Zgodnie z art. 28 ust. 8 uor do kosztu wytworzenia środka trwałego jednostka powinna zaliczyć koszty bezpośrednio związane z wytworzeniem środka trwałego za okres jego przygotowywania, budowy, montażu, przystosowania i ulepszenia oraz uzasadnioną część kosztów pośrednio związanych z jego wytworzeniem, jak m.in. koszt obsługi zobowiązań zaciągniętych w celu jego finansowania i związanych z nimi różnic kursowych do dnia przyjęcia do użytkowania, w tym również niepodlegający odliczeniu podatek od towarów i usług oraz podatek akcyzowy.
Demontaż i wywóz gruzu
Koszty takie jak np. koszty rozbiórki, demontażu czy wywozu gruzu ze starego budynku można uznać za koszty przygotowania do utworzenia nowego środka trwałego, o których mowa w art. 22g ust. 4 ustawy o PIT i w art. 16g ust. 4 ustawy o CIT.
Regulacje te uzasadniają zwiększenie wartości początkowej środka trwałego o koszty związane z działaniami wstępnymi, poprzedzającymi realizację właściwych prac budowlanych i niezbędnymi umożliwieniu realizacji tych prac, jak wydatki na fizyczną likwidację istniejących na terenie inwestycji obiektów i przygotowanie terenu pod budowę nowych obiektów.
Potwierdza to wyrok NSA z 16 czerwca 2011 r. (II FSK 207/10), w którym czytamy: „(...) wydatki związane z samym wyburzeniem tych budynków, mające na celu przygotowanie terenu pod nową inwestycję, bez których to działań nie byłoby możliwe wytworzenie nowych środków trwałych, są ściśle związane z nową inwestycją. Jest też możliwe do wykazania istnienie bezpośredniego związku wydatku z prowadzoną inwestycją wytworzenia nowego środka trwałego". Kolejnym przykładem jest interpretacja Izby Skarbowej w Poznaniu z 31 marca 2014 r. (ILPB1/415-48/14-2/AG), w której organ wskazał, że „(...) koszty przeprowadzenia rozbiórki części istniejącego budynku należy przypisać do nakładów na rozbudowę nowopowstającego budynku warsztatowo-administracyjnego". Podobne stanowisko zajęła także Izba Skarbowa w Łodzi w interpretacji z 7 stycznia 2014 r. (IPTPB3/ 423-392/13-5/KJ) stwierdzając, że „(...) wydatki poniesione na prace związane z wyburzeniem budynku, jako nakłady związane z wytworzeniem nowego środka trwałego, będą stanowiły element jego wartości początkowej. Wydatki te zatem wnioskodawca może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów poprzez odpisy amortyzacyjne naliczane od wartości początkowej nowo wybudowanego środka trwałego".
Co z odzyskami
Podczas likwidacji środków trwałych często powstają materiały w postaci m.in. cegieł, gruzu, złomu czy instalacji. Jeśli materiały z odzysku zostaną przyjęte do magazynu jako przydatne w dalszej działalności spółki, powiększają wartość zapasów oraz pozostałych przychodów operacyjnych. Gdy następnie zostaną wydane na potrzeby budowy nowych środków trwałych, zwiększają wartość nowo wytworzonych składników majątku. Inną możliwość stanowi sprzedaż materiałów z odzysku – przychody ze sprzedaży ujmuje się jako pozostałe przychody operacyjne i odpowiednio wartość wydanych z magazynu materiałów obciąża pozostałe koszty operacyjne.
Nie wszystko w odpisach
W przeszłości organy podatkowe przyjmowały, że niezamortyzowana część wartości początkowej środka trwałego likwidowanego w związku z budową na jego miejscu nowego obiektu, jest kosztem bezpośrednio związanym z tą budową, a co za tym idzie wchodzi ona w skład jego wartości początkowej. Pogląd ten wiązał się z tym, że likwidacja niezamortyzowanego w pełni środka trwałego jest koniecznym warunkiem do wytworzenia nowego środka trwałego. Obecnie przyjmuje się korzystniejszą dla podatnika wykładnię, uznając, że powyższa wartość powinna być zaliczona bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów. Ten pogląd znajduje swoje potwierdzenie również w orzecznictwie sądów administracyjnych. W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 czerwca 2011 r. (II FSK 207/10) skład orzekający uznał, że koszty uzyskania przychodów mogą stanowić straty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych, jeżeli środki te likwidowane są z przyczyny innej, niż utrata przydatności gospodarczej na skutek zmiany rodzaju działalności. Kosztem podatkowym może zatem być niezamortyzowana część wartości początkowej środka trwałego. Nieumorzoną wartość likwidowanego środka trwałego należy uznać za pozostałe koszty operacyjne, gdyż likwidacja środka wiąże się pośrednio z prowadzeniem działalności przez spółkę.
