Zapisy w księgach rachunkowych lipca:
1. Faktura – zakup klimatyzatora
a) wartość brutto
Wn „Rozliczenie zakupu" 6150 zł
Ma „Rozrachunki z dostawcami" 6150 zł
b) VAT podlegający odliczeniu
Wn „Podatek naliczony i jego rozliczenie" 1150 zł
Ma „Rozliczenie zakupu" 1150 zł
2. OT – przyjęcie klimatyzatora do używania
Wn „Środki trwałe" 5000 zł
Ma „Rozliczenie zakupu" 5000 zł
Zapisy w księgach rachunkowych sierpnia:
1. PK – miesięczny odpis amortyzacyjny (5000 zł x 14 proc.: 12 miesięcy)
Wn „Amortyzacja" 58,33 zł
Ma „Odpisy umorzeniowe środków trwałych" 58,33 zł
Jeżeli natomiast instalacja klimatyzacyjna została wbudowana w konstrukcję firmowego budynku, to wówczas wydatki poniesione na jej nabycie i montaż zasadniczo zwiększają wartość początkową tego budynku. Zgodnie z objaśnieniami do grupy 1 KŚT obejmującej „Budynki i lokale oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego i spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego" za budynek uznaje się wykorzystywany dla potrzeb stałych zadaszony obiekt budowlany, na trwałe połączony z gruntem, wraz z wbudowanymi instalacjami i urządzeniami technicznymi. Do wyposażenia budynku zalicza się wszystkie instalacje wbudowane w konstrukcje budynku na stałe, na przykład instalacje sanitarne, elektryczne, sygnalizacyjne, komputerowe, telekomunikacyjne, przeciwpożarowe oraz normalne wyposażenie budynku takie jak wbudowane meble.
Jeżeli zatem firma poniesie wydatki na zakup i montaż klimatyzacji wbudowanej w konstrukcję budynku w ten sposób, że jej ewentualne odłączenie spowodowałoby uszkodzenie budynku i/lub instalacji, to dokonane ulepszenie spowoduje zwiększenie wartości początkowej nieruchomości, od której według dotychczasowej stawki amortyzacyjnej będą dokonywane odpisy amortyzacyjne w nowej, wyższej niż dotychczas wysokości. Podstawę dokonywania odpisów amortyzacyjnych od środka trwałego po jego ulepszeniu, stanowi nowa wartość początkowa obejmująca dotychczasową wartość początkową budynku wraz z wartością ulepszenia (nakładów na zakup i montaż instalacji klimatyzacyjnej).
Przykład 3.
W sierpniu firma dokonała ulepszenia budynku magazynowo-administracyjnego ponosząc nakłady na zakup i montaż instalacji klimatyzacyjnej wbudowanej trwałe w konstrukcję budynku.
1. Dotychczasowa wartość początkowa budynku wynosiła 500 000 zł. Okres ekonomicznej użyteczności budynku określono na 40 lat, wobec czego roczna stawka amortyzacyjna wynosiła 2,5 proc.
2. Suma dotychczasowych odpisów amortyzacyjnych wynosiła 125 000 zł, przy czym miesięczny odpis amortyzacyjny stanowił kwotę 1041,67 zł (500 000 zł x 2,5 proc. : 12 miesięcy).
3. Wartość nakładów na instalację klimatyzacyjną wyniosła 19 680 zł (wartość netto + VAT = 16 000 zł + 3680 zł). Firma w sierpniu otrzymała z tego tytułu fakturę.
4. Od września jednostka rozpocznie naliczanie odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej powiększonej o nakłady na ulepszenie.
4. Zakup jest związany z wykonywanymi przez spółkę czynnościami opodatkowanymi VAT, wobec czego firmie przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego.
Ustalenie miesięcznego odpisu amortyzacyjnego uwzględniającego nakłady na klimatyzację:
1. Wartość początkowa budynku: 516 000 zł (500 000 zł + 16 000 zł)
2. Roczna stawka amortyzacyjna: 2,5 proc.
3. Roczna kwota odpisów amortyzacyjnych: 12 900 zł (516 000 zł x 2,5 proc.)
4. Miesięczny odpis amortyzacyjny: 1075 zł (12 900 zł : 12 miesięcy).
Zapisy w księgach rachunkowych sierpnia:
1. Faktura – zakup i montaż instalacji klimatyzacyjnej
a) wartość brutto
Wn „Rozliczenie zakupu" 19 680 zł
Ma „Rozrachunki z dostawcami" 19 680 zł
b) podatek naliczony podlegający odliczeniu
Wn „Podatek naliczony i jego rozliczenie" 3680 zł
Ma „Rozliczenie zakupu" 3680 zł
c) wartość netto
Wn „Środki trwałe w budowie" 16 000 zł
Ma „Rozliczenie zakupu" 16 000 zł
2. OT – zwiększenie wartości początkowej budynku o wartość nakładów poniesionych na zakup i montaż instalacji klimatyzacyjnej
Wn „Środki trwałe" 16 000 zł
Ma „Środki trwałe w budowie" 16 000 zł
3. PK – miesięczny odpis amortyzacyjny
Wn „Amortyzacja" 1041,67 zł
Ma „Odpisy umorzeniowe środków trwałych" 1041,67 zł
Zapisy w księgach rachunkowych września:
1. PK – miesięczny odpis amortyzacyjny (w nowej wysokości)
Wn „Amortyzacja" 1075 zł
Ma „Odpisy umorzeniowe środków trwałych" 1075 zł
Autorka jest ekspertem w zakresie rachunkowości i podatków
podstawa prawna: ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (tekst jedn. DzU z 2019 r., poz. 351)
