Lokum od spółki dla menedżera nie zawsze z PIT

Przychód z nieodpłatnych świadczeń w postaci darmowego mieszkania dla członka zarządu powstaje wyłącznie w przypadku uzyskania przez niego realnego przysporzenia. Warunkiem tego będzie możliwość przypisania wymiernej, skonkretyzowanej korzyści.

Publikacja: 14.11.2018 04:50

Lokum od spółki dla menedżera nie zawsze z PIT

Foto: 123RF

Sprawa dotyczyła obowiązków płatnika, związanych udostępnieniem członkom zarządu mieszkania służbowego. We wniosku o interpretację spółka wyjaśniła, że w związku z wejściem w życie ustawy o zasadach kształtowania wynagrodzeń osób kierujących niektórymi spółkami, podpisała z członkami zarządu umowę o świadczenie usług zarządzania. Członkowie zarządu wykonują swoje obowiązki w różnych miejscach. Część z nich zmuszona jest do częstych przyjazdów do siedziby spółki.

Ponieważ wymagana jest ich pełna dyspozycyjność podczas pełnienia obowiązków służbowych, w celu ograniczenia wydatków na noclegi w hotelach spółka wynajęła mieszkanie dla celów służbowych. Może z niego korzystać członek zarządu na czas wykonywania obowiązków służbowych. We wniosku spółka szczegółowo opisała zasady korzystania z mieszkania i zapytała, czy ciążą na niej obowiązki płatnika z tytułu nieodpłatnego udostępniania członkom zarządu wynajętego przez nią mieszkania służbowego.

Fiskus odpowiedział, że tak. Wyjaśnił, że pojęcie nieodpłatnego świadczenia dla celów podatkowych ma szeroki zakres i należy przez nie rozumieć te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze, których skutkiem jest nieodpłatne (tj. niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu) przysporzenie, mające konkretny wymiar finansowy. W ocenie urzędników, formą takiego świadczenia może być niewątpliwie nieodpłatne udostępnienie mieszkania przez spółkę członkowi zarządu. Przy czym dla oceny nieodpłatności świadczeń nie ma znaczenia przyczyna, z powodu której tej odpłatności nie ustalono. W konsekwencji, zdaniem fiskusa, członek zarządu otrzyma nieodpłatne świadczenie, które należy zaliczyć do przychodów z działalności wykonywanej osobiście.

Spółka nie zgodziła się z taką wykładnią przepisów o PIT. Zaskarżyła interpretację, a Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach uwzględnił jej skargę.

Sąd odwołał się do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r. w sprawie tzw. nieodpłatnych świadczeń (K 7/13). Wynika z niego, że mogą one być uznane za przychód pracownika, jeśli spełnione są trzy przesłanki. Po pierwsze, świadczenia zostały spełnione za zgodą pracownika (skorzystał z nich w pełni dobrowolnie). Po drugie, zostały spełnione w jego interesie (a nie w interesie pracodawcy) i przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść. Po trzecie, korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnemu pracownikowi (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich). WSA zgodził się, że choć wyrok TK dotyczy umów o pracę, można go zastosować do umowy świadczenia usług zarządzania.

W spornej sprawie udostępnienie wynajętego mieszkania członkowi zarządu leży wyłącznie w interesie spółki. Członkowie zarządu swoje potrzeby mieszkaniowe zaspokajają w innym miejscu i w inny sposób, a gdyby nie konieczność wywiązania się z obowiązków wynikających z umowy o świadczenie usług zarządzania nie mieliby powodu do ponoszenia kosztów wynajmu.

WSA dodał, że obowiązek zapewnienia prawidłowej organizacji zarządzania spółką nie może być utożsamiany tylko z zapewnieniem biurka, materiałów biurowych czy pokryciem kosztów eksploatacji samochodu służbowego bądź zużytej energii elektrycznej. Ten obowiązek należy analizować w kontekście konkretnych obowiązków i wynikających z nich korzyści dla spółki.

W ocenie sądu, za przychód członka zarządu, świadczącego usługi zarządzania na podstawie umowy, mogą być uznane tylko takie świadczenia, które zostały spełnione za jego zgodą i w jego interesie. Przyniosły mu korzyść w postaci powiększenia aktywów lub uniknięcia wydatku, który musiałby ponieść, a korzyść ta jest wymierna i przypisana indywidualnej osobie (nie jest dostępna w sposób ogólny dla wszystkich podmiotów). Przychód bowiem powstaje wyłącznie w przypadku uzyskania realnego przysporzenia w postaci innego nieodpłatnego świadczenia, a warunkiem uznania tego świadczenia za przychód członka zarządu będzie możliwość przypisania im wymiernej skonkretyzowanej korzyści z tego tytułu.

Wyrok Wojewódzkiego Sadu Administracyjnego w Gliwicach z 22 października 2018 r.

— Aleksandra Tarka

Sygnatura akt: I SA/Gl 683/18

Michał Matysiak radca prawny, konsultant podatkowy w GEKKO Taxens

Komentowany wyrok jest słuszny i potwierdza korzystną dla podatników linię orzeczniczą w za- kresie definicji „innych nieodpłatnych świadczeń" w podatku dochodowym od osób fizycznych.

Sąd, na podstawie wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 8 lipca 2014 r. (K 7/13), prawidłowo wskazał warunki, które muszą być spełnione, aby mówić o innych nieodpłatnych świadczeniach jako przychodzie z danego źródła w PIT. Tym samym, kluczowe w analizowanym przypadku było uznanie przez sąd, że udostępnienie członkowi zarządu wynajmowanego przez spółkę mieszkania nie służy realizacji jego potrzeb życiowych i nie stanowi świadczenia ponoszonego w jego interesie, lecz spółki. Nie może być więc mowy o przysporzeniu po stronie członka zarządu.

Należy zauważyć, że WSA rozciągnął wnioski płynące z wyroku TK na sprawy dotyczące nie tylko przychodu ze stosunku pracy, lecz również przychodów uzyskiwanych przez członków zarządu spółek kapitałowych, kwalifikowanych jako przychody z działalności wykonywanej osobiście. Przy czym trzeba przypomnieć, że wyrok TK został już zastosowany w innych sprawach, m.in. o zwrot kilometrówki (tj. w sprawach o świadczenie pieniężne). Oznacza to, że wspomniane orzeczenie Trybunału może mieć bardzo szerokie zastosowanie w relacjach pracodawca (zleceniodawca) – pracownik (zleceniobiorca). W obu przypadkach (tj. przychodu uzyskiwanego ze stosunku pracy i przychodu z działalności wykonywanej osobiście) będziemy mieli do czynienia z tą samą definicją przychodu, określoną w art. 11 ust. 1 ustawy o PIT. Dziwić może zatem, że organy podatkowe w wydawanych interpretacjach pomijają ten fakt.

Niemniej, komentowany wyrok WSA pozostaje nieprawomocny i na ostateczne rozstrzygnięcie w niniejszej sprawie poczekamy około dwa lata, do wyroku NSA.

Zawody prawnicze
Korneluk uchyla polecenie Święczkowskiego ws. owoców zatrutego drzewa
Zdrowie
Mec. Daniłowicz: Zły stan zdrowia myśliwych nie jest przyczyną wypadków na polowaniach
Nieruchomości
Odszkodowanie dla Agnes Trawny za ziemię na Mazurach. Będzie apelacja
Sądy i trybunały
Wymiana prezesów sądów na Śląsku i w Zagłębiu. Nie wszędzie Bodnar dostał zgodę
Sądy i trybunały
Rośnie lawina skarg kasacyjnych do Naczelnego Sądu Administracyjnego