Firmy rodzinne zapłacą niższy podatek

Już 1 stycznia 2019 r. wchodzą w życie przepisy, na które firmy rodzinne czekały od lat. Zgodnie z ustawą wprowadzającą uproszczenia dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym, do kosztów uzyskania przychodów będzie można zaliczyć wynagrodzenie małżonka i małoletnich dzieci podatnika. Ta sama zasada będzie dotyczyć również małżonków i dzieci wspólników spółki niebędącej osobą prawną.

Czytaj także: Podatek solidarnościowy uderzy w rodzinne firmy

– To bardzo korzystna zmiana. Obowiązujące dotychczas przepisy stawiały firmy w gorszej sytuacji w porównaniu z tymi, które zatrudniały osoby obce. – mówi Grzegorz Grochowina, menedżer w KPMG w Polsce.

Pensja żony nie daje korzyści

Obecnie, jeśli przedsiębiorca wypłaca swojemu małżonkowi jakiekolwiek wynagrodzenie, to powinien odprowadzić do urzędu skarbowego zaliczkę na podatek dochodowy. Pensja żony, w przeciwieństwie do wynagrodzenia innych pracowników, nie podlega jednak odliczeniu. Nie zmniejsza więc podstawy opodatkowania. Biznesmen może natomiast odliczyć składki ZUS związane z zatrudnieniem małżonki w części, w której zobowiązany do ich uiszczenia jest pracodawca. Kosztem uzyskania przychodu przedsiębiorcy jest składka na ubezpieczenie społeczne (emerytalne, rentowe i wypadkowe) oraz składki na Fundusz Pracy i Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych w części opłacanej przez pracodawcę, jeśli jest on zobowiązany do ich opłacania za zatrudnionych.

Tymczasem np. żona pomagająca w firmie męża musi wykazać zarobki w rocznym zeznaniu PIT. W efekcie rodzina traci podwójnie. Mąż nie może obniżyć swoich przychodów, choć ponosi realne koszty, a żona musi zapłacić podatek. W tej sytuacji z ekonomicznego punktu widzenia bardziej opłacalne jest obecnie zatrudnienie obcej osoby.

Samo Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii, które przygotowało nowelizację, wskazało, że przepisy obowiązujące do końca 2018 r. blokują rozwój przedsiębiorstw rodzinnych. W uzasadnieniu do projektu ustawy zwróciło również uwagę, że przepisy te stawiają w lepszej sytuacji związki nieformalne, niż małżeństwa.

Od 2019 r. sytuacja się zmieni. Nie będzie już różnicy w odliczaniu wydatków na wynagrodzenie za pracę małżonka i małoletnich dzieci oraz wynagrodzenia innych pracowników, nienależących do najbliższej rodziny.

Nie będzie limitu

– Co istotne, nowe przepisy nie wprowadzają ograniczeń w zakresie wysokości wynagrodzenia, które przedsiębiorca może zaliczyć do kosztów. Podobnie jak w przypadku innych wydatków, należy jednak zadbać o ich właściwe udokumentowanie. Nie ma też znaczenia, czy małżonek zatrudniony jest na podstawie umowy o pracę, czy np. świadczy usługi na podstawie umowy zlecenie. Także w tym zakresie przepisy pozostawiają mu pełną dowolność. – mówi Grzegorz Grochowina.

Nowe przepisy stanowią bowiem, że kosztem może być wynagrodzenie małżonka i małoletnich dzieci z tytułu m.in. stosunku pracy, osobiście wykonywanej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, wykonywania usług, na podstawie umowy zlecenie lub umowy o dzieło, czy umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich oraz z tytułu odbywania praktyk absolwenckich.

– Należy także pamiętać, że wartość własnej pracy wciąż nie będzie stanowiła dla przedsiębiorcy kosztu uzyskania przychodów. – mówi Grzegorz Grochowina.

Nieformalne związki bez zmian

Bez zmian pozostają też zasady zatrudnienia pozostałych osób. Dotychczas ograniczenie odliczenia kosztów dotyczy małżonków i małoletnich dzieci. Artykuł 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o PIT nie odnosi się natomiast do zatrudnienia przez przedsiębiorców osób pozostających z nimi w nieformalnych związkach. Bez przeszkód można też odliczać wynagrodzenie pełnoletnich dzieci, najbliższej rodziny, np. rodziców czy rodzeństwa oraz dalszych krewnych. Wszystkie te osoby mogą pomagać w firmie, a wypłacane im pensje można wrzucić w koszty.

Warunki odliczenia

W przypadku odliczenia wydatków na wynagrodzenie przedsiębiorca powinien kierować się takim samymi zasadami, jak w przypadku innych związanych z działalnością kosztów uzyskania przychodów. Przypomnijmy, że aby wydatek mógł być uznany za koszt uzyskania przychodu, powinien spełniać łącznie trzy warunki.

Po pierwsze, musi pozostawać w związku przyczynowo-skutkowym z przychodem lub źródłem przychodu i być poniesiony w celu osiągnięcia przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu. Jednak ciężar wykazania owego związku spoczywa na podatniku.

Po drugie, nie może znajdować się na liście wydatków nieuznawanych za koszty uzyskania przychodów, enumeratywnie wymienionych w art. 23 ust. 1 ustawy o PIT.

Po trzecie, musi być właściwie udokumentowany.

Przepisy stanowią też, że wydatek musi być poniesiony. To oznacza, że kosztem nie będą mogły być niewypłacone, niedokonane lub niepostawione do dyspozycji wypłaty, świadczenia oraz inne należności.

Podstawa prawna: art. 7 pkt 9 oraz art. 8 pkt 6 ustawy z 9 listopada 2018 r. o zmianie niektórych ustaw w celu wprowadzenia uproszczeń dla przedsiębiorców w prawie podatkowym i gospodarczym (DzU z 2018 r. poz. 2244)