Ulgi w spłacie zobowiązań podatkowych przewidziane są w rozdziale 7a ordynacji podatkowej. Jak wynika z tych przepisów, w określonych przypadkach, tj. w sytuacji, gdy występuje „ważny interes podatnika" lub „interes społeczny", organ podatkowy może odroczyć termin lub rozłożyć na raty płatność podatku i zaległości podatkowych wraz z odsetkami, a także umorzyć w całości lub w części zaległości podatkowe, odsetki za zwłokę lub opłatę prolongacyjną. Brak jest jednak definicji legalnej tych pojęć, które są kluczowe dla rozstrzygnięcia wniosku podatnika.
Czytaj także: Kiedy urząd skarbowy może rozłożyć na raty spłatę zaległości podatkowe
Przesłanki wyjaśnione w orzecznictwie
W celu zdefiniowania tych pojęć należy odwołać się do orzecznictwa sądów administracyjnych. „Interes publiczny" powinien być rozumiany jako okoliczność korzystna dla całej społeczności (wyrok WSA w Szczecinie z 8 lutego 2018 r., I SA/Sz 1018/17). W tym samym orzeczeniu sąd wskazał, że „ważny interes podatnika" w odniesieniu do podmiotu gospodarczego oznacza m.in. przypadek, gdy uiszczenie podatku mogłoby spowodować zagrożenie dalszego istnienia na rynku w warunkach wolnej konkurencji. Ten sam sąd w wyroku z 21 lutego 2018 r. (I SA/Sz 1021/17) określa „ważny interes podatnika" jako nadzwyczajne względy, które mogłyby zachwiać podstawami jego istnienia. Pomimo zdefiniowania tych zwrotów przez orzecznictwo, pozostają one jednak nadal pojęciami nieostrymi i odsyłają do ocen pozaprawnych. Nie ma np. zgodności co do tego czym jest okoliczność korzystna dla całej społeczności.
Przy tak dużej liczbie różnorodnych stanów faktycznych, jakie kreuje rzeczywistość gospodarcza, trudno jest jednoznacznie ustalić kiedy faktycznie sytuacja podatnika spełnia ww. kryteria.
Uznaniowy charakter decyzji
Rozstrzygnięcie kwestii, czy zachodzi przesłanka „ważnego interesu podatnika" lub „interesu społecznego", zostało pozostawione organom podatkowym, których decyzja ma charakter uznaniowy. Można to wyinterpretować bezpośrednio z przepisów, gdzie ustawodawca, formułując normę prawną, użył zwrotu „organ podatkowy, na wniosek podatnika, ulgę taką zastosować może".
