PIT: do spółki cichej nie stosuje się przepisów o pożyczce - wyrok WSA

Zysku, który potencjalnie może uzyskać wspólnik cichy ze wspólnego przedsięwzięcia, w aspekcie podatkowym nie można potraktować tak jak odsetek od pożyczki. Jest to przychód z innych źródeł, co do którego nie istnieje obowiązek pobierania i odprowadzania zaliczek na podatek dochodowy.

Publikacja: 24.12.2018 04:40

PIT: do spółki cichej nie stosuje się przepisów o pożyczce - wyrok WSA

Foto: 123RF

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z 8 sierpnia 2018 r. (I SA/Lu 388/18).

Wnioskodawca zawarł umowę spółki cichej z przedsiębiorcą będącym osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie odkupowania wierzytelności odszkodowawczych. Zgodnie z treścią zawartego porozumienia wnioskodawca był zobowiązany do wniesienia wkładu niepodlegającego opodatkowaniu, który zostałby wykorzystany przez przedsiębiorcę wyłącznie na cele związane z inwestycją. Ponadto, wnioskodawcy miało przysługiwać na jego wniosek i za zgodą przedsiębiorcy nie częściej niż raz w miesiącu, prawo wypłaty zaliczki na poczet należnego mu wynagrodzenia w wysokości proporcjonalnej do zysku osiągniętego do czasu wypłaty tej zaliczki. W związku z wątpliwościami związanymi z zaistniałym stanem faktycznym podatnik chciał się dowiedzieć, czy uzyskane przez niego przychody można zakwalifikować jako przychody z innych źródeł zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. Ponadto, wnioskodawca zapytał, czy w sytuacji, gdy zostanie mu wypłacona zaliczka na poczet dywidendy, on lub płatnik będzie zobowiązany do odprowadzenia zaliczki na PIT oraz czy w przypadku osiągniętych przez wnioskodawcę przychodów zastosowanie znajdzie art. 8 ust. 1 ustawy o PIT.

Czytaj także: Zyski cichego wspólnika to przychody z innych źródeł

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej wydał interpretację (0113-KDIPT3.4011.75.2018.2.JR), w której stwierdził, że ze względu na możliwość stosowania w prawie podatkowym analogii wprost lub z uwzględnieniem różnic i podobieństw między instytucjami, uzyskany w ten sposób przychód należy zakwalifikować do przychodów z kapitałów pieniężnych, tj. odsetek od pożyczek, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 7 w zw. art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy o PIT.

Podatnik wniósł na tę interpretację skargę do WSA w Lublinie. Sąd nie podzielił stanowiska organu podatkowego. W ocenie sądu organ nie przeanalizował umowy zawartej przez strony oraz nie uwzględnił zasadniczych różnic między zawartą przez strony umową spółki a umową pożyczki, naruszając tym samym art. 217 Konstytucji RP. WSA podkreślił, że umowa spółki cichej jako umowa nienazwana może być różnie przez strony ukształtowana. Nie można, według sądu, do umowy spółki cichej zastosować art. 17 ustawy o PIT. Zgodnie z postanowieniami umowy skarżący ponosi konsekwencje niepowodzenia we wspólnym przedsięwzięciu, a cel w jakim została ona zawarta jest w niej określony. Te dwa fakty odróżniają umowę spółki cichej od umowy pożyczki na tyle, że zastosowanie przepisów umowy pożyczki do umowy spółki w tej sprawie jest niemożliwe.

Agnieszka Nowak, współpracowniczka zespołu zarządzania wiedzą podatkową firmy Deloitte

Komentarz eksperta

Sonia Mango, starsza konsultantka w dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte

Spółka cicha jest bez wątpienia interesującą formą prowadzenia działalności gospodarczej. Umożliwia jednemu ze wspólników uzyskanie dofinansowania na realizację planowanego przedsięwzięcia. Drugiemu natomiast daje możliwość anonimowej lokaty kapitału, a zatem stanowi formę inwestowania wolnych środków finansowych.

Niemniej jednak, w polskim systemie prawnym nie istnieją, co do zasady, przepisy, które bezpośrednio odnosiłyby się do funkcjonowania spółki cichej. Jej istnienie możliwe jest z uwagi na wyrażoną w kodeksie cywilnym zasadę swobody zawierania umów. Dzięki niej osoba fizyczna bądź prawna, chcąca działać jako tzw. cichy wspólnik, może zawrzeć umowę spółki cichej z osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą lub, na tożsamej zasadzie, „przystąpić" do spółki osobowej bądź kapitałowej. Przyjmuje się, że spółka cicha nie jest odrębnym podmiotem w znaczeniu prawnym i w konsekwencji nie posiada również zdolności prawnej.

Udział cichego wspólnika w spółce sprowadza się do wniesienia przez niego wkładu majątkowego, za co ma prawo do udziału w zyskach przedsiębiorstwa w wysokości wynikającej z zawartej umowy spółki cichej. Jednocześnie, na podstawie umowy i w przeciwieństwie do swojego wspólnika, cichy wspólnik może zostać wyłączony z udziału w stratach spółki.

Nie ulega wątpliwości, że zysk wspólnika – przedsiębiorcy będzie, co do zasady, podlegał opodatkowaniu podatkiem dochodowym jako pochodzący z prowadzonej przez niego działalności gospodarczej. Opodatkowanie udziału w zysku otrzymywanego przez wspólnika cichego zależy od tego kim jest ten podmiot: wspólnik w formie osoby prawnej, osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą albo osoba fizyczna nieprowadząca działalności gospodarczej.

Rozliczenie zobowiązań podatkowych wspólnika podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób prawnych nie budzi wątpliwości, gdyż, co do zasady, dochody z udziału w spółce cichej będą łączyć się z dochodami z innych źródeł i podlegać łącznemu opodatkowaniu stawką w wysokości 19 proc.

W przypadku natomiast, gdy wspólnik cichy jest osobą fizyczną, dyskusyjne staje się zakwalifikowanie zysku z tytułu udziału w spółce cichej do konkretnego źródła przychodów, w szczególności gdy taki wspólnik nie prowadzi działalności gospodarczej. Pomimo, iż praktyka i literatura wskazuje na trzy możliwości kwalifikacji, tj. przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej (art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o PIT), przychody z kapitałów pieniężnych (art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT) oraz przychody z innych źródeł (art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT), to organy podatkowe (w przypadku osób fizycznych nieprowadzących działalności gospodarczej) konsekwentnie wyrażają pogląd, że przychód takiego wspólnika cichego powinien być zakwalifikowany jako przychód z kapitałów pieniężnych (odsetki od pożyczek).

Komentowany wyrok potwierdza istniejącą od dłuższego czasu rozbieżność stanowisk organów podatkowych w tym zakresie oraz dowodzi, że brak ścisłych regulacji w ustawie o PIT w zakresie opodatkowania przychodów wspólnika spółki cichej uniemożliwia jednoznaczną odpowiedź na pytanie, jak faktycznie w danym przypadku zostanie zakwalifikowany przychód wspólnika cichego. Wiąże się to ze zwiększonym ryzykiem sporu z fiskusem co do interpretacji poszczególnych postanowień umowy spółki cichej.

W związku z tym, przy sporządzaniu umowy spółki cichej należy zwrócić szczególną uwagę na odpowiednie sformułowanie jej zapisów. Natomiast, w zakresie prawidłowej kwalifikacji przychodów uzyskiwanych z udziału w spółce cichej przez wspólnika cichego będącego osobą fizyczną, w celu uniknięcia sporu z organami podatkowymi, można rozważyć wystąpienie z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej.

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Lublinie w wyroku z 8 sierpnia 2018 r. (I SA/Lu 388/18).

Wnioskodawca zawarł umowę spółki cichej z przedsiębiorcą będącym osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą w zakresie odkupowania wierzytelności odszkodowawczych. Zgodnie z treścią zawartego porozumienia wnioskodawca był zobowiązany do wniesienia wkładu niepodlegającego opodatkowaniu, który zostałby wykorzystany przez przedsiębiorcę wyłącznie na cele związane z inwestycją. Ponadto, wnioskodawcy miało przysługiwać na jego wniosek i za zgodą przedsiębiorcy nie częściej niż raz w miesiącu, prawo wypłaty zaliczki na poczet należnego mu wynagrodzenia w wysokości proporcjonalnej do zysku osiągniętego do czasu wypłaty tej zaliczki. W związku z wątpliwościami związanymi z zaistniałym stanem faktycznym podatnik chciał się dowiedzieć, czy uzyskane przez niego przychody można zakwalifikować jako przychody z innych źródeł zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 9 ustawy o PIT. Ponadto, wnioskodawca zapytał, czy w sytuacji, gdy zostanie mu wypłacona zaliczka na poczet dywidendy, on lub płatnik będzie zobowiązany do odprowadzenia zaliczki na PIT oraz czy w przypadku osiągniętych przez wnioskodawcę przychodów zastosowanie znajdzie art. 8 ust. 1 ustawy o PIT.

Pozostało 81% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona