W myśl art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT od 1 stycznia 2016 roku powstanie przychodu ze sprzedaży udziałów lub akcji nie wiąże się już z datą wymagalności roszczenia zapłaty. W myśl tego przepisu przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych uznaje się za przychody z kapitałów pieniężnych. W art. 17 ust. 1ab ustawy doprecyzowano, że przychód powstaje z momentem przeniesienia na nabywcę własności papierów wartościowych.
Do 30 grudnia 2015 roku za przychód uznawane były należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów, akcji oraz papierów wartościowych. Tak brzmiący przepis stwarzał wątpliwości dotyczące momentu powstania przychodu podatkowego. Przykładem jest wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 4 sierpnia 2016 r. (I SA/Wr 483/16).
Podpisanie umowy czy późniejsza data
Sprawa dotyczyła przeniesienia własności akcji w 2015 roku, za którą płatność miała zostać zrobiona w 2016 roku. We wniosku o interpretację indywidualną podatnik spytał o moment powstania przychodu. Uważał, że przychód powstaje w momencie, gdy roszczenie żądania zapłaty staje się wymagalne.
Organ podatkowy uznał, że podatnik błędnie interpretuje sformułowanie z art. 17 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT, tj. „przychód należny", ponieważ według słownikowego znaczenia zwrot ten oznacza „przysługujący", „należący się komuś". W związku z tym, dla ustalenia momentu uzyskania przychodu bez znaczenia jest to, kiedy nastąpi zapłata: czy będzie to dzień podpisania umowy, czy późniejsza data. W momencie zbycia akcji następuje przeniesienie praw i obowiązków wynikających z posiadania przez nabywcę akcji, co – zdaniem organu podatkowego – jest jednoznaczne z powstaniem należności do zapłaty i powstaniem przychodu podatkowego.
Skutki braku definicji
Z taką interpretacją przychodu należnego nie zgodził się Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z 4 sierpnia 2016 r. (I SA/Wr 483/16). Zdaniem sądu, z uwagi na brak definicji legalnej przychodu należnego, należy odwołać się do przyjętego w orzecznictwie i piśmiennictwie poglądu, zgodnie z którym dla prawidłowej wykładni tego pojęcia należy odwołać się do innych gałęzi prawa – w tym przypadku do prawa cywilnego. Zgodnie z art. 455 kodeksu cywilnego, roszczenie wymagalne to takie, którego spełnienia przez dłużnika wierzyciel może się domagać. Zgodnie z tą definicją przychód należny powstaje w dacie, kiedy określona kwota przysługującego podatnikowi świadczenia pieniężnego staje się wymagalna i może on domagać się jej zapłaty. Pogląd ten był niejednokrotnie prezentowany przez Naczelny Sąd Administracyjny, chociażby w wyroku z 11 grudnia 2014 r. (II FSK 3092/12).
