PIT: najem lokali wycofanych z firmy nie daje prawa do ryczałtu - wyrok NSA

Tak uznał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 25 października 2017 r. (II FSK 1487/17).

Stan faktyczny

Przedsiębiorca prowadzi jednoosobową firmę. Posiada trzy nieruchomości gruntowe zabudowane budynkami i budowlami oraz trzy lokale, które wykorzystuje w prowadzonej działalności gospodarczej. Budynki i lokale wchodzące w skład tych nieruchomości zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych. Przychody z działalności przedsiębiorca opodatkowuje PIT na zasadach ogólnych. Zaznaczył jednak, że zamierza zaprzestać wykorzystywania nieruchomości do prowadzonej działalności gospodarczej w rozumieniu ustawy o PIT i wycofać je z ewidencji środków trwałych. Nie będzie ich dalej amortyzował. Nieruchomości chce wykorzystywać m.in. do najmu.

Przedsiębiorca zapytał, czy będzie miał prawo opodatkować przychody z najmu nieruchomości wycofanych z ewidencji środków trwałych ryczałtem ewidencjonowanym. Sam nie widział do tego przeszkód. W jego ocenie wycofanie nieruchomości z ewidencji środków trwałych i przeniesienie ich do jego majątku osobistego pozwala na ich wynajem poza działalnością gospodarczą. Przychody osiągane z tego tytułu zostały wskazane w ustawie o PIT jako osobne źródło i mogą być opodatkowane m.in. ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

Inaczej sprawę widział jednak fiskus. Stwierdził, że przychody uzyskiwane z najmu, nawet jeżeli uprzednio nieruchomości zostaną wycofane z ewidencji środków trwałych, powinny być zaliczone do pozarolniczej działalności gospodarczej i opodatkowane w sposób przewidziany dla tego źródła przychodów. Każde działanie wypełniające przesłanki działalności gospodarczej jest bowiem w rozumieniu przepisów o PIT pozarolniczą działalnością gospodarczą, niezależnie od tego czy podatnik ją zarejestrował. W ocenie fiskusa, wbrew twierdzeniom podatnika, jego działania nie będą miały ze swej istoty charakteru przypadkowego, incydentalnego. Również sposób prowadzenia najmu i jego szeroka skala potwierdzają uznanie go za działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o PIT. W konsekwencji, przychody uzyskane z najmu nieruchomości nie mogą być opodatkowane zryczałtowanym podatkiem dochodowym.

Rozstrzygnięcie

Podatnik nie zgadzał się z taką wykładnią. Zaskarżył interpretację, ale WSA w Warszawie oddalił jego skargę. Racji nie przyznał mu także Naczelny Sąd Administracyjny.

NSA zauważył, że ustawodawca wyodrębnił jako osobne źródło przychodów: najem, podnajem, dzierżawę, poddzierżawę oraz inne umowy o podobnym charakterze, z wyjątkiem składników majątku związanych z działalnością gospodarczą. W ustawie podatkowej nie zawarto jednak definicji najmu czy dzierżawy. Odwołując się do orzecznictwa NSA wskazał, że spełnienie cech działalności gospodarczej (tzw. przesłanek pozytywnych) nie ma decydującego wpływu na kwalifikację uzyskanych z najmu (dzierżawy) przychodów do działalności. Czynności podejmowane w zakresie najmu czy dzierżawy nieruchomości z istoty swojej wypełniają bowiem cechy charakteryzujące działalność gospodarczą.

W ocenie NSA, jedynym kryterium wyłączającym zastosowanie art. 10 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT, w odniesieniu do umów najmu czy dzierżawy, jest związanie składników majątkowych będących przedmiotem takiego stosunku prawnego z działalnością gospodarczą, co wynika z końcowego zapisu tego przepisu. Warunek ten odnosi się do działalności gospodarczej prowadzonej przez podatnika (wynajmującego), a nie przez najemcę.

NSA podkreślił, że o istnieniu takiego związku (powiązania) składników majątku podatnika będących przedmiotem najmu z jego działalnością może świadczyć ich faktyczne wykorzystywanie w prowadzonej przez podatnika firmie, niezależnie od tego czy skorzystał on z prawa amortyzacji środków trwałych. Przesłanka związania składników majątku z działalnością gospodarczą (wykorzystania) zostanie spełniona również wtedy, gdy podatnik dokonał takiego ich powiązania z prowadzoną działalnością gospodarczą (prowadzonym przedsiębiorstwem), że uzyskuje dzięki temu z tej działalności konkretne korzyści, w tym podatkowe.

Zdaniem NSA, w spornej sprawie skarżący faktycznie wykorzystuje opisane nieruchomości do prowadzonej działalności gospodarczej. Stały się one częścią przedsiębiorstwa w rozumieniu art. 551 kodeksu cywilnego. Co więcej, skarżący wprowadził je do ewidencji środków trwałych, dokonując odpisów amortyzacyjnych. Podatnik już wtedy zadecydował więc o powiązaniu przedmiotowych nieruchomości z prowadzoną działalnością gospodarczą. Zamiar wycofania nieruchomości z ewidencji i zaprzestanie ich amortyzacji nie zmieni tego, że wciąż będą one związane z nadal prowadzoną działalnością. Będzie to zatem kontynuacja dotychczas prowadzonej działalności gospodarczej, która będzie nastawiona na osiągnięcie zysku (zarobkowa), powtarzalna (ciągła), prowadzona na szeroką skalę, w sposób zorganizowany stosownie do jej przedmiotu i profesjonalnie.

Tym samym, przychody z wynajmu posiadanych nieruchomości nie mogą być opodatkowane ryczałtem.

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki: a.tarka@rp.pl