Kiedy pomyłka w PIT nie wymaga korekty deklaracji

Mimo ugruntowanej praktyki często pojawiają się pytania czy płatnik powinien korygować błędnie zapłacone w trakcie roku składki ubezpieczeniowe oraz zaliczkę na podatek dochodowy od wynagrodzenia pracownika.

Publikacja: 29.10.2018 05:20

Kiedy pomyłka w PIT nie wymaga korekty deklaracji

Foto: Adobe Stock

Zatrudnienie małżonka jako osoby współpracującej na umowę o pracę lub na umowę cywilnoprawną nie jest konieczne. Wystarczy samo zgłoszenie małżonka do ubezpieczeń społecznych jako osoby współpracującej bezumownie, a wynagrodzenie i tak może być naliczane jak dla umowy o pracę. W takim przypadku na podstawie prawa pracy i dla celów podatkowych małżonek jest pracownikiem, a na podstawie prawa ubezpieczeń społecznych jest osobą współpracującą. Obowiązują go zatem przepisy kodeksu pracy mimo, że składki ZUS płacone są jak za osobę współpracującą.

Czytaj także: PIT: korekta rocznego zeznania podatkowego

Przykład

Od 1 lipca 2018 r. żona w swojej działalności gospodarczej zatrudniła na umowę o pracę męża w wymiarze 1/4 etatu za wynagrodzeniem 660 zł brutto. Oboje małżonkowie prowadzą wspólne gospodarstwo domowe. Przez pomyłkę mąż został zgłoszony do ubezpieczeń społecznych w ZUS z kodem pracowniczym i wyliczono mu wynagrodzenie jak za pracownika, potrącając składki ZUS oraz składki na ubezpieczenie zdrowotne. Faktycznie mąż powinien być zgłoszony do ubezpieczeń jako osoba współpracująca i powinien mieć naliczone tylko ubezpieczenie zdrowotne, które finansuje żona, oraz zaliczkę na podatek dochodowy. Żona zastanawia się w jaki sposób ma skorygować nienależnie pobrane składki ZUS oraz zaliczkę na podatek od wynagrodzenia za lipiec.

ZUS od osoby współpracującej

Według art. 8 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, jeśli pracownik spełnia kryteria określone dla osób współpracujących, to dla celów ubezpieczeń społecznych jest traktowany jak osoba współpracująca. Artykuł 11 powołanej ustawy za osobę współpracującą z prowadzącym działalność gospodarczą uznaje m.in. jego małżonka, jeżeli pozostaje z przedsiębiorcą we wspólnym gospodarstwie domowym i współpracuje przy prowadzeniu tej działalności.

W naszym przykładzie małżonek ma status osoby współpracującej, ponieważ:

- pozostaje w kręgu osób bliskich dla przedsiębiorcy,

- pozostaje z przedsiębiorcą we wspólnym gospodarstwie domowym,

- pomaga przy wykonywaniu działalności gospodarczej.

Z art. 6 ust. 1 pkt 5a w związku z art. 18 ww. ustawy wynika, że składki ubezpieczeniowe za osobę współpracującą w całości finansuje przedsiębiorca z własnych, czyli z firmowych pieniędzy. Składka zdrowotna także finansowana jest w całości przez przedsiębiorcę. Zatem osoba współpracująca w związku z zatrudnieniem nie ponosi żadnych wydatków. Wymiar składek ubezpieczeniowych za osobę współpracującą, z którą przedsiębiorca zawarł umowę o pracę, ustala się na takich samych zasadach jak ubezpieczenie samego przedsiębiorcy. To oznacza, że przedsiębiorca finansuje wszystko.

Dla fiskusa to pracownik

Jeśli przedsiębiorca wypłaca osobie współpracującej wynagrodzenie ze stosunku pracy, to ma on obowiązek z tego tytułu pobrać jako płatnik zaliczkę na podatek tak jak za każdego innego pracownika. A zatem małżonek ze statusem osoby współpracującej z przedsiębiorcą to dla urzędu skarbowego pracownik. Należy jednak pamiętać, że wynagrodzenia za pracę wypłaconego osobie współpracującej przedsiębiorca nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Artykuł 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o PIT wyłącza z kosztów uzyskania przychodu wartość własnej pracy podatnika i jego małżonka. Powołany przepis stanowi wyjątek od ogólnej reguły, że wynagrodzenie może być kosztem podatkowym u pracodawcy.

Jak rozwiązać problem

Jeżeli przez pomyłkę osobie współpracującej pobrano od wynagrodzenia składki ZUS tak jak zwykłemu pracownikowi, a więc w części ze środków przedsiębiorcy, a w części ze środków osoby współpracującej, to na koncie płatnika (przedsiębiorcy) w ZUS powstanie niedopłata składek ubezpieczeniowych. Wobec tego przedsiębiorca powinien złożyć korektę deklaracji wykazując prawidłową kwotę składek. Po złożeniu przez przedsiębiorcę korekty i wpłacie różnicy, ZUS automatycznie przeksięguje kwotę składek z konta osoby współpracującej na konto przedsiębiorcy.

Składki na ubezpieczenie społeczne obniżają podstawę wymiaru składki zdrowotnej oraz podstawę obliczenia zaliczki na podatek dochodowy. Jeśli więc wcześniej powstała niedopłata składek na ubezpieczenia społeczne, to zaniżono również składkę na ubezpieczenie zdrowotne. Wobec tego za dany miesiąc powstaje także niedopłata zaliczki na podatek dochodowy w związku z potrąceniem składek zdrowotnych. W naszym przykładzie przedsiębiorca powinien dopłacić na konto urzędu brakującą zaliczkę na podatek za lipiec do 20 dnia sierpnia. Jeśli nie zmieści się w terminie, to fiskus naliczy odsetki za zwłokę. Przy wpłacie brakującej części zaliczki przedsiębiorca nie koryguje w urzędzie skarbowym żadnych deklaracji, a po zakończeniu roku sporządza dla osoby współpracującej PIT-11 według stanu faktycznego, a więc według wysokości pobranych w ciągu roku zaliczek na podatek dochodowy. Składki na ubezpieczenie zdrowotne za przedsiębiorcę i osobę współpracującą odlicza się w dacie ich zapłaty, więc w przypadku opisanym w przykładzie zapewne w sierpniu. Do przychodu małżonka, tj. osoby współpracującej nie należy doliczać składek ubezpieczeniowych.

Przykład

Wracając do naszego przykładu: Wynagrodzenie brutto za sierpień to kwota 660 zł.

A zatem wyliczenie wynagrodzenia netto za sierpień wygląda następująco:

- przychód 660 zł + 660 zł x 13,71 proc. = 660 zł + 90,50 zł = 750,50 zł

- podstawa opodatkowania: 639,25 zł (750,50 zł - 111,25 zł)

- zaliczka na PIT: 69 zł

- kwota wynagrodzenia do wypłaty: 681,50 zł (750,50 zł – 69 zł)

Należy pamiętać, że składki ZUS i składkę zdrowotną za osobę współpracującą z przedsiębiorcą w całości finansuje przedsiębiorca z własnych środków. ?

podstawa prawna: art. 6 ust. 1 pkt 5a, art. 8 ust. 2 i art. 18 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. DzU z 2017 r. , poz. 1778 ze zm.)

Podstawa prawna: art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2018 r., poz. 1509 ze zm.)

Zatrudnienie małżonka jako osoby współpracującej na umowę o pracę lub na umowę cywilnoprawną nie jest konieczne. Wystarczy samo zgłoszenie małżonka do ubezpieczeń społecznych jako osoby współpracującej bezumownie, a wynagrodzenie i tak może być naliczane jak dla umowy o pracę. W takim przypadku na podstawie prawa pracy i dla celów podatkowych małżonek jest pracownikiem, a na podstawie prawa ubezpieczeń społecznych jest osobą współpracującą. Obowiązują go zatem przepisy kodeksu pracy mimo, że składki ZUS płacone są jak za osobę współpracującą.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe