Spółka z o.o. otrzymała notę obciążeniową z tytułu kary za zwłokę w odbiorze gazu. Zapłaciła ją w całości. Podpisanie umowy z dostawcą gazu wynikało z konieczności zmiany sposobu ogrzewania budynku wielorodzinnego – z opalania koksem na opalanie gazem - już po wykonaniu przyłącza gazowego. Po otrzymaniu zgód mieszkańców na podłączenie do sieci gazowej spółka podpisała umowę z dostawcą gazu. Jednak mieszkańcy się wycofali, a spółka musiała wrócić do korzystania z kotłowni opalanej ekogroszkiem. Spółka nie mogła dotrzymać warunków wcześniej podpisanej umowy na dostawę gazu i została obciążona karą za opóźnienie w odbiorze paliwa.
We wniosku o interpretację spółka podkreśliła, że poniosła koszty, na które nie miała wpływu. Podpisała umowę, która miała zabezpieczyć źródło przychodu, tj. ciągłość w dostarczaniu ciepła do budynku wielorodzinnego, a nie mogła jej zrealizować, ponieważ mieszkańcy wycofali zgody na zmianę sposobu ogrzewania. Bez nich przebudowa kotłowni zgodnie z przepisami prawa budowlanego była niemożliwa.
Spółka chciała się upewnić, czy prawidłowo ujęła w kosztach uzyskania przychodu kwoty wynikające z noty obciążeniowej. Sama uważała, że miała prawo do takiego rozliczenia, na podstawie art. 15 ust. 1 ustawy o CIT. Ponadto, koszty z tytułu opóźnienia nie zostały wymienione w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT, który wyklucza z kosztów podatkowych kary umowne i odszkodowania z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług.
Fiskus nie przyznał spółce racji. W interpretacji z 23 listopada 2017 r. (0111-KDIB2-1.4010.248.2017.1.JP) organ przypomniał, że zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1 tej ustawy. Co do zasady, wszystkie poniesione przez firmę wydatki, zarówno bezpośrednio, jak i pośrednio związane z uzyskiwaniem przychodów, mogą stanowić koszty uzyskania przychodu, jeśli nie zostały wymienione w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT i pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z osiąganymi przychodami, w tym służą zachowaniu albo zabezpieczeniu funkcjonowania źródła przychodów. Jednak aby podatnik mógł odliczyć wydatek, musi wykazać, że jest on racjonalnie i gospodarczo uzasadniony.
Na podstawie przedstawionego stanu faktycznego organ podatkowy ocenił, że kara, którą zapłaciła spółka, nie jest karą umowną ani odszkodowaniem, o których mowa w art. 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT. Przepis ten nie dotyczy niewykonania umowy, w szczególności gdy następuje ono wbrew zawartemu w umowie zobowiązaniu, nawet zastrzeżonemu pod rygorem zapłaty kary umownej. Spółka zaznaczyła, że jako podstawę wystawienia noty obciążeniowej wskazano „karę za zwłokę w odbiorze gazu". Jednak, zdaniem fiskusa, z całości opisanej we wniosku sytuacji jednoznacznie wynika, że nie chodzi o zwłokę, czyli opóźnienie w odbiorze gazu, lecz o niedotrzymanie przez spółkę warunków umowy i definitywną rezygnację z dostawy/odbioru gazu z uwagi na zmianę sposobu ogrzewania budynku. Artykuł 16 ust. 1 pkt 22 ustawy o CIT nie znajdzie zastosowania w przypadku spółki, bo reguluje on konsekwencje odszkodowawcze z tytułu wykonania umowy w sposób wadliwy lub ze zwłoką.
