CIT: podział przychodów i kosztów jest uciążliwy dla przedsiębiorców

Podatnicy CIT muszą ponoszone wydatki, rozpoznawane jako koszty podatkowe, przyporządkowywać do odpowiedniego źródła przychodów. W praktyce to rozwiązanie uciążliwe, komplikujące system rozliczeń z fiskusem.

Publikacja: 31.10.2018 04:40

CIT: podział przychodów i kosztów jest uciążliwy dla przedsiębiorców

Foto: Adobe Stock

Konieczność rozróżniania źródeł przychodów, a tym samym przyporządkowywania do nich odpowiednich wydatków, które ten przychód pomniejszają, została wprowadzona 1 stycznia 2018 r. Po 10 miesiącach stosowania tej regulacji wnioski są takie, że zmiana ta przede wszystkim skomplikowała rozliczenia firm.

Do sprecyzowania

Zgodnie z przepisami ustawy o CIT, przedmiotem opodatkowania podatkiem dochodowym jest dochód, stanowiący sumę dochodu osiągniętego z zysków kapitałowych oraz dochodu osiągniętego z innych źródeł przychodów. Zatem przedsiębiorca rozliczający CIT, uzyskiwane dochody musi dzielić na dwa źródła. Pierwszym są zyski kapitałowe, drugim – inne źródła. Zasada wydaje się być prosta. Przy czym warto w tym miejscu podkreślić, że ustawa o CIT nie zawiera legalnej definicji przychodu podatkowego. Ustawodawca ograniczył się w tym zakresie do wskazania w art. 12 ust. 1 ustawy o CIT przykładowych przysporzeń zaliczanych do tej kategorii. Przychodami są w szczególności otrzymane pieniądze, wartości pieniężne, w tym również różnice kursowe (por. interpretację Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 21 września 2018 r.; 0111-KDIB1-1.4010.296.2018.1.MG).

Z literalnej wykładni przywołanych przepisów wynika więc, że do przychodów podatkowych zalicza się tylko takie przysporzenia, które są definitywne. Oznacza to, że do przychodów podatkowych podatnik powinien zaliczyć tylko takie, które są mu należne. Nie będą to zatem jakiekolwiek przychody, lecz przychody, w stosunku do których podatnikowi przysługiwać będzie prawo do ich otrzymania i które stanowią jego trwałe przysporzenie majątkowe.

Uwaga! Co do zasady, przedmiotem opodatkowania jest przychód. Z kolei dochodem ze źródła przychodów jest nadwyżka sumy przychodów uzyskanych z tego źródła przychodów nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli koszty uzyskania przychodów z danego źródła przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła przychodów.

Wydatki trzeba przyporządkować

Gdy podatnik określi już źródło uzyskiwanych przychodów, konieczne jest ustalenie, do którego źródła przychodów należy dany wydatek przyporządkować. Zgodnie z przepisami ustawy o CIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Wyjątkiem są wydatki wymienione w ustawie wprost, jako te, które za koszt podatkowy uznane być nie mogą. Katalog tych włączeń znajduje się w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

Rodzaj powiązań też ma znaczenie

Trzeba też pamiętać, że ustawodawca wyróżnia koszty podatkowe:

- bezpośrednio związane z przychodami, których poniesienie przekłada się wprost na uzyskanie konkretnych przychodów (możliwe jest ustalenie, w jakim okresie i w jakiej wysokości powstał związany z nimi przychód) oraz

- inne niż bezpośrednio związane z przychodami, których nie można w taki sposób przypisać do określonych przychodów, ale są racjonalnie uzasadnione, jako prowadzące do ich osiągnięcia (tzw. koszty pośrednie).

Przedsiębiorca ma dodatkowe obowiązki

Efektem nowelizacji ustawy o CIT, obowiązującej od 1 stycznia 2018 r., która wprowadziła dwa źródła przychodów (z zysków kapitałowych oraz z innych źródeł) jest konieczność odpowiedniego przyporządkowywania i dzielenia uzyskiwanych przychodów do odpowiedniego źródła. Taki sam podział trzeba przeprowadzić w odniesieniu do wydatków, które chcemy uwzględnić w kosztach uzyskania przychodów. Dany wydatek musi odpowiadać właściwemu przychodowi. To o tyle istotne, że nie ma możliwości kompensowania straty uzyskanej z zysków kapitałowych ze stratą, która powstała z innych źródeł. To oznacza, że już przy płatności zaliczek na podatek w trakcie roku, konieczne jest odpowiednie wyodrębnienie źródeł przychodów i kosztów im przyporządkowanych.

Jeśli chodzi o koszty bezpośrednie, to z ich przyporządkowaniem do danego źródła przychodu nie powinno być kłopotu. Trudność może pojawić się przy kosztach pośrednich. Przepisy podatkowe nie precyzują bowiem, jak tego dokonać. Problem może dotyczyć np. ponoszenia wydatków ogólnych, np. z tytułu najmu nieruchomości, w której firma ma siedzibę, na marketing czy promocję. Powstaje bowiem pytanie, jak tego typu wydatki przyporządkować do odpowiedniego źródła przychodów, czy je dzielić – jeśli jednostka uzyskuje przychody z obu źródeł - i jeśli je dzielić, to w jaki sposób?

Z analizy przepisów i dostępnych interpretacji podatkowych można wyciągnąć wniosek, że w przypadku kosztów pośrednich zasadne wydaje się określenie proporcji. Chodzi o określenie, jaka jest proporcja przychodów z zysków kapitałowych do przychodów z innych źródeł. Gdy przedsiębiorca takie wyliczenie uzyska (przykładowo 20 proc. przychodów firmy pochodzi z zysków kapitałowych, a 80 proc. to inne źródła), wówczas będzie mógł w takiej samej proporcji przyporządkować koszy do odpowiedniego źródła przychodu (np. 20 proc. wydatków płaconych za najem pomniejszy przychody z zysków kapitałowych, a 80 proc. z innych źródeł).

Wydaje się, że obowiązki wprowadzone dla podatników CIT, związane z wprowadzenie źródeł przychodów w CIT, skutkują dodatkowym komplikowaniem rozliczeń z fiskusem. Może należałoby doprecyzować ustawę w tym zakresie, skoro nadrzędnym celem wszelkich ostatnich zmian w podatkach jest ich upraszczanie i uszczelnianie systemu.

Wojciech Słomka, doradca podatkowy, manager w dziale doradztwa podatkowego, TPA Poland

Konieczność rozróżniania źródeł przychodów, a tym samym przyporządkowywania do nich odpowiednich wydatków, które ten przychód pomniejszają, została wprowadzona 1 stycznia 2018 r. Po 10 miesiącach stosowania tej regulacji wnioski są takie, że zmiana ta przede wszystkim skomplikowała rozliczenia firm.

Do sprecyzowania

Pozostało 95% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów