Kiedy podsłuch może być dowodem w postępowaniu podatkowym - wyrok NSA

Jeśli fiskus chce wykorzystać podsłuch z innego postępowania, np. karnego, jako dowód, musi go sprawdzić pod kątem formalnym. Musi też dysponować nagraniem, a nie samym papierowym zapisem.

Aktualizacja: 10.02.2019 16:52 Publikacja: 10.02.2019 14:49

Kiedy podsłuch może być dowodem w postępowaniu podatkowym - wyrok NSA

Foto: 123RF

Naczelny Sąd Administracyjny wydał przełomowe orzeczenie dotyczące wykorzystywania przez fiskusa podsłuchów pozyskanych przez inne służby. Określił w nim, jakie kryteria muszą spełniać podsłuchy, by mogły być dowodem w postępowaniu podatkowym.

Czytaj też:

Postępowanie podatkowe: nie tylko nasz fiskus sięga po podsłuch

Fiskus sięga chętnie po podsłuchy

Sprawa, którą zajmował się sąd, była wielowątkowa i dotyczyła milionowych kwot. Fiskus zarzucił dużej firmie dystrybucyjnej z branży elektronicznej, że świadomie uczestniczyła w karuzeli VAT. Dla fiskusa jednym z istotnych dowodów miały być nagrania podsłuchanych rozmów pracowników spółki z pracownikami kontrahenta, pozyskane z prokuratury. Urzędnicy jako dowód potraktowali jedynie stenogramy z ich zapisu.

Spółka nie zgadzała się z zarzutami, że świadomie brała udział w oszustwie. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu przyznał jej rację. Uznał m.in., że w świetle orzecznictwa unijnego dowodem w podatkach mogą być nagrania z rozmów, a nie same protokoły odtworzenia zapisów z podsłuchów.

Spór trafił do NSA, a kwestią podsłuchów zajmował się nawet siedmioosobowy skład tego sądu, ale odmówił podjęcia uchwały (postanowienie z 1 października 2018 r., I FPS 2/18). Ostatecznie NSA w jednej sprawie oddalił skargę kasacyjną fiskusa, a w drugiej z przyczyn procesowych uchylił wyrok WSA. W obszernych ustnych motywach uzasadnienia odniósł się m.in. do dwóch istotnych kwestii pojawiających się w tzw. sprawach karuzelowych.

Pierwsza dotyczy podsłuchów. NSA uznał, że biorąc pod uwagę najnowsze orzecznictwo unijne (zwłaszcza wyrok TSUE w sprawie C-310/16), fiskus nie jest zwolniony z oceny legalności dowodów przekazanych przez inne organy. Konieczne jest ich sprawdzenie pod kątem formalnym, tj. czy ich pozyskanie odbyło się pod kontrolą sądu i zgodnie z odpowiednimi przepisami. Zdaniem NSA same stenogramy nie wystarczą. Żeby ocenić podsłuchy, fiskus musi mieć dostęp do nagrań, móc je odsłuchać.

NSA nie zgodził się za to z WSA, że w przypadku zarzutów o udział w karuzeli fiskus ma badać tylko transakcje podatnika z bezpośrednimi kontrahentami. Jak tłumaczyła sędzia NSA Małgorzata Niezgódka-Medek, specyfika VAT wymaga analizy poszczególnych transakcji z konkretnymi kontrahentami, ale nie można abstrahować od całego łańcucha. W ocenie sądu do ustalenia udziału podatnika w karuzeli i jego świadomości konieczne jest uwzględnienie całego mechanizmu. Wyroki są prawomocne.

sygnatura akt: I FSK 1860/17 i I FSK 1881/17

Naczelny Sąd Administracyjny wydał przełomowe orzeczenie dotyczące wykorzystywania przez fiskusa podsłuchów pozyskanych przez inne służby. Określił w nim, jakie kryteria muszą spełniać podsłuchy, by mogły być dowodem w postępowaniu podatkowym.

Czytaj też:

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe