Zmiany w CIT: będzie podział na źródła przychodów

Od przyszłego roku w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych ma być wprowadzony podział na źródła przychodów. Tym samym, spółki nie będą już mogły obniżyć przychodów z działalności gospodarczej o wszystkie wygenerowane straty.

Publikacja: 23.10.2017 02:00

Zmiany w CIT: będzie podział na źródła przychodów

Foto: 123RF

4 października br. Rada Ministrów skierowała do Sejmu RP projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o ryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. W znaczący sposób różni się on od poprzedniej wersji w zakresie dwóch najbardziej kontrowersyjnych zmian. Warto zatem przeanalizować co uległo modyfikacji i jak przyjęcie nowelizacji w proponowanym obecnie kształcie wpłynie na sytuację podatników.

Wyodrębnienie jak w przepisach o PIT...

Obecnie podział na źródła przychodów funkcjonuje wyłącznie w ustawie o PIT. Projekt zakłada wprowadzenie podobnego rozwiązania również w ustawie o CIT. Zgodnie z planowanymi zmianami, przychody podatników podatku dochodowego od osób prawnych zostaną rozdzielone na dwa źródła:

- z działalności gospodarczej (operacyjnej) i

- z zysków kapitałowych.

Druga kategoria ma obejmować wszystkie przychody wymienione w projektowanym art. 7b ust. 1 ustawy o CIT. W tym zakresie obecny projekt znacząco różni się od poprzedniej wersji, głównie ze względu na treść art. 7b ust. 1 pkt 5 ustawy o CIT. Wcześniejszy dokument zakładał, że do przychodów kapitałowych zaliczane będą „przychody ze zbycia wierzytelności". Zwrot ten sugerował, że chodzi o wszystkie zbywane wierzytelności, łącznie z tymi, które wynikły z prowadzenia działalności gospodarczej. W aktualnym projekcie przepis ten został doprecyzowany i brzmi „przychody ze zbycia wierzytelności uprzednio nabytych przez podatnika oraz wierzytelności wynikających z przychodów zaliczanych do zysków kapitałowych". Zmiana ta oznacza, że sprzedaż wierzytelności własnych nie będzie już stanowić przychodu kapitałowego, ale operacyjny.

...wpłynie na sytuację podatników

Jak wprowadzenie źródeł przychodów wpłynie na sytuację podatników? Po pierwsze, spółki nie będą mogły już obniżyć przychodów z tytułu działalności gospodarczej o wszystkie wygenerowane straty.

Przykład

Obecnie od wszystkich przychodów można odjąć wszystkie koszty. Po przyjęciu nowelizacji, jeśli sprzedawca nabędzie wierzytelność, a następnie, ze względu na kłopoty finansowe, będzie zmuszony sprzedać ją po niższej cenie, to poniesie stratę, którą rozliczy tylko w zakresie drugiego źródła przychodów, tj. zysków kapitałowych. Jeśli więc nie przeprowadzi w danym roku podatkowym korzystnych transakcji finansowych, pomimo tego, że z samej działalności podstawowej osiągnie przychody, to ta strata w żaden sposób nie wpłynie na zmniejszenie podstawy opodatkowania.

Wiąże się to również z drugą, bardziej techniczną zmianą. Konieczne stanie się bowiem wyliczanie odrębnie dochodów w ramach poszczególnych źródeł oraz prowadzenie odpowiednich ewidencji księgowych.

Wydatki na usługi niematerialne

Kolejne znaczące zmiany w stosunku do pierwotnego projektu pojawiły się w art. 15e ustawy o CIT. Przepis ten wskazywał na usługi niematerialne, które nie mogą być zaliczone do kosztów podatkowych. W najnowszym projekcie zmiany dotyczą zarówno samego zakresu, jak i zasad wyłączenia. Obecnie analizowany przepis zawiera wyliczenie następujących kosztów niematerialnych: 1. usługi doradcze, badanie rynku, usługi reklamowe, zarządzania i kontroli, przetwarzanie danych, ubezpieczenia, gwarancje i poręczenia oraz świadczenia o podobnym charakterze, 2. wszelkiego rodzaju opłaty i należności za korzystanie lub prawo do korzystania z praw lub wartości, o których mowa w art. 16b ust. 1 pkt 4–7, 3. przeniesienie ryzyka niewypłacalności dłużnika wierzytelności z tytułu pożyczek, innych niż udzielonych przez banki i spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe, w tym w ramach umów pochodnych instrumentów finansowych oraz świadczeń o podobnym charakterze. W stosunku do pierwotnego projektu zmieniony został zakres pierwszego punktu (m.in. usunięto z niego usługi rekrutacji pracowników i pozyskiwania personelu) oraz dodany punkt trzeci.

Nie wszystkie transakcje z obostrzeniem

Kolejna modyfikacja dotyczy przesłanki zastosowania regulacji. Wcześniej wskazywano, że planowane ograniczenie będzie dotyczyć wszystkich wydatków na wymienione usługi niematerialne przekraczające łącznie w roku podatkowym 5 proc. kwoty stanowiącej sumę dochodu uwzględnionego w podstawie opodatkowania, wysokości odpisów amortyzacyjnych, zaliczonych w danym roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów, różnicy między przychodami i kosztami finansowania zewnętrznego. Obecnie przesłanki zastosowania ograniczenia wskazują, że zakaz zaliczenia do kosztów podatkowych wydatków na usługi niematerialne (wskazane powyżej) dotyczyć będzie wyłącznie wydatków poniesionych bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotów powiązanych albo podmiotów mających miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, w części, w jakiej koszty te łącznie w roku podatkowym przekraczają 5 proc. kwoty odpowiadającej nadwyżce sumy przychodów ze wszystkich źródeł przychodów pomniejszonych o przychody z tytułu odsetek nad sumą kosztów uzyskania przychodów pomniejszonych o wartość zaliczonych w danym roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych i odsetek. Zmiana ta wyraźnie wpłynie na liczbę transakcji objętych obostrzeniem. Wcześniej ograniczenia dotyczyły wszystkich wskazanych usług niematerialnych, obecnie zaś wyłącznie transakcji z podmiotami powiązanymi i podatnikami, którzy założyli swoją działalność w kraju uznanym za stosujący szkodliwą konkurencję podatkową. Dodatkowo, pierwotna wersja projektu zakładała, że ograniczenia te będą mieć zastosowanie do nadwyżki wydatków na ww. usługi, których łączna kwota w danym roku podatkowym przekroczy wartość 1 200 000 zł. Najnowszy projekt podnosi w art. 15e ust. 10 ustawy o CIT tę kwotę do 3 000 000 zł. Bez zmian pozostaje za to zasada nieuwzględniania opłat i należności zaliczanych do kosztów uzyskania przychodów bezpośrednio związanych z wytworzeniem przez podatnika towaru lub świadczeniem usługi oraz do kosztów refakturowanych przez podatnika na inne podmioty.

Skutki głównie dla dużych firm

Jak te modyfikacje wpłyną na sytuację podatników? Chociaż zmiany proponowane w najnowszym projekcie nie są już tak daleko idące, jak wcześniej, nadal mają istotny wpływ na dużych podatników. Odczują go zwłaszcza podmioty przeprowadzające wiele transakcji z podmiotami powiązanymi, bo to one obecnie są głównym adresatem nowej regulacji.

Przykład

Spółka nabywająca w danym roku podatkowym usługi niematerialne za 4 000 000 zł od swojej spółki powiązanej obecnie całą tę kwotę może zaliczyć do kosztów podatkowych. Po przyjęciu nowelizacji, jeśli usługi te będą się mieścić w dyspozycji art. 15e ustawy o CIT, to do kosztów uzyskania przychodu w całości zaliczy tylko 3 000 000 zł. Zaliczenie pozostałej części do kosztów uzyskania przychodów objęte będzie wskazanym ograniczeniem.

Uwzględniono zgłaszane uwagi

Najnowszy projekt ustawy zmieniającej m.in. ustawę o CIT, w porównaniu z pierwotną wersją tego dokumentu, zawiera znaczące różnice w zakresie dwóch najbardziej kontrowersyjnych zmian. Zarówno w kwestii utworzenia dwóch źródeł przychodu, jak i ograniczeń w zaliczaniu wydatków na usługi niematerialne do kosztów podatkowych, wprowadzono istotne modyfikacje, uwzględniające podnoszone przez doktrynę uwagi. Chociaż zmiany te nadal w istotny sposób wpłyną na sytuację podatników, to w obecnym kształcie nie mają już tak kontrowersyjnego charakteru. Warto jednak podkreślić, że analizowany dokument to wciąż projekt ustawy. O dalszym przebiegu procesu legislacyjnego oraz o ostatecznym kształcie nowelizacji zdecyduje organ ustawodawczy.

Autorka jest młodszą konsultantką podatkową w ECDDP Sp. z o.o. www.ecddp.com

Podstawa prawna: art. 4b ust. 1 pkt 5, art. 7b ust. 1 i art. 15e projektu ustawy o zmianie ustawy o o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o ryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne skierowanego do Sejmu 4 października 2017 r.

4 października br. Rada Ministrów skierowała do Sejmu RP projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz ustawy o ryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. W znaczący sposób różni się on od poprzedniej wersji w zakresie dwóch najbardziej kontrowersyjnych zmian. Warto zatem przeanalizować co uległo modyfikacji i jak przyjęcie nowelizacji w proponowanym obecnie kształcie wpłynie na sytuację podatników.

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów