Raportowanie schematów podatkowych: dodatkowe obowiązki oprócz MDR

Firmy na bieżąco muszą monitorować, czy są zobowiązane do posiadania wewnętrznej procedury w zakresie raportowania schematów podatkowych, choć wiele z nich do tej pory nie wie, na czym polega MDR i jak stosować te przepisy.

Publikacja: 04.03.2019 01:00

Raportowanie schematów podatkowych: dodatkowe obowiązki oprócz MDR

Foto: 123RF

1 stycznia 2019 r. wprowadzono do porządku prawnego obowiązek ujawniania informacji o schematach podatkowych (ang. Mandatory disclosure rules, MDR). Kluczowe podmioty, obarczone ryzykiem potencjalnych nadużyć związanych z agresywnym planowaniem podatkowym, w szczególności firmy doradcze, powinny już 1 stycznia posiadać i stosować wewnętrzną procedurę w zakresie przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych.

Czytaj także: MDR: kiedy uzgodnienie jest schematem podatkowym

Kto jest zobowiązany

Ustawodawca pod groźbą kary pieniężnej w wysokości 2 mln zł przewidział, że procedurę wewnętrzną powinny posiadać osoby prawne oraz jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej, będące promotorami, zatrudniające promotorów lub faktycznie wypłacające im wynagrodzenie, których przychody lub koszty, w rozumieniu przepisów o rachunkowości, ustalone na podstawie prowadzonych ksiąg rachunkowych, przekroczyły w roku poprzedzającym rok obrotowy równowartość 8 mln zł.

Obowiązek posiadania procedury wewnętrznej dotyczy więc podmiotów działających w charakterze promotorów spełniających kryterium wysokości przychodów lub kosztów. Ocena, czy dany podmiot powinien legitymować się procedurą, zależy zatem każdorazowo od rodzaju czynności, których się podejmuje. Należałoby zatem udzielić odpowiedzi na pytanie, czy w zakresie wykonywanych czynności podmiot opracowuje schemat podatkowy lub go oferuje, udostępnia, wdraża albo zarządza jego wdrażaniem. Jeżeli tak, to będzie pełnił rolę promotora. Tym samym, po przekroczeniu określonego progu przychodów lub kosztów, powinien posiadać procedurę gwarantującą prawidłowe wykonanie obowiązków raportowych.

Wewnętrzną procedurę powinny posiadać nie tylko spółki będące promotorami, ale również te, które zatrudniają promotorów lub faktycznie wypłacają im wynagrodzenie. Można zatem przyjąć, że spółka, która wypłaca wynagrodzenie na rzecz doradcy zewnętrznego z tytułu m.in. opracowania schematu podatkowego, powinna zadbać o posiadanie procedury wewnętrznej, aby móc wywiązywać się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych.

Objaśnienia Szefa KAS

Szef Krajowej Administracji Podatkowej, wychodząc naprzeciw podmiotom znajdującym się w takiej sytuacji, wyjaśnił w objaśnieniach podatkowych z 31 stycznia 2019 r. (opublikowanych na stronie internetowej Ministerstwa Finansów), że z obowiązku posiadania procedury wyłączone są te podmioty, które zatrudniają na podstawie umowy o pracę lub umów cywilnoprawnych doradcę zewnętrznego, ale z udostępnionych przez niego schematów korzystają wyłącznie na własny użytek. W sytuacji natomiast, gdy w ramach obowiązków pracowniczych lub polecenia służbowego doradca wewnętrzny przekaże dalej uzgodnienie, podmiot zatrudniający spełni przesłanki do uznania go za promotora.

Przykład

Przychody spółki przekroczyły w roku poprzedzającym równowartość 8 mln zł. Przy udziale zatrudnionego na umowie o pracę doradcy podatkowego spółka opracowała schemat podatkowy w zakresie wykorzystania konstrukcji instrumentów pochodnych, polegający na reklasyfikacji wynagrodzenia ze stosunku pracy do źródła przychodów z kapitałów pieniężnych, w celu zastosowania niższej stawki podatku. Zgodnie z objaśnieniami MF, w tym przypadku przesłanki warunkujące konieczność posiadania procedury wewnętrznej nie zostały spełnione.

Przykład

Spółka A znana z poprzedniego przykładu przekazała wypracowany schemat podatkowy do spółki B. Powinna liczyć się z tym, że po jej stronie zmaterializuje się obowiązek wprowadzenia i stosowania wewnętrznej procedury w zakresie przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych.

Liczy się faktyczna działalność

W objaśnieniach MF czytamy, że obowiązek posiadania wewnętrznej procedury dotyczy nie tylko firm doradczych, ale również takich podmiotów, które z powodów regulacyjnych nie powinny świadczyć usług doradczych, lecz mimo to faktycznie je wykonują. Szef KAS podkreślił bowiem, że bez znaczenia dla określenia statusu promotora jest ocena dopuszczalności wykonywania czynności na gruncie np. ustawy o doradztwie podatkowym.

Ustawa o doradztwie podatkowym wprowadza szczególną ochronę zawodu doradcy podatkowego przed działaniami podmiotów, które – z naruszeniem warunków ustawy – wykonują zawodowo czynności zastrzeżone dla doradców podatkowych. Do czynności zastrzeżonych należy zaliczyć m.in. udzielanie podatnikom, płatnikom i inkasentom, na ich zlecenie lub na ich rzecz, porad, opinii i wyjaśnień z zakresu ich obowiązków podatkowych. Mając na uwadze przepisy MDR, czynności te są typowe dla roli promotora.

Należy pamiętać, że nieuprawnione świadczenie usług doradczych jest zagrożone karą grzywny w wysokości do 50 tys. zł. Przestępstwo to jest ściganie z oskarżenia publicznego. Oznacza to, że oskarżyciel publiczny obowiązany jest do wszczęcia i przeprowadzenia postępowania karnego. Jednocześnie organy podatkowe i organy kontroli podatkowej mają obowiązek zawiadamiać organy ścigania o każdym przypadku podejrzenia popełnienia czynu zabronionego w postaci nieuprawnionego wykonywania czynności doradztwa podatkowego.

podstawa prawna: art. 86a – 86o ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (tekst jedn DzU z 2018 r. poz. 800 ze zm.)

Zdaniem autora

Krzysztof Wiśniewski, doradca podatkowy, dyrektor departamentu w Mariański Group Kancelarii Prawno-Podatkowej

Obowiązek może powstać w trakcie roku

Zgodnie z objaśnieniami Szefa KAS, obowiązek posiadania wewnętrznej procedury może powstać, ku zaskoczeniu podatnika, w trakcie roku, a wystarczającą przesłanką (przy założeniu spełnienia kryterium wysokości przychodów i kosztów) będzie udostępnienie schematu podatkowego wypracowanego z udziałem np. dyrektora finansowego, innej spółce z grupy kapitałowej. Co istotne, taki podmiot zobowiązany będzie do stosowania procedury przez okres trzech lat obrotowych, niezależnie od tego, czy wysokość przychodów lub kosztów będzie przekraczała w tym okresie równowartość 8 mln zł. Sankcja z tytułu braku procedury jest wysoka, więc warto na bieżąco monitorować czy spółka jest zobowiązana do posiadania wewnętrznej procedury w zakresie raportowania schematów podatkowych.

Zdaniem autorki

Joanna Majcherczak, starsza konsultantka w Departamencie Doradztwa Podatkowego i Prawnego w Mariański Group Kancelarii Prawno-Podatkowej

Ustawodawca sankcjonuje szarą strefę

Niestety, rzeczywistość pokazuje, że przepisy nie zabezpieczają przed naruszaniem prawa i wykonywaniem czynności przez podmioty nieuprawnione. Również w przypadku obowiązku raportowania schematów podatkowych, ustawodawca niejako sankcjonuje „szarą strefę" doradczą. Penalizuje bowiem brak raportowania czy też posiadania procedury wewnętrznej przez podmioty, które - jak czytamy w objaśnieniach - „z powodów regulacyjnych nie powinny świadczyć usług doradczych". W tym kontekście, mając na uwadze cel ustawy, którym jest walka z agresywnym planowaniem podatkowym, nie sposób oprzeć się wrażeniu, że cel uświęca środki.

1 stycznia 2019 r. wprowadzono do porządku prawnego obowiązek ujawniania informacji o schematach podatkowych (ang. Mandatory disclosure rules, MDR). Kluczowe podmioty, obarczone ryzykiem potencjalnych nadużyć związanych z agresywnym planowaniem podatkowym, w szczególności firmy doradcze, powinny już 1 stycznia posiadać i stosować wewnętrzną procedurę w zakresie przeciwdziałania niewywiązywaniu się z obowiązku przekazywania informacji o schematach podatkowych.

Czytaj także: MDR: kiedy uzgodnienie jest schematem podatkowym

Pozostało 94% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe