteru i rodzaju działalności jaką prowadzi przedsiębiorca.

Aktualnie obowiązujące przepisy o schematach podatkowych to przede wszystkim wiele nowych obowiązków dla podatników, często nieprecyzyjnie określonych, za niedopełnienie których grożą dotkliwe sankcje. Pisaliśmy o tym w poprzednich artykułach z cyklu o MDR („Jak identyfikować schemat podatkowy", Rzeczpospolita z 6 lutego 2019 r., „Księgowy też może mieć obowiązek raportowania", Rzeczpospolita z 13 lutego 2019 r., „Czy doradca doniesie na klienta", Rzeczpospolita z 20 lutego 2019 r., „Obowiązki nie kończą się na wypełnieniu jednej deklaracji", Rzeczpospolita z 27 lutego 2019 r.). Czy istnieją sposoby na ograniczenie odpowiedzialności albo chociaż na zminimalizowanie ryzyka związanego z jej ponoszeniem? Wydaje się, że tak, a podpowiedzi postaramy się znaleźć w obowiązujących przepisach.

Pozostało 92% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Praca, Emerytury i renty
Płaca minimalna jeszcze wyższa. Minister pracy zapowiada rewolucję
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Sądy i trybunały
Trybunał Konstytucyjny na drodze do naprawy. Pakiet Bodnara oceniają prawnicy
Mundurowi
Kwalifikacja wojskowa 2024. Kobiety i 60-latkowie staną przed komisjami