Umorzenie odsetek spółce osobowej jest przychodem jej wspólnika

Nieodpłatne przysporzenie dla spółki komandytowej, które odbywa się kosztem jej wspólnika, jest kwalifikowane jako stanowiące przychód nieodpłatne świadczenie po jego stronie.

Publikacja: 08.10.2018 02:00

Umorzenie odsetek spółce osobowej jest przychodem jej wspólnika

Foto: 123RF

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 18 lipca 2018 r. (III SA/Wa 2764/17).

We wniosku o interpretację spółka prawa irlandzkiego wskazała, że jest wspólnikiem polskiej spółki komandytowej. Spółka zamierza zwolnić spółkę komandytową z długu, tzn. z obowiązku zapłaty odsetek naliczonych z tytułu pożyczki, której spółka irlandzka jako pożyczkodawca udzieliła spółce komandytowej.

Czytaj także: CIT: czy umorzenie długów wpływa na podatki

W wyniku zwolnienia z długu, odsetki od tej pożyczki zostaną umorzone. W opinii spółki, w takiej sytuacji umorzenie odsetek nie skutkuje powstaniem u niej przychodu podlegającego opodatkowaniu CIT. Zdaniem spółki, w części, w jakiej ma ona prawo do udziału w zyskach spółki komandytowej, będzie nieodpłatnie wykonywać świadczenie samej sobie. Tym samym spółka, jako wspólnik spółki komandytowej, nie będzie ustalać przychodu z tytułu umorzenia odsetek od udzielonej pożyczki.

Organ podatkowy nie zgodził się z tym stanowiskiem. W jego opinii, w wyniku umorzenia odsetek spółka komandytowa uzyska świadczenie, które należy kwalifikować jako otrzymanie przez nią nieodpłatnego świadczenia. Jego wartością jest wysokość odsetek naliczonych. Korzyść uzyskana z tego nieodpłatnego świadczenia będzie dla spółki osobowej (komandytowej) przychodem, a w konsekwencji także przychodem wspólników tej spółki. Organ zaznaczył bowiem, że w ustawie o CIT nie ma przepisów wyłączających spod opodatkowania wartość nieodpłatnego świadczenia uzyskanego przez spółkę osobową w części przypadającej na wspólnika, który wykonał świadczenie.

Spółka wniosła skargę na interpretację do WSA w Warszawie. Sąd nie zgodził się jednak ze stanowiskiem spółki i oddalił skargę. Zdaniem sądu, spółka komandytowa, jako podmiot odrębny, może nabywać od wspólników prawa i zaciągać zobowiązania. Jeżeli spółka komandytowa uzyska kosztem swojego wspólnika przysporzenie majątkowe mające konkretny wymiar finansowy, niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, to stanowić to będzie dostateczną i adekwatną podstawę do subsumcji przytoczonego stanu faktycznego pod podatkowe pojęcie nieodpłatnego świadczenia. Tym samym spółka otrzyma nieodpłatne świadczenie stanowiące dla niej przychód, co z kolei oznacza zaistnienie zdarzenia powodującego powstanie przychodu po stronie wspólnika spółki komandytowej. WSA zaznaczył, że przychód ten powinien zostać uwzględniony przy opodatkowaniu wspólnika spółki komandytowej zgodnie z ustawą o CIT. Dodatkowo, na poparcie swojego rozstrzygnięcia WSA w  Warszawie wskazał na wyrok NSA z 18 kwietnia 2007 r. (II FSK 539/06).

—Kinga Piotrowska

współpracowniczka zespołu zarządzania wiedzą podatkową Deloitte

Komentarz eksperta

Romuald Rzeszutko, konsultant w dziale Doradztwa Podatkowego Deloitte

Przytoczony wyżej spór między podatnikiem a fiskusem dotyka istoty modelu opodatkowania spółek osobowych (z wyjątkiem spółek komandytowo-akcyjnych), który został przyjęty przez polskiego ustawodawcę. Tzw. model wielości przedsiębiorców zakłada określenie przychodów takiej spółki na poziomie jej wspólników, proporcjonalnie do prawa do udziału w zysku każdego ze wspólników. Jego emanacją ustawową jest odpowiednio art. 8 ustawy o PIT oraz art. 5 ustawy o CIT. Regulacje ustawowe nie rozstrzygają przy tym wielu wątpliwości stanowiących konsekwencję przyjętego modelu. Bardzo dobrym przykładem takich rozterek jest opisywany w komentowanej sprawie ciąg świadczeń między wspólnikiem a spółką, w wyniku którego dochodzi do quasi-konfuzji zobowiązania istniejącego między tymi podmiotami i finalnie pewnego rodzaju świadczenia wykonanego przez wspólnika na rzecz samego siebie.

Zasadniczo, z uwagi na reżim nieodpłatnych świadczeń, trudno kwestionować fakt powstania przychodu z tytułu umorzenia odsetek od pożyczki. Przejście na poziom wspólników, zgodnie z modelem, przynosi jednak znacznie więcej wątpliwości. O ile przepisy dotyczące nieodpłatnych świadczeń dostarczają argumentów za powstaniem przychodu u innych wspólników niż udzielający pożyczki, o tyle w przypadku tego ostatniego ich automatyczne zastosowanie wydaje się prowadzić do wątpliwych rezultatów. Trudno odmówić logiki wywodom podatników, którzy wskazują na brak powstania w takiej sytuacji faktycznego i definitywnego przysporzenia, spełniającego definicję przychodu (por. interpretację dyrektora KIS z 14 czerwca 2017 r., 0114-KDIP2-3.4010.65.2017.2.PS).

Przytoczone rozterki nie są obce również samym organom, które dotychczas nie wypracowały jednolitej linii interpretacyjnej w kwestii powstania przychodu u wspólnika spółki komandytowej z tytułu umorzenia spółce odsetek od udzielonej pożyczki. W niektórych interpretacjach indywidualnych fiskus zgadza się z argumentacją podatników i uznaje brak powstania przychodu u takiego wspólnika (np. interpretacje DIS w Poznaniu z 2 stycznia 2015 r., ILPB1/415-1165/14-4/AP oraz z 24 grudnia 2014 r., ILPB1/415-1135/14-2/IM), słusznie zauważając, że w takiej sytuacji „w sensie podatkowym wspólnik ten świadczy bowiem samemu sobie" (interpretacja DIS w Katowicach z 3 marca 2011 r., IBPBI/1/415-1240/10/AB). W innych z kolei dopatruje się powstania przychodu u wspólnika spółki komandytowej (interpretacja DIS w Warszawie z 7 lutego 2011 r., IPPB1/415-1000/10-3/EC), niekiedy zasłaniając się brakiem wyraźnej podstawy prawnej wyłączającej w takim przypadku stosowanie przepisów o nieodpłatnym świadczeniu (przytaczana wyżej interpretacja z 14 czerwca 2017 r.).

Orzeczenie sądu administracyjnego aprobujące profiskalną argumentację organów podatkowych należy przyjąć z rezerwą. Może ono zachęcić organy podatkowe do ugruntowania niekorzystnego dla podatników stanowiska na poziomie interpretacji indywidualnych. Dodatkowo fiskus, ośmielony korzystnym wyrokiem w komentowanej sprawie, może usztywnić swoje niejednolite stanowisko w innych podobnych stanach faktycznych, jak choćby w kwestii powstania przychodu u wspólnika spółki komandytowej z tytułu umorzenia pożyczki udzielonej spółce czy też z tytułu udzielenia spółce nieoprocentowanej pożyczki. Niewykluczone, że jedynym skutecznym remedium na sygnalizowane wątpliwości byłaby interwencja ustawodawcy w formie ustawowego doprecyzowania braku powstania przychodu po stronie wspólnika spółki w przytoczonych stanach faktycznych.

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 18 lipca 2018 r. (III SA/Wa 2764/17).

We wniosku o interpretację spółka prawa irlandzkiego wskazała, że jest wspólnikiem polskiej spółki komandytowej. Spółka zamierza zwolnić spółkę komandytową z długu, tzn. z obowiązku zapłaty odsetek naliczonych z tytułu pożyczki, której spółka irlandzka jako pożyczkodawca udzieliła spółce komandytowej.

Pozostało 93% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów