Optymalizując rozliczenia funkcjonowania działalności gospodarczej podatnicy korzystają z możliwość zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu całości lub części wydatków związanych z utrzymaniem i eksploatacją lokalu mieszkalnego, które jest wykorzystywane do celów prowadzonej przez nich działalności. W ten sposób przedsiębiorca może obniżyć częściowo swoją podstawę opodatkowania, a tym samym zapłacić niższy podatek.
Przykład
Jan Kowalski prowadzi jednoosobową działalność gospodarczą, w której wykonuje tłumaczenia z języków obcych. Podmiot gospodarczy jest zarejestrowany i prowadzony w jednym z prywatnych mieszkań przedsiębiorcy, które wprowadzone zostało do ewidencji środków trwałych. Na potrzeby swojego biura tłumaczeń pan Jan wykorzystuje 100 proc. powierzchni użytkowej mieszkania. W takiej sytuacji wydatki związane z utrzymaniem i eksploatacją mieszkania mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej przez pana Jana działalności. Wydatki te to np. czynsz, media, odpisy amortyzacyjne i podatek od nieruchomości.
Zdarza się jednak, że przedsiębiorca wycofuje lokal mieszkalny z ewidencji środków trwałych prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej i przekazuje go do swojego majątku prywatnego. Czynność taka może powodować konsekwencje podatkowe.
Na potrzeby osobiste
Według dominującego poglądu w obszarze księgowo-podatkowym wycofanie całości lub części nieruchomości mieszkalnej i przekazanie jej na potrzeby osobiste przedsiębiorcy jest neutralne podatkowo. Organy podatkowe uznają, że w tym przypadku nie zachodzi odpłatne zbycie majątku wykorzystywanego na potrzeby prowadzonej działalności gospodarczej. Majątek przedsiębiorcy prowadzącego działalność gospodarczą nie jest prawnie wyodrębniony z jego majątku osobistego i dlatego przekazanie lokalu mieszkalnego z prowadzonej działalności gospodarczej przez podatnika na jego osobiste potrzeby nie powoduje powstania przychodu podlegającego opodatkowaniu. W wyniku tej czynności przedsiębiorca nie uzyska żadnego przysporzenia majątkowego, następuje jedynie przesuniecie rzeczy z jego majątku związanego z działalnością gospodarczą do jego majątku osobistego.
Czy było prawo do odliczenia
W przypadku opodatkowania podatkiem od towarów i usług przedsiębiorca powinien zwrócić uwagę, czy przy zakupie nieruchomości miał prawo do odliczenia podatku naliczonego. Organy podatkowe w takiej sytuacji stoją na stanowisku, że jeżeli przedsiębiorca w ramach prowadzonej działalności gospodarczej nie miał prawa do odliczenia podatku naliczonego ani w związku z nabyciem tej nieruchomości, ani jej późniejszym użytkowaniem, to wycofanie nieruchomości na cele osobiste przedsiębiorcy nie powoduje skutków w VAT, gdyż nie jest ani dostawą, ani usługą. W tym przypadku nie jest spełniony konstytutywny warunek opodatkowania nieodpłatnego przekazania towarów, o którym mowa w art. 7 ust. 2 ustawy o VAT. Jednak w odwrotnej sytuacji, kiedy przedsiębiorca odliczył podatek naliczony w związku z nabyciem tej nieruchomości w ramach prowadzonej działalności gospodarczej, wycofanie i przekazanie tej nieruchomości na cele osobiste przedsiębiorcy będzie skutkowało opodatkowaniem VAT.