Zamiana opcji na akcje - skutki podatkowe dla uczestników programu motywacyjnego

Realizacja opcji i nabycie akcji przez uczestników programu motywacyjnego nie powoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu. Powstanie on dopiero w momencie zbycia przedmiotowych akcji.

Publikacja: 28.11.2016 03:00

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 12 października 2016 r. (I SA/Po 2348/15).

Spółka wdrożyła program motywacyjny, którego podstawowym założeniem jest gratyfikacja jego uczestników. Polega ona na przyznaniu im opcji na akcje. Opcje uprawniają uczestników do zakupu akcji po określonej cenie i w określonym czasie. Do czasu realizacji opcji, tj. do czasu nabycia akcji, uczestnicy nie posiadają ani nie dysponują akcjami, lecz jedynie mają prawo do nabycia ich w przyszłości po cenie określonej na dzień otrzymania opcji, tj. tzw. Grant Price.

We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej spółka spytała czy w momencie realizacji praw wynikających z opcji, po stronie uczestników powstanie przychód (dochód) podlegający opodatkowaniu PIT i czy w związku z tym na spółce ciążą jakiekolwiek obowiązki wynikające z przepisów ustawy o PIT. Zdaniem spółki, po stronie uczestników nie powstanie przychód (dochód) podlegający opodatkowaniu PIT w związku z realizacją opcji. Tym samym, na spółce nie będą ciążyły z tego tytułu jakiekolwiek obowiązki.

Organ podatkowy uznał, że w związku z realizacją opcji otrzymanych przez uczestników w ramach programu motywacyjnego po ich stronie powstanie przychód z realizacji praw wynikających z pochodnych instrumentów finansowych, o którym mowa w art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o PIT. Przychodem tym będzie wartość nabytych akcji w części, za którą uczestnicy nie ponosili odpłatności. Jednocześnie, z uwagi na brak odpłatności za opcje, uczestnicy nie będą mieć prawa do rozpoznania kosztów uzyskania przychodów. W związku z tym na wnioskodawcy nie będą ciążyły obowiązki płatnika. Organ zastrzegł jednak, że na wnioskodawcy będą ciążyć obowiązki informacyjne (obowiązek wystawienia informacji PIT-8C) w rozumieniu art. 39 ust. 3 ustawy o PIT.

Sąd uchylił interpretację i uznał m.in., że przychód po stronie uczestników może powstać dla dopiero w momencie sprzedaży akcji.

—Joanna Lis, współpracowniczka zespołu zarzadzania wiedzą podatkową Deloitte

Komentarz eksperta

Andrzej Żołna, starszy konsultant w dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte

Programy motywacyjne oparte na akcjach są popularnym elementem wynagradzania kluczowych pracowników spółki. Uczestnicy takich programów zyskują często prawo do nabycia akcji nieodpłatnie bądź na preferencyjnych warunkach. Takie nabycie następuje niejednokrotnie poprzez realizację np. instrumentu w postaci opcji, który przy spełnieniu określonych warunków, pozwala na otrzymanie akcji.

Ze względu na brak jednolitego stanowiska organów ewentualne konsekwencje podatkowe wynikające z uczestnictwa pracownika w programie motywacyjnym każdorazowo powinny podlegać szczegółowej analizie.

Jedna z głównych wątpliwości dotyczy określenia właściwego momentu powstania obowiązku podatkowego po stronie uczestników, wynikającego z preferencyjnego nabycia akcji, co wpływa na powstanie dodatkowych obowiązków po stronie spółek jako płatników prowadzących tego typu programy. Szczególne wątpliwości odnoszą się do kwestii powstania ewentualnego przychodu w momencie realizacji opcji, czyli de facto momentu, w którym uczestnik programu nabywa akcje na preferencyjnych zasadach – tak jak miało to miejsce w sprawie będącej przedmiotem sporu. Dotyczy to przede wszystkim sytuacji, w których nie znajduje zastosowania przepis szczególny ustawy o PIT, jakim jest art. 24 ust. 11, który umożliwia przesunięcie momentu opodatkowania związanego z uczestnictwem w tego typu programie do czasu późniejszego zbycia akcji.

Kwestia rozstrzygnięta przez WSA w Poznaniu dotyczyła właśnie sytuacji, w której charakter programu uniemożliwił skorzystanie z preferencji, o których mowa w art. 24 ust. 11 ustawy o PIT. Organ podatkowy w wydanej interpretacji indywidualnej zajął negatywne stanowisko, zgodnie z którym preferencyjne nabycie akcji (tj. realizacja opcji) powoduje obowiązek zapłaty podatku od różnicy między rynkową ceną akcji z dnia realizacji opcji a ceną akcji zapłaconą przez pracownika.

Sąd w komentowanym wyroku przychylił się jednak do stanowiska prezentowanego przez wnioskodawcę oraz konsekwentnie utrwalającą się linię orzeczniczą, zgodnie z którą nieodpłatne lub częściowo odpłatne nabycie akcji nie powinno powodować skutków podatkowych. Ewentualne skutki podatkowe powinny powstać dopiero w momencie zbycia akcji.

Analogiczny pogląd wyraził również NSA w wyroku z 23 sierpnia 2016 r. (II FSK 1811/14), w którym wskazał, że przychód nie powstaje w momencie realizacji opcji, gdyż takie zdarzenie powinno być traktowane jako neutralne podatkowo. Powinno natomiast podlegać opodatkowaniu w momencie odpłatnego zbycia akcji, stosownie do art. 17 ust. 1 pkt 6 lit. a ustawy o PIT, gdyż dopiero w tym momencie ujawnia się rzeczywisty przychód z objęcia akcji.

Zawody prawnicze
Korneluk uchyla polecenie Święczkowskiego ws. owoców zatrutego drzewa
Zdrowie
Mec. Daniłowicz: Zły stan zdrowia myśliwych nie jest przyczyną wypadków na polowaniach
Nieruchomości
Odszkodowanie dla Agnes Trawny za ziemię na Mazurach. Będzie apelacja
Sądy i trybunały
Wymiana prezesów sądów na Śląsku i w Zagłębiu. Nie wszędzie Bodnar dostał zgodę
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego