Ustawa o CIT stanowi, że dochody uzyskiwane przez nierezydentów podatkowych z odsetek uzyskanych w Polsce powinny być opodatkowane podatkiem u źródła w wysokości 20 proc. Stawkę można obniżyć na podstawie odpowiedniej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania zawartej między Polską a krajem, którego beneficjent jest rezydentem podatkowym, lub zgodnie z przepisami polskiej ustawy CIT implementującymi Dyrektywę UE w sprawie odsetek i należności licencyjnych, przewidującą zwolnienia dla podatku u źródła.
Większość zawieranych przez Polskę umów o unikaniu podwójnego opodatkowania zawiera przepisy przewidujące obniżenie stawki podatkowej pod warunkiem, że odbiorcą odsetek jest podmiot uprawniony, tzw. faktyczny właściciel. Jednocześnie w umowach brak jest definicji podmiotu uprawnionego/faktycznego właściciela. W praktyce uznaje się, że jest to podmiot uprawniony do dysponowania kapitałem z odsetek w kategoriach ekonomicznych, niebędący jedynie pośrednikiem, który przekazuje otrzymane odsetki do innych podmiotów z grupy. Polskie ograny podatkowe stają się coraz bardziej restrykcyjne i uważają, że jeżeli nie jest możliwe zidentyfikowanie, kto jest „faktycznym właścicielem" odsetek, to 20-proc. podatek u źródła może znaleźć zastosowanie do wypłat odsetek w ramach umów cash poolingu. Organy uznają, że co do zasady pool leader nie jest rzeczywistym właścicielem otrzymywanych odsetek, gdyż środki, z których korzystają uczestnicy, są faktycznie środkami pozostałych podmiotów uczestniczących w systemie. Każdorazowo w przypadku wypłacanych odsetek należy zatem zidentyfikować podmiot, który przekazał środki do cash pool, z których następnie skorzystała spółka płacąca odsetki.
Konieczna dokumentacja
Linia interpretacyjna organów podatkowych zmieniła się również w kwestii sporządzania dokumentacji cen transferowych w odniesieniu do cash poolingu. Zgodnie z obowiązującą linią, transakcje typu cash pool powinny być objęte obowiązkiem przygotowywania dokumentacji cen transferowych w momencie przekroczenia ustawowych progów podatkowych dla wartości transakcji w danym roku, gdzie we wcześniejszych interpretacjach władze podatkowe potwierdzały, że nie ma takiego obowiązku.
Świadczenie usług zwolnionych z VAT
Kolejnym elementem, który może sprawiać problemy interpretacyjne w zakresie cash poolingu, jest VAT. Dotychczasowa praktyka organów podatkowych potwierdzała stanowisko, że jedynym podmiotem świadczącym usługę w ramach umowy cash poolingu jest bank (świadczący usługę finansową zwolnioną z VAT), natomiast pozostałe przepływy pomiędzy podmiotami powinny pozostawać poza zakresem VAT. Jednak nie można wykluczyć innego podejścia w tym zakresie, w szczególności gdy umowa cash poolingu funkcjonuje w ramach grupy, a pool leaderem nie jest bank, lecz podmiot finansowy z grupy. Potencjalnie, przepływy w ramach umów cash poolingu mogą zostać uznane za świadczenie usług finansowych zwolnionych z VAT przez poszczególne podmioty będące stronami umowy, co może mieć wpływ na współczynnik, według którego dany podmiot odlicza podatek naliczony (prawo do odliczenia może być w części ograniczone). W praktyce ryzyko to może być zminimalizowane poprzez uzyskanie indywidualnej interpretacji podatkowej.
—Marcin Opiłowski jest dyrektorem w Zespole Podatków Międzynarodowych w Dziale Doradztwa Podatkowego EY