Zniesienie obowiązku zawiadamiania o remanencie

Zniesienie obowiązku zawiadamiania o remanencie pozwoli podatnikom na uwzględnienie jego wyników i urealnienie dochodu w dowolnym miesiącu roku bez obaw, że fiskus zakwestionuje rozliczenie z powodu niedopełnienia formalności.

Publikacja: 26.09.2018 06:40

Zniesienie obowiązku zawiadamiania o remanencie

Foto: 123RF

Rozporządzenie ministra finansów z 12 września 2018 r., zmieniające dotychczas obowiązujące przepisy rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (DzU z 2018 r., poz. 779) opublikowano 14 września 2018 r.

Czytaj także: Remanent nie tylko na koniec roku

Główne zmiany w zasadach prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów dotyczą:

? zniesienia wymogu informowania urzędu skarbowego o zaprowadzeniu (założeniu) podatkowej księgi przychodów i rozchodów,

? wykreślenia obowiązku odrębnego informowania organu podatkowego o zawarciu umowy z biurem rachunkowym na prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów,

? zniesienia wymogu informowania urzędu o sporządzaniu spisu z natury w trakcie roku w celu ustalenia dochodu z uwzględnieniem różnic remanentowych,

? wykreślenie przepisów wskazujących na zasady prowadzenia księgi przez podmioty trudniące się udzielaniem pożyczek (tu: lombardy).

Nie trzeba informować o założeniu pkpir...

Z rozporządzenia w sprawie zasad prowadzenia pkpir wykreślono przepisy zobowiązujące podatników do informowania urzędu o zaprowadzeniu (założeniu) podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Dotychczas § 10 pkt 2 rozporządzenia stanowił, że podatnicy, którzy rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej albo w poprzednim roku podatkowym korzystali ze zryczałtowanego opodatkowania podatkiem dochodowym lub prowadzili księgi rachunkowe, są obowiązani zawiadomić w formie pisemnej naczelnika urzędu skarbowego, właściwego według miejsca zamieszkania podatnika, o prowadzeniu księgi, w terminie 20 dni od dnia jej założenia.

Zmiana ta jest de facto zmianą dostosowawczą do obowiązujących już od 1 stycznia 2018  r. przepisów ustawy o PIT. Przepisy nakładające wymóg informowania o zaprowadzeniu księgi podatkowej (art. 24a ust. 3a–3c ustawy o PIT) zostały usunięte z ustawy podatkowej.

... ani o zawarciu umowy z biurem

Nie ma już wymogu odrębnego informowania urzędu skarbowego o zawarciu umowy z biurem rachunkowym na prowadzenie podatkowej księgi przychodów i rozchodów. Dotychczas przedsiębiorcy mieli na to siedem dni od dnia zawarcia umowy. O zawarciu umowy z biurem rachunkowym należało zawiadomić naczelnika urzędu skarbowego, któremu zostało złożone zawiadomienie o prowadzeniu księgi, wskazując nazwę i adres biura oraz miejsce (adres) prowadzenia oraz przechowywania księgi i dowodów związanych z jej prowadzeniem.

Uwaga! Zniesiono co prawda wymóg odrębnego informowania o zawarciu umowy z biurem rachunkowym, jednak nadal na podstawie przepisów ustawy z 13 października 1995 r. o zasadach ewidencji i  identyfikacji podatników i  płatników, podatnicy, którzy powierzą prowadzenie ksiąg biuru rachunkowemu, mają obowiązek zaktualizować swoje dane identyfikacyjne (na przykład na formularzu NIP-8 czy NIP-2), wskazując urzędowi skarbowemu m.in. adres miejsca przechowywania dokumentacji rachunkowej.

Uwzględnienie różnic remanentowych

Najistotniejszą wprowadzoną zmianą jest zniesienie obowiązku informowania organu podatkowego o sporządzaniu spisu z natury, jeśli spis taki jest sporządzany w innym terminie niż na koniec roku. Dotychczas § 29 rozporządzania wskazywał, że o zamiarze sporządzenia spisu z natury w innym terminie niż na dzień 1 stycznia, 31 grudnia oraz na dzień rozpoczęcia działalności gospodarczej podatnicy musieli zawiadomić w formie pisemnej właściwego naczelnika urzędu skarbowego w terminie co najmniej siedmiu dni przed datą sporządzenia tego spisu.

Przepis ten nastręczał przez wiele lat wątpliwości interpretacyjnych. Nie wiadomo bowiem było, jak powinien ustalić dochód z działalności gospodarczej podatnik, który sporządził spis z natury na koniec danego okresu rozliczeniowego (miesiąca), ale o fakcie sporządzania spisu z natury nie poinformował urzędu na siedem dni przed jego sporządzeniem. W takich przypadkach ograny podatkowe niejednokrotnie uznawały, że brak zawiadomienia o sporządzaniu spisu skutkuje brakiem możliwości ustalenia dochodu z uwzględnieniem różnic remanentowych. Fiskus uważał bowiem, że tylko o spisie z natury, sporządzanym na koniec roku, podatnik nie musi informować organu podatkowego. W innym przypadku o spisie należało urząd poinformować na siedem dni przed jego sporządzeniem.

Przepisy ustawy o PIT, które – jak wiadomo – mają rangę ważniejszą niż przepisy rozporządzenia, nigdy nie uzależniały możliwości ustalenia dochodu podatkowego z uwzględnieniem różnic remanentowych od faktu poinformowania urzędu skarbowego o spisie z natury na siedem dni przed jego sporządzaniem. W art. 44 ust.  2 ustawy o PIT wskazuje się tylko, że dochodem z działalności gospodarczej, stanowiącym podstawę obliczenia zaliczki u podatników prowadzących podatkowe księgi przychodów i rozchodów, jest różnica pomiędzy wynikającym z tych ksiąg przychodem i kosztami jego uzyskania. Jeżeli jednak podatnik na koniec miesiąca sporządza remanent towarów, surowców i materiałów pomocniczych lub naczelnik urzędu skarbowego zarządzi sporządzenie takiego remanentu, dochód ustala się według zasad określonych w art. 24 ust. 2 ustawy o PIT.

Z kolei art. 24 ust. 2 ustawy o PIT stanowi, że u podatników, osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów, dochodem z działalności jest różnica pomiędzy przychodem, w rozumieniu art. 14 ustawy o PIT, a kosztami uzyskania:

? powiększona o różnicę pomiędzy wartością remanentu końcowego i początkowego towarów handlowych, materiałów (surowców) podstawowych i pomocniczych, półwyrobów, produkcji w toku, wyrobów gotowych, braków i odpadków, jeżeli wartość remanentu końcowego jest wyższa niż wartość remanentu początkowego, lub

? pomniejszona o różnicę pomiędzy wartością remanentu początkowego i końcowego, jeżeli wartość remanentu początkowego jest wyższa.

W uzasadnieniu do zmian zapisano, że dotychczasowy § 28 ust. 4 rozporządzenia w sprawie prowadzenia pkpir nakładał jedynie obowiązek o charakterze informacyjnym, a uchylenie tego obowiązku zapobiegnie w przyszłości powstawaniu wątpliwości, czy brak takiego zawiadomienia ma wpływ na sposób obliczenia zaliczki na podatek dochodowy z działalności gospodarczej.

Lombardy od lat nie mogą być na księdze

Z rozporządzenia wykreślono również część przepisów, które dotychczas w sposób szczególny regulowały zasady prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów przez podmioty trudniące się działalnością w zakresie udzielania pożyczek (lombardy). Na podstawie przepisów ustawy z 5 sierpnia 2015 r. o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz niektórych innych ustaw, lombardy udzielające konsumentom pożyczek pod zastaw są uznawane za instytucje pożyczkowe. Instytucje pożyczkowe mogą jednak prowadzić działalność gospodarczą jedynie w formie spółki z ograniczoną odpowiedzialnością lub spółki akcyjnej. Te z kolei, jak wiadomo, nie mogą prowadzić podatkowej księgi przychodów i rozchodów, lecz obowiązkowe są dla nich księgi rachunkowe. Dotychczasowe zapisy rozporządzenia, wskazujące na możliwość prowadzenia podatkowej księgi przez lombardy, były nieprawidłowe i niejednokrotnie wprowadzały podatników w błąd.

Wejście w życie

Nowelizacja zasad prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów weszła w życie w dniu następnym po ogłoszeniu przepisów, czyli 15 września 2018 r. i ma zastosowanie już do dochodów uzyskanych przez podatników od 1 stycznia 2018 r.

Bożena Nowicka doradca podatkowy w DORADCA Sp. z o.o. w Lublinie, wykładowca SKwP

Najistotniejszą i korzystną zmianę, zarówno dla przedsiębiorców prowadzących samodzielnie swoje podatkowe księgi przychodów i rozchodów, jak też dla biur rachunkowych prowadzących usługowo księgi podatkowe, stanowi wykreślenie z rozporządzenia przepisu nakazującego informowanie urzędu skarbowego, na siedem dni przed, o spisie z natury sporządzanym na koniec innego okresu rozliczeniowego niż rok podatkowy.

Skreślenie tych uregulowań pozwoli podatnikom na ustalanie dochodu z działalności gospodarczej z uwzględnieniem różnic remanentowych na koniec dowolnie wybranego przez przedsiębiorcę okresu rozliczeniowego (miesiąca), oczywiście pod warunkiem sporządzenia spisu z natury na określony dzień. Przy czym o spisie takim nie trzeba już będzie informować urzędu skarbowego. To z kolei zapewne niejednokrotnie pozwoli przedsiębiorcom na obniżenie należnej zaliczki na podatek dochodowy, kalkulowanej od dochodu ustalanego na podstawie ujętych w księdze podatkowej przychodów oraz kosztów uzyskania przychodów.

Zaproponowana przez Ministerstwo Finansów zmiana de facto wychodzi naprzeciw wcześniejszemu orzecznictwu. I tak, w wyroku z 29 listopada 2016 r. (II FSK 2957/14), Naczelny Sąd Administracyjny wskazał, że ustalenie dochodu dla potrzeb obliczenia zaliczki za grudzień przez podatników osiągających dochody z działalności gospodarczej i prowadzących księgi przychodów i rozchodów na podstawie art. 44 ust. 2 zdanie drugie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, według zasad określonych w art. 24 ust. 2 tej ustawy, nie jest uzależnione od zawiadomienia naczelnika urzędu skarbowego o zamiarze sporządzania spisu z natury. Co prawda w tej sprawie sąd oceniał prawidłowość obliczenia zaliczki na podatek dochodowy za grudzień oraz bezpośrednio odnosił się do braku informacji o spisie sporządzanym na koniec roku, to uzasadnienie orzeczenia wyraźnie wskazuje, iż obowiązek informowania fiskusa o spisie z natury ma jedynie charakter formalny, który nie może mieć wpływu na przyjęty przez podatnika sposób obliczania zaliczek na podatek w trakcie roku.

Rozporządzenie ministra finansów z 12 września 2018 r., zmieniające dotychczas obowiązujące przepisy rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów (DzU z 2018 r., poz. 779) opublikowano 14 września 2018 r.

Czytaj także: Remanent nie tylko na koniec roku

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe