- Osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą w latach 2015 i 2016 nie opłacała składek na ubezpieczenie społeczne, składek na Fundusz Pracy oraz składek na ubezpieczenie zdrowotne. W 2017 r. osoba ta podjęła pracę na podstawie umowy o pracę, a jednocześnie kontynuuje prowadzenie działalności gospodarczej. Czy jeżeli ZUS wyegzekwuje nieopłacone składki z wynagrodzenia z umowy o pracę, to ta osoba będzie je mogła zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów (w przypadku składek na ubezpieczenie społeczne oraz składek na Fundusz Pracy) oraz odliczyć od podatku (w przypadku składek na ubezpieczenie zdrowotne)? Czy do kosztów uzyskania przychodów będą mogły zostać zaliczone odsetki od zaległości w składkach oraz koszty egzekucji? – pyta czytelnik.
Osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą opodatkowaną na zasadach ogólnych według skali podatkowej lub w formie podatku liniowego mają dwie możliwości podatkowego uwzględniania składek na ubezpieczenie społeczne. Składki na ubezpieczenie społeczne mogą one albo zaliczać do kosztów uzyskania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej albo – na podstawie art. 26 ust. 1 pkt 2 lit. a ustawy o PIT – odliczać te składki od dochodu.
Jak odliczać
Jak czytamy w interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 15 września 2009 r. (IPPB1/415-59/09-2/ES), „(...) przepisy dają osobom prowadzącym pozarolniczą działalność gospodarczą – także wspólnikom spółki cywilnej – możliwość wyboru w jaki sposób będą odliczać od dochodu składki zapłacone na ubezpieczenie społeczne. Mogą dokonać tego poprzez odliczenie od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym od osób fizycznych lub poprzez bezpośrednie zaliczanie do kosztów uzyskania przychodów prowadzonej w formie spółki cywilnej pozarolniczej działalności gospodarczej poniesionych na ten cel wydatków. Podkreślić jednocześnie należy, iż niezależnie od wybranego sposobu odliczania składek na ubezpieczenie społeczne, dochód można pomniejszyć tylko o składki faktycznie zapłacone, a nie o składki należne, lecz nie uiszczone".
Wyboru takiego nie ma w przypadku składek na Fundusz Pracy, które osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mogą tylko zaliczać do kosztów uzyskania przychodów. Z kolei składki na ubezpieczenie zdrowotne mogą być przez te osoby – w ramach limitu w wysokości 7,75 proc. podstawy wymiaru tych składek (zob. art. 27b ust. 2 ustawy o PIT) – jedynie odliczane od kwoty podatku (zob. art. 27b ust. 1 pkt 1 lit. a ustawy o PIT).
Tylko faktycznie zapłacone...
Do kosztów uzyskania przychodów mogą być zaliczane wyłącznie składki na ubezpieczenie społeczne oraz składki na Fundusz Pracy, które zostały zapłacone przez podatników (zob. art. 23 ust. 1 pkt 55a oraz art. 23 ust. 3d ustawy o PIT). Podobnie, tylko zapłacone składki osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą mogą odliczać od dochodu (w przypadku składek na ubezpieczenie społeczne) lub podatku (w przypadku składek na ubezpieczenie zdrowotne). Powoduje to, że nieopłacone składki na ubezpieczenie społeczne, Fundusz Pracy oraz ubezpieczenie zdrowotne nie mogą być uwzględniane w rachunku podatkowym.