Emisja obligacji w kosztach firmy

Emisja obligacji jest obecnie coraz popularniejszym sposobem pozwalającym przedsiębiorstwom uzyskać środki na realizację planowanych inwestycji. Pozyskanie kapitału obcego poprzez emisję obligacji stanowi doskonałą alternatywę dla kredytów bankowych. W przypadku bowiem emisji obligacji, to emitent ustala ich oprocentowanie. Pozyskanie środków na skutek emisji obligacji może także okazać się znacznie prostsze i szybsze niż w przypadku zaciągania kredytu bankowego. Trzeba jednak pamiętać, że przedsiębiorca (emitent obligacji) - poza odsetkami wypłacanymi obligatariuszowi – musi się liczyć także z innymi kosztami, związanymi bezpośrednio z emisją obligacji, takimi jak koszty doradcy prawnego, doradcy finansowego, agencji ratingowych, koszty marketingowe oraz inne koszty związane z przygotowaniem transakcji emisji obligacji. Co do zasady, koszty te będą mogły jednak zostać zaliczone przez przedsiębiorcę do kosztów uzyskania przychodów.

Czytaj także: Najsłabsi będą mieć problem z emisją obligacji

Negatywny katalog

W ustawie o CIT kwestie kosztów uzyskania przychodów należy zostały uregulowane w art. 15 ust. 1. Zgodnie z tym przepisem, do kosztów uzyskania przychodów należą wszystkie wydatki poniesione w celu uzyskania przychodów ze źródła przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia ich źródeł. Jako kosztów podatkowych nie uznaje się jednak tych wydatków, które zostały wprost wskazane przez ustawodawcę w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT.

W tym katalogu wydatków niestanowiących kosztów uzyskania przychodów nie zostały wymienione wydatki związane z emisją obligacji. Przepis ten wskazuje jedynie, że nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów wydatków na wykup obligacji, pomniejszonych o kwotę dyskonta (art. 16 ust. 1 pkt 23 ustawy o CIT). Jest to rozwiązanie racjonalne, jeśli się weźmie pod uwagę, że wpływy z emisji obligacji nie stanowią dla emitenta przychodu podatkowego.

Tym samym, koszty związane z emisją obligacji będą mogły stanowić dla emitenta koszty uzyskania przychodów. Warunkiem jest oczywiście spełnienie ogólnych przesłanek warunkujących możliwość zaliczenia danego wydatku do kosztów uzyskania przychodów, zawartych w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT.

Pośredni związek z przychodami

Warunek ten będzie z pewnością spełniony w przypadku, gdy przedsiębiorstwo emitujące obligacje przeznaczy uzyskane środki na bieżącą działalność, w ramach której osiągane są (lub mogą być) przychody podlegające opodatkowaniu. W sytuacji gdy przeznaczenie środków uzyskanych z emisji obligacji pozostaje związane z wieloma prowadzonymi lub planowanymi przedsięwzięciami, omawiane wydatki będą kosztami innymi niż bezpośrednio związane z przychodami (koszty pośrednie). Przedsiębiorstwo poniesie je bowiem w celu uzyskania finansowania prowadzonej działalności, której nie można w sposób bezpośredni powiązać z konkretnym przychodem osiągniętym przez to przedsiębiorstwo (zob. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 7 marca 2016 r., IPPB3/4510-1111/15-2/KK oraz interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Warszawie z 9 maja 2013r., IPPB3/423-104/13-2/KK).

Potrącalne w dacie poniesienia

Moment rozpoznania kosztów pośrednich dla potrzeb podatku dochodowego od osób prawnych należy ustalić na podstawie art. 15 ust. 4d ustawy o CIT. Zgodnie z tym przepisem, koszty uzyskania przychodów, inne niż koszty bezpośrednio związane z przychodami, są potrącalne w dacie ich poniesienia. Jeżeli koszty te dotyczą okresu przekraczającego rok podatkowy, a nie jest możliwe określenie jaka ich część dotyczy danego roku podatkowego, to w takim przypadku są kosztami uzyskania przychodów proporcjonalnie do długości okresu, którego dotyczą.

W myśl natomiast art. 15 ust. 4e ustawy o CIT, za dzień poniesienia kosztu uzyskania przychodów, z zastrzeżeniem ust. 4a i 4f-4h, uważa się dzień, na który ujęto koszt:

? w księgach rachunkowych (zaksięgowano) na podstawie otrzymanej faktury (rachunku) albo

? na podstawie innego dowodu w przypadku braku faktury (rachunku), z wyjątkiem sytuacji gdy dotyczyłoby to ujętych jako koszty rezerw albo biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Czego dotyczy wyłączenie

Analizując kwestie możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów odsetek od obligacji wypłacanych obligatariuszowi, należy w pierwszej kolejności zwrócić uwagę na treść art. 16 ust. 1 pkt 23 ustawy o CIT.

Zgodnie z tym przepisem, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wydatków na wykup obligacji, pomniejszonych o kwotę dyskonta. Z regulacji tej wynika, że ponoszone przez emitenta koszty wykupu obligacji, w części dotyczącej należności głównej, nie stanowią kosztów podatkowych. Wyłączenie nie obejmuje natomiast wydatków na zapłatę należności ubocznych, stanowiących wynagrodzenie z tytułu korzystania przez określony czas z kapitału podmiotu, który objął obligacje - w tym odsetek wypłacanych obligatariuszowi.

Co więcej, w świetle art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów). Z regulacji tych wynika, że odsetki od obligacji mogą zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów w momencie ich faktycznej zapłaty (zob. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 30 lipca 2013 r., ITPB3/423-195/13/MK), jeżeli spełniają ogólne przesłanki zawarte w art. 15 ust. 1 ustawy o CIT (zob. interpretację indywidualną Dyrektora Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 16 listopada 2015 r., ITPB3/ 4510-488/15/JG).

Limit finansowania dłużnego

Emisja obligacji jest jedną z form pozyskiwania finansowania dłużnego. Tym samym, w odniesieniu do kosztów związanych z odsetkami wypłacanymi na rzecz obligatariusza, zastosowanie znajdują przepisy dotyczące finansowania dłużnego zawarte w art. 15c ustawy o CIT.

Przepisy te zakładają konieczność wyłączenia z kosztów uzyskania przychodów kosztów finansowania dłużnego w części, w jakiej nadwyżka kosztów finansowania dłużnego przewyższa 30 proc. kwoty odpowiadającej nadwyżce sumy przychodów ze wszystkich źródeł przychodów pomniejszonej o przychody o charakterze odsetkowym nad sumą kosztów uzyskania przychodów pomniejszonych o wartość zaliczonych w roku podatkowym do kosztów uzyskania przychodów odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16a-16m ustawy o CIT, oraz kosztów finansowania dłużnego nieuwzględnionych w wartości początkowej środka trwałego lub wartości niematerialnej i prawnej. Ograniczenie dotyczy kosztów finansowania otrzymanego zarówno od podmiotów powiązanych, jak i niepowiązanych.

Wynika z tego, że koszty finansowania dłużnego podlegają wyłączeniu z kosztów uzyskania przychodów w części, w jakiej nadwyżka kosztów finansowania dłużnego przewyższa 30 proc. EBITDA, przy czym ograniczenie to odnosi się do podatkowego (a nie finansowego) wskaźnika EBITDA.

Podatkowa EBITDA = [przychody – przychody odsetkowe] – [koszty uzyskania przychodów – amortyzacja – koszty odsetkowe]

Wartość limitu finansowania dłużnego, które podatnik ma prawo rozliczyć w kosztach uzyskania przychodów, można obliczyć za pomocą następującego wzoru:

WL (wartość limitu) =

= EBITDA x 30 proc.

Kwoty powyżej tego limitu podatnik ma obowiązek wyłączyć z kosztów uzyskania przychodów.

Limit nadwyżki wynosi 3 mln zł

Gdy wartość nadwyżki kosztów finansowania dłużnego nie przekroczy w roku podatkowym 3 mln zł, podatnik ma prawo rozliczyć całą wartość w kosztach uzyskania przychodów.

Przykład

Koszty poniesionych przez spółkę odsetek od wyemitowanych obligacji (koszty finansowania dłużnego) wyniosły 4 mln zł w roku podatkowym. W tym samym roku spółka osiągnęła przychód z tytułu otrzymanych odsetek na poziomie 2 mln zł. Powstała w ten sposób nadwyżka kosztów finansowania dłużnego wynosząca 2 mln zł. Oznacza to, że koszty finansowania dłużnego będą mogły zostać zaliczone do kosztów podatkowych w pełnej kwocie.

Jeżeli rok podatkowy podatnika jest dłuższy albo krótszy niż 12 miesięcy, to kwotę tego progu oblicza się, mnożąc kwotę 250 000 zł przez liczbę rozpoczętych miesięcy roku podatkowego podatnika.

Koszty finansowania dłużnego wyłączone w roku podatkowym z kosztów uzyskania przychodów zgodnie z wyżej opisanymi zasadami podlegają zaliczeniu do takich kosztów w następnych pięciu latach podatkowych w ramach obowiązujących w danym roku limitów wynikających z tych przepisów.

Autor jest konsultantem podatkowym w ECDP sp. z o. o.