Jesień to okres wzmożonych przeziębień i zachorowań na grypę, co jest istotnym ekonomicznym problemem wielu przedsiębiorstw. Nic więc dziwnego, że obawiając się paraliżu swoich firm wynikłego z licznej absencji chorobowej pracowników, część przedsiębiorców decyduje się na wdrożenie programu nieodpłatnych szczepień dla pracowników.
Zgodnie z ustawą o PIT za przychody ze stosunku pracy uznaje się wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, w tym również wartość nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych. Świadczenie nieodpłatne lub częściowo odpłatne na rzecz pracownika uznawane jest zatem za przychód ze stosunku pracy. Niektóre przychody zostały jednak zwolnione od podatku. I tak, zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 11 i 11a ustawy o PIT wolne od podatku dochodowego są:
- świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za nie, przysługujące na podstawie przepisów o bezpieczeństwie i higienie pracy, jeżeli zasady ich przyznawania wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw, a także
- świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za nie, wynikające z zasad bezpieczeństwa i higieny pracy, w tym ze względu na szczególne warunki i charakter pełnionej służby, przysługujące osobom pozostającym w stosunku służbowym, przyznane na podstawie odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na podstawie tych ustaw.
Przepisy szczególne, o których mowa wyżej, to przede wszystkim regulacje kodeksu pracy (k.p.). Zgodnie z art. 207 § 2 k.p. pracodawca jest obowiązany chronić życie i zdrowie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu nauki i techniki. Ponadto w razie zatrudnienia pracownika w warunkach narażenia na działanie szkodliwych czynników biologicznych pracodawca stosuje wszelkie dostępne środki eliminujące, a jeżeli to niemożliwe – ograniczające takie narażenie (art. 2221 § 1 k.p.). Zgodnie z przepisami rozporządzenia ministra zdrowia z 22 kwietnia 2005 r. w sprawie szkodliwych czynników biologicznych dla zdrowia w środowisku pracy oraz ochrony zdrowia pracowników zawodowo narażonych na te czynniki – w przypadku wystąpienia lub możliwości wystąpienia w środowisku pracy szkodliwego czynnika biologicznego, przeciw któremu jest dostępna szczepionka, stosuje się przepisy ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi. Ustawa ta określa, że w celu zapobiegania szerzeniu się zakażeń i chorób zakaźnych wśród pracowników narażonych na działanie biologicznych czynników chorobotwórczych przeprowadza się zalecane szczepienia ochronne wymagane przy wykonywaniu czynności zawodowych. Sytuacje, w których zalecane jest stosowanie szczepienia przeciw grypie, określa rozporządzenie Rady Ministrów z 13 stycznia 2012 r. w sprawie wykazu rodzajów czynności zawodowych oraz zalecanych szczepień ochronnych wymaganych m.in. u pracowników. W razie spełnienia ww. warunków, tj. wykonywania przez pracownika czynności, przy których jest narażony na działanie czynnika mogącego wywołać np. chorobę zakaźną, koszt szczepienia ponosi pracodawca (art. 20 ust. 3 ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi). Zdaniem ministra finansów wyrażonym w interpretacji indywidualnej z 4 sierpnia 2015 r. (DD3.8222.2.190.2015.CRS) uchylającej wcześniejsze stanowisko Izby Skarbowej w Katowicach – opisane świadczenie na rzecz pracownika w postaci szczepienia przeciw grypie, do którego na mocy przepisów ww. ustawy zobowiązany jest na własny koszt pracodawca, nie jest przychodem pracownika.
