CIT - ceny transferowe: Cash pooling podlega obowiązkowi dokumentacyjnemu

Niezależnie od tego, czy umowa wspólnego zarządzania płynnością w grupie kapitałowej zostanie zaliczona do „transakcji", czy do „innych zdarzeń", będą jej dotyczyć regulacje o cenach transferowych.

Publikacja: 05.10.2016 06:20

CIT - ceny transferowe: Cash pooling podlega obowiązkowi dokumentacyjnemu

Foto: www.sxc.hu

Nowelizacja ustaw o CIT i PIT, zmieniająca regulacje o cenach transferowych zmusza do zastanowienia jakie transakcje podlegają obowiązkowi dokumentacyjnemu. Wcześniejsze wątpliwości dotyczące dokumentowania transakcji cash poolingu zostały rozwiane – skutkiem przystąpienia do takiej umowy będzie obowiązek przygotowania dokumentacji dla tej transakcji.

Nowelizacje ustaw o CIT i PIT wprowadzą wiele zmian w regulacjach dotyczących cen transferowych. Część z nich wchodzi w życie od 1 stycznia 2017 roku i należy się do nich dokładnie przygotować. Przykładowo nowelizacja ustawy o CIT z 9 października 2015 r. wprowadza do katalogu czynności objętych obowiązkiem dokumentacyjnym, oprócz transakcji z podmiotami powiązanymi, także tzw. inne zdarzenia o charakterze istotnym dla dochodu podatnika, ujęte w księgach podatkowych (art. 9a ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o CIT).

Otwarty katalog

Ustawa nie definiuje wprost pojęcia „inne zdarzenia". Na podstawie art. 9a ust. 2b ustawy o CIT możemy stwierdzić, że odnosi się ono do „opisu transakcji lub innych zdarzeń, o których mowa w ust. 1, w tym umów zarządzania płynnością, umów o podziale kosztów". „Inne zdarzenia" to zatem transakcje zawarte między podmiotami powiązanymi, które mają wpływ na dochód podatnika, co jest udokumentowane w księgach rachunkowych.

Katalog transakcji należących do „innych zdarzeń" jest otwarty i prawdopodobnie podatnicy dopiero w praktyce będą mieli okazję dowiedzieć się, co się w nim zawiera. Obecnie do „innych zdarzeń o charakterze istotnym dla dochodu podatnika, ujętych w księgach podatkowych" możemy zaliczyć restrukturyzacje spółek, umowy wspólnego przedsięwzięcia, aporty i cash pooling, czyli umowy zarządzania płynnością.

Tak więc niezależnie od tego, czy cash pooling wdrożony w ramach danej grupy kapitałowej zaliczylibyśmy do „transakcji", czy do „innych zdarzeń", będzie on podlegał regulacjom o cenach transferowych i obowiązkowi sporządzenia dokumentacji.

Na czym to polega

Cash pooling jest metodą zarządzania środkami pieniężnymi zwaną inaczej umową konsolidacji rachunków bankowych lub umową o wspólnym zarządzaniu płynnością finansową. Pozwala ona na optymalizację przepływów pieniężnych w grupie kapitałowej przez wzajemne bilansowanie sald rachunków spółek z tej samej grupy. Salda środków z rachunków poszczególnych spółek są bilansowane na skonsolidowanym rachunku głównym poprzez efekt skali. Rachunkiem głównym zarządza pool leader, czyli uczestnik wiodący, którym zwykle jest bank lub jedna ze spółek grupy kapitałowej. Dzięki usłudze cash poolingu wzrasta wiarygodność kredytowa grupy kapitałowej, a także jej pozycja negocjacyjna. Cash pooling obniża koszty odsetkowe, przez co wzrasta efektywność wykorzystania środków pieniężnych.

Trzeba uwzględnić...

Do tej pory zagadnienie cash poolingu w kontekście cen transferowych było dość kontrowersyjne. Podatnicy nie mieli pewności, czy powinni dokumentować transakcję. Znowelizowane przepisy, naszym zdaniem, rozwiały wątpliwości, że uczestnictwo w cash poolingu podlega obowiązkowi dokumentacyjnemu.

Nadal niestety niejasne jest, jak liczyć wartość transakcji i czym ona jest w przypadku cash poolingu. Co na to wskazuje?

Artykuł 9a ust. 1 ustawy o CIT wskazuje na konieczność dokumentowania usług finansowych świadczonych przez pool leadera powiązanego z innymi spółkami w sytuacji, gdy wartość jego wynagrodzenia przekroczy ustawowe progi. Jeżeli rozpatrujemy cash pooling nawet jedynie jako relację uczestnik cash poolingu – powiązany pool leader, to obowiązek dokumentacyjny występuje w zależności od wysokości wynagrodzenia pool leadera i po przekroczeniu ustawowego progu. Jeżeli pool leaderem jest podmiot trzeci, na przykład bank, to obowiązek dokumentacyjny nie powstanie niezależnie od wysokości wynagrodzenia pool leadera.

... tylko w jaki sposób

Problematyczne jest natomiast określenie charakteru relacji między pozostałymi uczestnikami umowy. Cash pooling jest transakcją wielostronną i tym samym przypomina pożyczkę grupową (choć nią nie jest z prawnego punktu widzenia). Organy podatkowe nie są zgodne, czy cash pooling spełnia przesłanki pożyczki. Jeżeli przyjmiemy, że pod względem ekonomicznym taka umowa ma pewne cechy pożyczki, to powstaje pytanie jak określić wartość transakcji. Organy uważają, że w przypadku pożyczki kwotą transakcji jest cała kwota pożyczki, wraz z odsetkami. Czy w przypadku cash poolingu kwotą transakcji jest zatem pojedynczy wkład pieniężny, suma wkładów, płacone odsetki, czy może jeszcze inna kwota?

Sytuację komplikuje to, że uczestnicy cash poolingu nie tylko pobierają z poola pieniądze, ale też wpłacają własne nadwyżki pieniężne. Czy dla określenia wartości transakcji te kwoty należy dodawać do kwot pobieranych, czy traktować osobno – tych wątpliwości nowe przepisy niestety nie rozwiewają.

Nasuwa się też pytanie o to, czy uczestnicy cash poolingu zawierają pomiędzy sobą transakcje (a nie tylko z pool leaderem) i czy powinni przygotować dokumentację na transakcje zawierane między sobą. Pojęcie transakcji nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa podatkowego i nowe przepisy również tego nie regulują.

Jak liczyć progi

Nowe przepisy zmieniają sposób liczenia progów, od których daną transakcję należy dokumentować. Progi te nie dotyczą już wartości transakcji zawieranych z podmiotami powiązanymi, jak to wynikało ze starych przepisów o cenach transferowych, ale odnoszą się do przychodów lub kosztów poniesionych przez spółkę w poprzednim roku podatkowym. >Poniższa tabela obrazuje sposób wyliczenia progów.

Zarząd musi złożyć oświadczenie

Nowością jest wymóg składania przez zarząd spółki oświadczenia o kompletności koniecznych do przygotowania dokumentacji podatkowych. Członkowie zarządu będą musieli pod rygorem odpowiedzialności karnej skarbowej oświadczyć w ciągu trzech miesięcy po zakończeniu danego roku podatkowego, że spółka przygotowała wszystkie niezbędne dokumentacje cen transferowych. Dla podatników oznacza to konieczność dokładnego przeanalizowania wszystkich zawieranych transakcji i zastanowienia się, które z nich podlegają obowiązkowi dokumentacyjnemu. Co więcej, nie wystarczy, jak dotychczas, zaznaczyć w deklaracji CIT, że spółka jest zobowiązana do sporządzenia dokumentacji cen transferowych, lecz trzeba taką dokumentację rzeczywiście sporządzić do czasu złożenia oświadczenia. Niejasności w zakresie wartości transakcji cash poolingu nie ułatwią tego zadania.

Jak się przygotować

Jeżeli spółka rozważa przystąpienie do cash poolingu, to powinna dokładnie przeanalizować wszelkie za i przeciw.

KROK 1

Zalecana jest szczegółowa analiza rentowności takiego działania zarówno pod względem finansowym, prawnym jak i podatkowym.

KROK 2

Warto upewnić się, czy podmioty przystępujące z nami do umowy zarządzania płynnością to podmioty powiązane (choć zazwyczaj tak jest) i sprawdzić jakie wynagrodzenie przysługuje pool leaderowi.

KROK 3

Następnie należy sprawdzić, czy wartość transakcji przekracza wyżej wymienione progi ustawowe >patrz tabela. Jeżeli wartość wynagrodzenia dla pool leadera przekracza wartość progów, to wówczas jesteśmy zobowiązani do przygotowania dokumentacji cen transferowych dla tej transakcji.

KROK 4

Jeżeli wartość wynagrodzenia pool leadera nie przekracza ustawowych progów, to w dalszej kolejności trzeba przeanalizować umowę cash poolingu pod kątem stwierdzenia, czy w tym konkretnym przypadku wartość transakcji nie powinna być liczona inaczej – na przykład na podstawie wartości wpłat/wypłat z poola. Niestety, ze względu na brak uregulowań w tym zakresie niezbędna jest osobna analiza każdego przypadku.

Te same kroki pozwolą nam sprawdzić, czy spółka podlega obowiązkowi dokumentacyjnemu, jeżeli już przystąpiła do cash poolingu.

Zgodnie z przepisami dokumentację należy przygotowywać na bieżąco i przedłożyć organom podatkowym w terminie siedmiu dni od dnia wezwania. Dlatego całość prac trzeba wykonać odpowiednio wcześniej.

—Agnieszka Płachecka

—Artur Gawiński jest partnerem w  kancelarii GALT

Zdaniem autorki

Agnieszka Płachecka, starszy konsultant w kancelarii GALT

Nie opłaca się zwlekać aż do wizyty urzędników Przygotowywanie dokumentacji cen transferowych na bieżąco jest istotne. Jeżeli spółka zawiera wiele transakcji jednocześnie, to nie będzie w stanie przygotować wszystkich niezbędnych dokumentacji w krótkim terminie siedmiu dni od dnia wezwania przez organy podatkowe podczas trwania kontroli podatkowej. Ponadto, jeżeli organy podatkowe zidentyfikują fakt, że dokumentacja była sporządzona dopiero w trakcie kontroli podatkowej, mogą pociągnąć zarząd spółki do odpowiedzialności za złożenie nieprawdziwego oświadczenia o posiadaniu dokumentacji (takie oświadczenie musi być złożone w terminie trzech miesięcy po zakończeniu danego roku podatkowego). Jeśli nawet dana transakcja nie przekracza progów ustawowych, to i tak organy podatkowe mogą wezwać spółkę do sporządzenia i przedłożenia dokumentacji podatkowej, z tym że wtedy spółka będzie miała 30 dni na jej dostarczenie.

Nowelizacja ustaw o CIT i PIT, zmieniająca regulacje o cenach transferowych zmusza do zastanowienia jakie transakcje podlegają obowiązkowi dokumentacyjnemu. Wcześniejsze wątpliwości dotyczące dokumentowania transakcji cash poolingu zostały rozwiane – skutkiem przystąpienia do takiej umowy będzie obowiązek przygotowania dokumentacji dla tej transakcji.

Nowelizacje ustaw o CIT i PIT wprowadzą wiele zmian w regulacjach dotyczących cen transferowych. Część z nich wchodzi w życie od 1 stycznia 2017 roku i należy się do nich dokładnie przygotować. Przykładowo nowelizacja ustawy o CIT z 9 października 2015 r. wprowadza do katalogu czynności objętych obowiązkiem dokumentacyjnym, oprócz transakcji z podmiotami powiązanymi, także tzw. inne zdarzenia o charakterze istotnym dla dochodu podatnika, ujęte w księgach podatkowych (art. 9a ust. 1 pkt 1 lit. b ustawy o CIT).

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe