Artykuł 3 ust. 1 pkt 32 lit. h ustawy o rachunkowości (dalej: uor) jednoznacznie wskazuje, że koszty dotyczące przekazanych darowizn w postaci aktywów, także środków pieniężnych, to koszty pośrednio związane z działalnością operacyjną. Oznacza to, że tego typu zdarzenia powinny być ujmowane w księgach rachunkowych darczyńcy w pozycji pozostałych kosztów operacyjnych. Jednak czy zawsze przekazana darowizna ma wpływ na wynik finansowy spółki kapitałowej będącej darczyńcą? Aby rozstrzygnąć to zagadnienie, należy przyjrzeć się bliżej temu, jaki rodzaj aktywów jest przekazywany obdarowanemu przez spółkę dokonującą darowizny i w jakiej formie się to odbywa.
W formie pieniężnej
Nieodpłatne przekazanie środków pieniężnych, niebędące następstwem podziału wyniku finansowego, jest dosyć często występującą formą darowizny. Nie występują specyficzne uregulowania dotyczące ujęcia tego zdarzenia w księgach rachunkowych. Kwotę darowizny, czyli przekazanych środków pieniężnych, ujmuje się w rachunku zysków i strat sporządzonym zarówno w wariancie kalkulacyjnym, jak i porównawczym, w pozycji „Pozostałe koszty operacyjne – inne koszty operacyjne".
Inne ujęcie w księgach rachunkowych transakcji dotyczącej darowizny środków pieniężnych powoduje przekazanie jej w następstwie podziału wyniku finansowego spółki-darczyńcy. W takim przypadku po zatwierdzeniu sprawozdania finansowego za poprzedni rok obrotowy, osiągnięty wynik finansowy jest przenoszony na konto „Rozliczenie wyniku finansowego" i do czasu podjęcia decyzji o jego podziale prezentowany jest na tym koncie jako niepodzielony zysk/strata z lat ubiegłych. Wraz z podjęciem uchwały o podziale wyniku i przeznaczeniem części zysku w formie darowizny darczyńca powinien ująć zobowiązanie wobec obdarowanego na koncie „Pozostałe rozrachunki", w korespondencji z kontem „Rozliczenie wyniku finansowego". Przekazanie środków pieniężnych obdarowanemu w późniejszym terminie nie ma w tym przypadku wpływu na wynik finansowy spółki przekazującej darowiznę, lecz powoduje wygaśnięcie zobowiązania.
Wyroby gotowe i towary
Przekazanie darowizny wyrobów gotowych lub towarów skutkuje jej ujęciem w księgach rachunkowych w pozycji pozostałych kosztów operacyjnych:
- w kwocie nabycia w przypadku towarów lub