Darowizny nie pomniejszą przychodów spółki

Darowizny nie pomniejszą przychodów spółki. Wyjątkiem są koszty wytworzenia bądź nabycia produktów spożywczych przekazywanych na rzecz organizacji pożytku publicznego z przeznaczeniem wyłącznie na cele charytatywne.

Publikacja: 12.08.2015 06:50

Foto: 123RF

Koncepcja społecznej odpowiedzialności biznesu zakłada, że prowadzenie działalności gospodarczej nie sprowadza się wyłącznie do osiągania zysków. W strategii przedsiębiorstwa powinny być uwzględnione także interesy społeczne i ekologiczne. Obecnie coraz więcej firm próbuje w ramach prowadzonej działalności realizować zasadę społecznej odpowiedzialności biznesu, na przykład przez przekazywanie darowizn charytatywnych. Biorąc pod uwagę zawiłość polskich przepisów prawa podatkowego i częste nowelizacje ustaw podatkowych, kwestia prawidłowego rozliczenia darowizn budzi wątpliwości. Ponieważ darowizny przekazywane są najczęściej przez duże i średnie firmy, które prowadzą działalność zwykle w formie spółek kapitałowych (spółki z o.o. bądź spółki akcyjnej) opodatkowanych CIT, prezentujemy – w ujęciu podatkowym i księgowym – jak wykazać przekazaną przez przedsiębiorcę darowiznę w rozliczeniach VAT i CIT.

W koszty...

Co do zasady darowizny nie są kosztem uzyskania przychodu. Wyjątkiem w tym zakresie są m.in. koszty wytworzenia bądź nabycia produktów spożywczych przekazywanych na rzecz organizacji pożytku publicznego z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez tę organizację.

Uwaga! Przedmiotem takiej darowizny żywnościowej będącej kosztem podatkowym nie może być alkohol, a konkretnie napoje alkoholowe o zawartości alkoholu powyżej 1,2 proc., oraz napoje alkoholowe będące mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5 proc.

Spółka kapitałowa (spółka z o.o. bądź spółka akcyjna) uwzględni zatem wydatki związane z przekazaną darowizną charytatywną w kosztach podatkowych pod warunkiem łącznego spełnienia poniższych warunków:

- przedmiotem darowizny są produkty spożywcze niebędące napojami alkoholowymi,

- darowizna zostanie przekazana podmiotowi posiadającemu status organizacji pożytku publicznego,

- darowizna będzie przeznaczona wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez organizację pożytku publicznego.

Przykład

Zarząd spółki z o.o. działającej w branży telekomunikacyjnej, w ramach realizacji koncepcji spo- łecznej odpowiedzialności bizne- su, podjął decyzję o przekazaniu produktów spożywczych (niebędą- cych napojami alkoholowymi) na rzecz jednego z banków żywności. Ma on status organizacji pożytku publicznego i prowadzi świąteczna zbiórkę żywności. Wydatki poniesio- ne przez spółkę na nabycie żywności będącej przedmiotem darowizny mogą zostać uwzględnione w kosztach podatkowych.

W ustawie o CIT przewidziano również możliwość odliczenia przekazanych darowizn od dochodu.

...lub przez odliczenie od dochodu

Jednak nie każda darowizna podlega odliczeniu. Dochód można pomniejszyć o darowiznę, która została przekazana na rzecz organizacji pozarządowych niedziałających w celu osiągnięcia zysku oraz innych podmiotów wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, prowadzących działalność pożytku publicznego. Do tej kategorii zalicza się przykładowo spółdzielnie socjalne czy stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego. Istotne znaczenie ma również przeznaczenie darowizny. Odliczyć można darowiznę przekazaną na cele wyszczególnione w art. 4 ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Katalog zadań zawarty w tym przepisie jest rozległy i obejmuje m.in. działania w zakresie pomocy społecznej, wpierania rodziny, integracji zawodowej, działalności charytatywnej, ochrony zdrowia, wspierania kultury i sztuki.

Ustawodawca ustanowił limit, do którego można odliczyć darowiznę od podstawy opodatkowania (dochodu).

Limit i dokumenty

Odliczenie nie może przekroczyć 10 proc. dochodu. Co więcej, ważne jest również właściwe udokumentowanie darowizny. Darowiznę można bowiem odliczyć tylko wówczas, gdy przekazujący darowiznę pieniężną dysponuje dowodem wpłaty na rachunek bankowy beneficjenta. W przypadku darowizny rzeczowej konieczne jest posiadanie dokumentu, z którego wynika wartość darowizny, oraz oświadczenia obdarowanego o przyjęciu darowizny.

Przykład

Spółka akcyjna wykazała w 2014 r. dochód do opodatkowania w wysokości 5 000 000 zł. Spółka przekazała w 2014 r. darowiznę w wysokości 600 000 zł na rzecz organizacji pozarządowej zajmującej się działalnością charytatywną. W zeznaniu rocznym za 2014 r. spółka mogła odliczyć od dochodu 500 000 zł (10 proc. dochodu), pod warunkiem posiadania dowodu wpłaty darowizny na rachunek organizacji pozarządowej.

Opodatkowaniu VAT podlega co do zasady odpłatna dostawa towarów, a więc dostawa towarów w zamian za wynagrodzenie. Jednak w niektórych przypadkach podatek ten należy odprowadzić także z tytułu dostaw nieodpłatnych. Opodatkowane jest bowiem nieodpłatne przekazanie towarów, jeżeli w odniesieniu do tych towarów, przy ich nabyciu bądź wytworzeniu, podatnikowi przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego (w pełnym bądź częściowym zakresie).

Co z VAT

Ustalenie, czy przekazywana przez przedsiębiorcę darowizna powinna zostać opodatkowana VAT, wymaga więc zweryfikowania, czy przy nabyciu (wytworzeniu) przedmiotu darowizny możliwe było odliczenie podatku naliczonego. Prawo do odliczenia podatku naliczonego od nabywanych towarów bądź usług przysługuje, jeżeli mają one zostać wykorzystane do czynności opodatkowanych, a więc do celów działalności gospodarczej (przy założeniu, że działalność jest opodatkowana VAT).

Jeżeli zatem przy nabyciu (wytworzeniu) przedmiotu darowizny firmie przysługiwało prawo do odliczenia podatku naliczonego, to musi ona odprowadzić VAT z tytułu przekazania darowizny. Gdy nie było możliwości odliczenia podatku naliczonego od nabytych (wytworzonych), a następnie darowanych towarów, przekazanie darowizny nie podlega opodatkowaniu VAT.

Przykład

Księgarnia przekazała podręczniki do nauki języka angielskiego na rzecz fundacji wspierającej edukację dzieci z ubogich rodzin. Nabywając podręczniki, księgarnia zakładała, że książki zostaną sprzedane, a więc będą wykorzystane do czynności opodatkowanych. Odliczyła więc podatek od zakupionych podręczników. Decyzja o darowaniu książek zapadła w późniejszym okresie. Ponieważ księgarnia była uprawniona do odliczenia podatku naliczonego od nabytych podręczników, darowizna książek powinna zostać opodatkowana VAT.

Przykład

Firma działająca w branży farmaceutycznej przekazała na rzecz fundacji wspierającej integrację zawodową osób po 50. roku życia komputery i laptopy. Nabywając ten sprzęt, spółka zakładała, że zostanie on przekazany w drodze darowizny, a więc wykorzystany do czynności nieopodatkowanej VAT. Spółka nie była więc uprawniona do odliczenia podatku naliczonego. W konsekwencji darowizna komputerów i laptopów nie podlega opodatkowaniu VAT.

Uwaga! Opodatkowaniu VAT nie będzie w żadnym przypadku podlegać darowizna pieniężna. Opodatkowana VAT jest dostawa towarów bądź świadczenie usług. Środki pieniężne nie mogą zostać uznane za towary w rozumieniu przepisów o VAT. Przekazanie pieniędzy nie może być także utożsamiane z wykonaniem usługi. Ponieważ darowizna pieniężna nie jest czynnością opodatkowaną VAT – dostawą towarów bądź świadczeniem usług – nie podlega opodatkowaniu VAT.

W ustawie o VAT w szczególny sposób zostały potraktowane darowizny żywności.

Darowizny produktów spożywczych przekazywanych na rzecz organizacji pożytku publicznego z przeznaczeniem wyłącznie na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez tę organizację są zwolnione z VAT. Przedmiotem takiej darowizny nie może być jednak alkohol, a dokładnie napoje alkoholowe o zawartości alkoholu powyżej 1,2 proc. oraz napoje alkoholowe będące mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5 proc. Warto zauważyć, że wskazane wcześniej warunki umożliwiające skorzystanie ze zwolnienia z VAT są tożsame z przesłankami, od których spełnienia uzależniona jest możliwość zaliczenia wydatków związanych z darowizną żywnościową do kosztów podatkowych w CIT.

Żywność na szczególnych zasadach

Omawiane zwolnienie z VAT znajdzie zastosowanie jedynie w sytuacji, gdy organizacja pożytku publicznego, na której rzecz przekazywana jest darowizna, wykorzysta przekazaną żywność na cele działalności charytatywnej i jeżeli na podstawie dokumentacji prowadzonej przez tę organizację możliwe będzie określenie przeznaczenia darowizny. Przedsiębiorcy przekazującemu darowiznę produktów spożywczych na podstawie przepisu szczególnego przysługuje prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych na zakup bądź wytworzenie żywności.

Przykład

Firma doradcza przekazała żywność (pieczywo, wędliny i sery) na rzecz banku żywności organizującego zbiórkę produktów spożywczych dla bezdomnych. Otrzymane przez bank żywności produkty spożywcze zostały wykorzystane wyłącznie na cele wskazanej zbiórki żywności dla bezdomnych, co wynika z prowadzonej przez bank żywności dokumentacji. Darowizna podlega więc zwolnieniu z VAT. Firma jest uprawniona do odliczenia podatku naliczonego od wydatków poniesionych na zakup produktów spożywczych będących przedmiotem darowizny.

Magdalena Kozłowska jest konsultantką podatkową w Rödl & Partner we Wrocławiu Radosław Szponar jest biegłym rewidentem w Rödl & Partner we Wrocławiu

Koncepcja społecznej odpowiedzialności biznesu zakłada, że prowadzenie działalności gospodarczej nie sprowadza się wyłącznie do osiągania zysków. W strategii przedsiębiorstwa powinny być uwzględnione także interesy społeczne i ekologiczne. Obecnie coraz więcej firm próbuje w ramach prowadzonej działalności realizować zasadę społecznej odpowiedzialności biznesu, na przykład przez przekazywanie darowizn charytatywnych. Biorąc pod uwagę zawiłość polskich przepisów prawa podatkowego i częste nowelizacje ustaw podatkowych, kwestia prawidłowego rozliczenia darowizn budzi wątpliwości. Ponieważ darowizny przekazywane są najczęściej przez duże i średnie firmy, które prowadzą działalność zwykle w formie spółek kapitałowych (spółki z o.o. bądź spółki akcyjnej) opodatkowanych CIT, prezentujemy – w ujęciu podatkowym i księgowym – jak wykazać przekazaną przez przedsiębiorcę darowiznę w rozliczeniach VAT i CIT.

Pozostało 90% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe