Przedawnienie: problem w dochodzeniu danin sprzed pięciu lat

Eksperci podatkowi chcą poprzez obywatelską inicjatywę rozwiązać problem nadużyć w dochodzeniu danin sprzed pięciu lat.

Publikacja: 04.03.2020 07:49

Przedawnienie: problem w dochodzeniu danin sprzed pięciu lat

Foto: Adobe Stock

Już od końca stycznia są zbierane podpisy poparcia obywatelskiego projektu zmiany ordynacji podatkowej, dotyczącego sztucznego wydłużania terminu przedawnienia podatków. Chodzi o wielokrotnie opisywaną na łamach „Rzeczpospolitej" praktykę wszczynania wobec podatników postępowań karnoskarbowych tuż przed upływem owego pięcioletniego terminu przedawnienia. W ten sposób fiskus zyskuje dodatkowy czas na działania zmierzające do pobrania tego podatku.

Prawo przedawnienia

Projekt, składający się zaledwie z trzech artykułów, zmierza do wykreślenia przepisów art. 70 i 70c ordynacji podatkowej. To właśnie one pozwalają władzom skarbowym na takie praktyki w majestacie prawa.

Czytaj także: Nowa ordynacja podatkowa: przy przedawnieniu nic się nie zmieni

Komitet tej inicjatywy ustawodawczej przybrał nazwę „Przywróćmy Podatkom Przedawnienie" (www.przywrocmypodatkomprzedawnienie.pl). Składa się głównie z doradców podatkowych. Zgodnie z Konstytucją RP, aby projekt trafił do Sejmu, musi uzyskać poparcie 100 tys. obywateli.

Jeden z pełnomocników komitetu, doradca podatkowy Tomasz Kaczyński, zaznacza, że inicjatorzy liczą na wsparcie samorządów zawodowych adwokatów, radców prawnych, ale przede wszystkim organizacji przedsiębiorców.

– To oni bowiem najczęściej padają ofiarą nadużywania przepisów pozwalających na sztuczne wydłużanie biegu przedawnienia podatków – zauważa ekspert.

Sam Kaczyński w swojej praktyce miał wiele takich przypadków.

– Nadużycia urzędników są tu na tyle poważne, że zasługują wręcz na zawiadomienie prokuratury o przestępstwie przekroczenia uprawnień – mówi pełnomocnik komitetu. I podaje przykład, w którym wszczęto przeciwko podatnikowi postępowanie karnoskarbowe pod zarzutem nierzetelności w księgach. Po roku i dziewięciu miesiącach urząd skarbowy nie zrobił nic, by wyjaśnić sytuacje podatnika, a przez ten czas przedawnienie zobowiązań wciąż było zawieszone.

– Ale rekordem jest trwające wciąż postępowanie, w którym urząd dochodzi od podatnika podatku za 1996 r. – relacjonuje Andrzej Kaczyński.

Problem sztucznego wydłużania terminu dochodzenia podatków przez władze skarbowe został opisany niedawno w specjalnym raporcie wydanym pod egidą Konfederacji Lewiatan. Jego autorzy, zebrawszy dane z sześciu izb skarbowych, wyliczyli, że takie praktyki następowały w ponad 90 proc. wszczynanych postępowaniach karnoskarbowych.

Jeden z twórców raportu, doradca podatkowy Andrzej Ladziński, zauważa, że najczęściej do takich sytuacji dochodzi w IV kwartale każdego roku.

– Miejmy nadzieję, że do IV kwartału 2020 r. projekt już trafi do Sejmu, a dyskusja wokół niego da do myślenia władzom skarbowym i sądom rozpatrującym podobne sprawy – mówi Ladziński. Jego zdaniem taka dyskusja powinna zainspirować sądy administracyjne co najmniej do żądania od organów skarbowych, by wyjaśniały przyczyny rozpoczynania procedury skarbowej. Mogłoby to przynajmniej w niektórych przypadkach zdyscyplinować organy skarbowe.

Zamiast dużej ordynacji

Instrumentalnemu stosowaniu procedury karnoskarbowej miała położyć kres nowa ordynacja podatkowa, której projekt przygotowała specjalna komisja kodyfikacyjna. Niestety, w poprzedniej kadencji Sejm nie zdążył jej uchwalić.

Obecny rząd nie odżegnuje się od wprowadzenia nowej ordynacji, ale nie kwapi się do ponownego szybkiego zgłoszenia tego projektu. „Konieczny jest przegląd, czy w wyniku uchwalonych ostatnio zmian i orzeczeń sądów poszczególne przepisy projektu nie straciły aktualności" – powiedział w niedawnej rozmowie z „Rzeczpospolitą" wiceminister finansów Jan Sarnowski.

Opinia dla „rzeczpospolitej"

Alicja Sarna, doradca podatkowy, pełnomocnik Komitetu Przywróćmy Podatkom Przedawnienie

Wszczynanie postępowań karnoskarbowych tuż przed upływem terminu przedawnienia podatków to niestety praktyka powszechna. Organy podatkowe wydłużają sobie czas na weryfikację rozliczeń podatników nawet obecnie, gdy organy podatkowe mają szybki dostęp do wielu informacji o podatnikach. W mojej praktyce spotkałam także przypadki, w których postępowania karnoskarbowe zostały wszczęte, zanim organy rozpoczęły kontrolę. Takie działania władz skarbowych, obliczone głównie na wydłużenie terminu dochodzenia danin, są nadużyciem prawa, czyli – jak to określały sądy administracyjne – użyciem prawa w celu niegodziwym. Kwestia ta powinna być oceniana przez sądy administracyjne, które po stwierdzeniu, że wszczęcie postępowania karnoskarbowego miało charakter instrumentalny, powinny uznawać, że doszło do przedawnienia zobowiązań podatkowych.

Już od końca stycznia są zbierane podpisy poparcia obywatelskiego projektu zmiany ordynacji podatkowej, dotyczącego sztucznego wydłużania terminu przedawnienia podatków. Chodzi o wielokrotnie opisywaną na łamach „Rzeczpospolitej" praktykę wszczynania wobec podatników postępowań karnoskarbowych tuż przed upływem owego pięcioletniego terminu przedawnienia. W ten sposób fiskus zyskuje dodatkowy czas na działania zmierzające do pobrania tego podatku.

Prawo przedawnienia

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów