Darmowe szkolenie a PIT

Firma kadrowo-płacowa zajmuje się organizacją szkoleń z prawa pracy. Koszt trzydniowego szkolenia wynosi 1200 zł. Uczestnicy szkolenia płacą za udział w szkoleniu. Trzy osoby otrzymały bezpłatne zaproszenia do udziału w szkoleniu. Czy darmowe uczestnictwo jest dla nich przychodem z nieodpłatnych świadczeń opodatkowanym podatkiem dochodowym? – pyta czytelniczka.

W opisanym przypadku otrzymanie przez osoby indywidualne bezpłatnych zaproszeń do wzięcia udziału w szkoleniu w celu zdobycia wiedzy to nic innego jak przekazanie tym osobom konkretnego nieodpłatnego świadczenia. U osoby uzyskującej nieodpłatne świadczenie powstaje więc przysporzenie majątkowe, które zgodnie z art. 20 ust. 1 ustawy o PIT należy zaliczyć do przychodów z innych źródeł i opodatkować.

Dlatego na podstawie art. 42a ustawy o PIT firma szkoleniowa musi dla każdego uczestnika darmowego szkolenia wystawić informację PIT-8C, w której wykaże wartość przychodu w wysokości 1200 zł. Firma szkoleniowa musi przekazać PIT-8C uczestnikowi szkolenia oraz urzędowi skarbowemu właściwemu według miejsca zamieszkania osoby uczestniczącej za darmo w szkoleniu, w terminie do końca lutego następnego roku podatkowego.

Firma szkoleniowa nie jest z tego tytułu płatnikiem podatku dochodowego i nie pobiera zaliczek na podatek. Osoba indywidualna, która bezpłatnie wzięła udział w szkoleniu, musi rozliczyć podatek samodzielnie w zeznaniu PIT-37 na podstawie otrzymanej od firmy szkoleniowej informacji PIT-8C w terminie do 30 kwietnia następnego roku.

Doskonalenie i rozwój zawodowy...

Ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zwalnia z opodatkowania wartość niektórych otrzymanych nieodpłatnie świadczeń związanych z doskonaleniem i rozwojem zawodowym. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 90 tej ustawy wolna od podatku jest m.in. wartość świadczeń przyznanych zgodnie z odrębnymi przepisami przez pracodawcę na podnoszenie kwalifikacji zawodowych. Do tych odrębnych przepisów należy zaliczyć przepisy kodeksu pracy. Według art. 1031 § 1 kodeksu pracy (dalej: k.p.) przez podnoszenie kwalifikacji zawodowych rozumie się zdobywanie lub uzupełnianie wiedzy i umiejętności przez pracownika, z inicjatywy pracodawcy albo za jego zgodą. Jeśli więc pracodawca skieruje pracownika na szkolenie lub wyrazi zgodę na udział w takim szkoleniu oraz pokryje pracownikowi koszty tego szkolenia, to udział w tym szkoleniu jest dla pracownika świadczeniem przyznanym na podnoszenie kwalifikacji zawodowych zwolnionym z PIT i składek ZUS.

...nawet po ustaniu zatrudnienia

Niekiedy pracodawcy w ramach redukcji etatów proponują pracownikom rozwiązanie umowy o pracę za porozumieniem stron, wypłacając im jednocześnie odszkodowanie oraz częściowo zwracając koszty szkoleń związanych z doskonaleniem zawodowym po ustaniu zatrudnienia. Refundacja kosztów tych szkoleń jest dla byłego pracownika przychodem z innych źródeł opodatkowanym podatkiem dochodowym, który pracownik również rozlicza samodzielnie w rocznym zeznaniu podatkowym na podstawie informacji PIT-8C. Potwierdza to interpretacja Izby Skarbowej w Łodzi z 22 stycznia 2013 r. (IPTPB1/415-626/12-4/KO). Warto zatem szkolić pracownika zwalnianego jeszcze w czasie zatrudnienia.

Ze środków pomocowych

Przedsiębiorcy, a także osoby prywatne mogą skorzystać z programów pomocowych finansowanych z budżetu krajowego oraz finansowanych z budżetu Unii Europejskiej. W ramach takich programów mogą być realizowane m.in. projekty szkoleniowe skierowane do ww. osób.

Ustawa o PIT w art. 21 ust. 1 pkt 114 zwalnia z opodatkowania wartość otrzymanych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych oraz wartość świadczeń rzeczowych (w naturze) finansowanych lub współfinansowanych m.in. ze środków budżetu państwa, jednostek samorządu terytorialnego lub ze środków pochodzących od rządów państw obcych, międzynarodowych instytucji finansowych, w ramach rządowych programów. Nieodpłatne szkolenie realizowane w ramach programu rządowego Kapitał Ludzki jest dla jego uczestników nieodpłatnym świadczeniem, które jednak korzysta ze zwolnienia z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 114 ustawy o PIT i odpowiednio na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 14 ustawy o CIT.

Takie stanowisko potwierdziła Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 29 maja 2015 r. (IPTPB3/4510-94/15-2/IR). W jej piśmie czytamy: „Program Operacyjny Kapitał Ludzki jest realizowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego. Szkolenia, w których będzie uczestniczyć spółka, będą prowadzone nieodpłatnie przez organizatora w ramach Programu Operacyjnego – Kapitał Ludzki, a więc w ramach programu rządowego, (...) tutejszy organ stoi na stanowisku, że otrzymane przez spółkę nieodpłatnie świadczenie (...) nie stanowi przychodu podatkowego w myśl art. 12 ust. 4 pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych".

Przykład

Przedsiębiorca prowadzi działalność szkoleniową. W ramach programu Kapitał Ludzki organizuje dla firm oraz osób indywidualnych zainteresowanych zdobyciem nowych umiejętności bezpłatne szkolenia w zakresie pozyskiwania i rozliczania funduszy unijnych dla osób zakładających własny biznes. Czy wartość darmowego szkolenia jest przychodem podatkowym biorących udział w szkoleniu?

W tym przypadku są spełnione przesłanki zastosowania zwolnienia podatkowego wobec uczestników szkolenia, niezależnie od tego, czy są nimi osoby fizyczne nieprowadzące działalności gospodarczej, przedsiębiorcy rozliczający PIT czy przedsiębiorca opodatkowany CIT. Uzyskany przez uczestników szkolenia przychód z tytułu nieodpłatnego świadczenia w postaci otrzymania darmowego szkolenia finansowanego z pieniędzy unijnych jest wolny od podatku docho-dowego. Również przedsiębiorca dający szkolenie finansowane z budżetu UE osiąga przychód z nieodpłatnego świadczenia zwolniony z PIT (art. 21 pkt 46 lit. b ustawy o PIT – jeśli przedsiębiorca realizuje cel programu finansowanego z bezzwrotnej pomocy, to wówczas jego dochód jest wolny od podatku).

Ponadto przepisy o VAT zwalniają z tego podatku usługi szkoleniowe finansowane w całości ze środków publicznych lub finansowane w wysokości 70 proc. ze środków publicznych (art. 43 pkt 29 lit. c ustawy o VAT i § 3 ust. 1 pkt 14 rozporządzenia ministra finansów z 31 grudnia 2013 r. w sprawie zwolnień od podatku VAT). Potwierdza to interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 19 marca 2015 r. (ILPP4/443-658/14-4/ISN).

Jak traktować coaching

Według ww. interpretacji IS w Poznaniu coaching jest typem szkolenia. „Podręcznik wskaźników PO KL"(Program Operacyjny Kapitał Ludzki) ze stycznia 2010 r. definiuje osoby należące do kadry szkoleniowej jako: „osoby świadczące usługi szkoleniowe, tj. mentorzy, trenerzy, trenerzy wewnętrzni, coachowie, doradcy". Pojęcie coachingu należy więc potraktować jako składnik procesu szkoleniowego lub element usługi szkoleniowej opodatkowanej lub zwolnionej jak każde inne szkolenie.

Przychodem z działalności gospodarczej w rozumieniu art. 14 ust. 2 pkt 8 ustawy o PIT są m.in. nieodpłatne świadczenia.

Przychód z działalności

Jeśli więc przedsiębiorca uzyskuje nieodpłatne świadczenie od innej firmy lub od osoby prywatnej w postaci darmowej usługi szkoleniowej, to wartość tego szkolenia należy zakwalifikować do przychodów z nieodpłatnych świadczeń podlegających opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Jedynie pomoc finansowa z budżetu krajowego lub z budżetu Unii Europejskiej przeznaczona na realizację szkoleń jest nieodpłatnym świadczeniem zwolnionym z podatku dochodowego i VAT.

Przykład

Przedsiębiorca będący osobą fizyczną prowadzi na zlecenie innych firm bezpłatne usługi szkoleniowe w zakresie BHP. Przedsiębiorca uczestniczący w takim szkoleniu uzyskuje przychód z nieodpłatnego świadczenia.

Zwolnieniu z podatku dochodowego na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 118 ustawy o PIT podlega także wartość nieodpłatnych świadczeń z tytułu szkoleń i przygotowania zawodowego otrzymanych na podstawie ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Są to najczęściej szkolenia organizowane ze środków Krajowego Funduszu Szkoleniowego (jest to wydzielona część Funduszu Pracy, przeznaczona na dofinansowanie kształcenia ustawicznego pracowników i pracodawców, podejmowanego z inicjatywy lub za zgodą pracodawcy; celem utworzenia KFS jest zapobieganie utracie zatrudnienia przez osoby pracujące z powodu kompetencji nieadekwatnych do wymagań zmieniającej się gospodarki), za pośrednictwem urzędów pracy.