FATCA - kogo dotyczy?

Wdrożenie ustawodawstwa FATCA ma zapobiegać wykorzystywaniu zagranicznych instytucji finansowych do ukrywania dochodów i tworzenia struktur agresywnego planowania podatkowego przez amerykańskich podatników. Z dniem 1 grudnia 2016 r. upływa termin na zidentyfikowanie wśród klientów instytucji finansowych działających w Polsce osób będących podatnikami w USA. Obowiązek złożenia oświadczeń FATCA wynikający z umowy międzynarodowej zawartej między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki oraz z wykonującej tę umowę polskiej ustawy, dotyczy niektórych klientów banków, spółdzielczych kas oszczędnościowo – kredytowe, towarzystw funduszy inwestycyjnych, domów maklerskich i zakładów ubezpieczeń. Uchwalona przez Kongres USA w marcu 2010 r. FATCA (wraz z rozporządzeniem wykonawczym) nakłada od 1 lipca 2014 r. na zagraniczne instytucje finansowe obowiązki w zakresie zidentyfikowania wśród swoich klientów amerykańskich posiadaczy rachunków finansowych oraz przekazywania do amerykańskich władz podatkowych -Internal Revenue Service – IRS, wybranych informacji na ich temat, jak również informacji na temat salda i dochodów uzyskiwanych za pośrednictwem rachunków finansowych. Uznaje się, że u podstaw wprowadzenia FATCA leży walka podjęta przez amerykańskie władze ze zjawiskiem uchylania się od opodatkowania, mająca na celu pozyskanie przez IRS informacji na temat nieujawnionych aktywów finansowych posiadanych przez amerykańskich podatników poza granicami USA.

Ponadto FATCA zobowiązuje zagraniczne instytucje finansowe do poboru 30% podatku od płatności o źródle w USA przekazywanych do klientów, którzy uniemożliwiają swoją identyfikację (np. odmawiają dostarczenia wymaganych dokumentów). Wykonywanie powyższych czynności na rzecz IRS ma mieć charakter sformalizowany poprzez zawarcie przez instytucję finansową umowy z IRS.

Przedstawione warunki okazały się trudne do sprostania dla instytucji finansowych położonych w państwach, w których ustawodawstwo wewnętrzne przewiduje ograniczenia prawne w zakresie gromadzenia, przetwarzania oraz przekazywania danych o posiadaczach rachunków- w przypadku Polski chodzi między innymi o ochronę danych osobowych oraz tajemnicą bankową

Podstawę prawną stanowią:

- Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA, oraz towarzyszące Uzgodnienia Końcowe, podpisane w Warszawie dnia 7 października 2014 r. (Dz. U. z 2015 r. poz. 1647).

- Ustawa z dnia 9 października 2015 r. o wykonywaniu Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA (Dz. U. z 2015 r., poz. 1712 z późn. zm.)

Kogo to dotyczy

W przypadku otrzymania pisma od instytucji finansowej lub informacji w systemie bankowości elektronicznej, wzywających do złożenia oświadczenia FATCA, klient powinien złożyć oświadczenie nie później niż do 1 grudnia 2016 r.

Oświadczenia FATCA składają klienci, którzy zawarli umowy z instytucjami finansowymi w następujących okresach:

- do dnia 30 czerwca 2014 r. – weryfikacja statusu podatnika odbywa się na podstawie danych klienta posiadanych przez instytucje finansowe, które mogą wystąpić do klienta o przedstawienie oświadczenia lub dokumentów pozwalających potwierdzić status podatkowy klienta.

- od 1 lipca 2014 r. do 30 czerwca 2015 r. – jest obowiązek złożenia oświadczenia FATCA przez klienta, a instytucja może weryfikować treść złożonego oświadczenia, żądając przedstawienia dokumentów; obowiązek nie dotyczy osób fizycznych – posiadaczy rachunków, których suma sald na 1 grudnia 2015 r. nie przekraczała 50 tys. USD lub równowartości tej kwoty w innej walucie.

- od 1 grudnia 2015 r. – oświadczenie powinno zostać odebrane od klienta w toku procedury zawierania z nim umowy.

Jakie dane

Jeżeli chodzi o zakres informacji podlegających wymianie to zgodnie z art. 2 ust. 2 lit. a Umowy informacje, które podlegają wymianie w przypadku zidentyfikowania przez polską instytucję finansową amerykańskiego rachunku raportowanego, obejmują:

1) nazwisko, adres oraz amerykański NIP13 każdej szczególnej osoby amerykańskiej, która jest posiadaczem takiego rachunku, oraz w przypadku podmiotu kontrolowanego przez takie osoby – nazwę, adres oraz amerykański NIP (jeżeli jest dostępny) tego podmiotu i każdej szczególnej osoby amerykańskiej;

2) numer rachunku (lub jego funkcjonalny odpowiednik w przypadku braku takiego numeru);

3) nazwa oraz numer identyfikacyjny raportującej polskiej instytucji finansowej;

4) saldo rachunku lub wartość (obejmującą, w przypadku pieniężnych umów ubezpieczenia lub umów renty, wartość pieniężną lub wartość wykupu);

5) w przypadku rachunku powierniczego:

a) łączna wartość brutto odsetek, dywidend oraz innych dochodów osiągniętych w związku z aktywami posiadanymi na rachunku,

b) łączna wartość brutto przychodów ze sprzedaży lub umorzenia aktywów wypłaconych lub uznanych na poczet rachunku, w związku z którymi raportująca polska instytucja finansowa działała jako powiernik, broker, pełnomocnik lub innego rodzaju agent działający na rzecz posiadacza rachunku,

6) w przypadku rachunku depozytowego łączna wartość brutto odsetek wypłaconych lub uznanych na poczet rachunku, oraz

7) w przypadku pozostałych kategorii rachunków finansowych, tj. innych niż rachunek powierniczy bądź rachunek depozytowy, łączna wartość brutto wypłaconych lub uznanych na poczet rachunku, w związku z którymi raportująca polska instytucja finansowa działa jako zobowiązany lub dłużnik.

7 października 2014 r. Polska podpisała umowę międzyrządową z USA w sprawie poprawy wypełniania międzynarodowych obowiązków podatkowych oraz wdrożenia ustawodawstwa FATCA – dalej Umowa. Tym samym Polska formalnie dołączyła do grona kilkudziesięciu państw, które zdecydowały się podjąć współpracę z USA w dziedzinie szeroko rozumianej wymiany informacji podatkowych.