W jaki sposób ewidencjonować w podatkowej księdze zakupy na pchlim targu

Jeżeli przedsiębiorca nabywa towary handlowe od osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej i nie wystawiają rachunków, to podstawą wpisów w podatkowej księdze powinny być umowy sprzedaży.

Publikacja: 28.07.2016 06:20

W jaki sposób ewidencjonować w podatkowej księdze zakupy na pchlim targu

Foto: Fotorzepa, Krzysztof Skłodowski

Przedsiębiorca zamierza zajmować się sprzedażą markowych ubrań pozyskiwanych na prywatnych wyprzedażach weekendowych (tzw. pchli targ) organizowanych na terenie Francji. Produkty te na pewno będą cieszyły się dużym popytem i będą alternatywą dla zalewającej polski rynek chińszczyzny. Przedsiębiorca będzie kupował towary od osób prywatnych, które nie mają możliwości dokumentowania tej sprzedaży, ale także – ze względu na niskie ceny (do kilku euro) – nie będą chciały dokumentować tej sprzedaży rachunkami. Przedsiębiorca nie będzie więc posiadał dokumentów zakupu. Na podstawie jakiego dokumentu przedsiębiorca będzie mógł zaliczyć wartość zakupu artykułu jako koszt w podatkowej księdze przychodów i rozchodów? Czy można ustalić ich wartość w drodze sporządzenia spisu z natury? – pyta czytelniczka.

Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT, kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o PIT.

Aby zatem wydatek poniesiony przez podatnika stanowił dla niego koszt uzyskania przychodu, musi spełniać następujące warunki:

- został poniesiony przez podatnika, tj. w ostatecznym rozrachunku musi on zostać pokryty z zasobów majątkowych podatnika (nie stanowią kosztu uzyskania przychodu podatnika wydatki, które zostały poniesione na działalność podatnika przez osoby inne niż podatnik),

- jest definitywny (rzeczywisty), tj. wartość poniesionego wydatku nie została podatnikowi w jakikolwiek sposób zwrócona,

- pozostaje w związku z prowadzoną przez podatnika działalnością gospodarczą,

- został poniesiony w celu uzyskania, zachowania lub zabezpieczenia przychodów lub może mieć wpływ na wielkość osiągniętych przychodów,

- został właściwie udokumentowany,

- nie może znajdować się w grupie wydatków, których zgodnie z art. 23 ustawy o PIT nie uważa się za koszty uzyskania przychodów.

Przeznaczone do dalszej odsprzedaży

Towarami handlowymi są wyroby przeznaczone do sprzedaży w stanie nieprzerobionym. Są nimi również produkty uboczne uzyskiwane przy prowadzeniu działów specjalnych produkcji rolnej (zob. § 3 pkt 1 lit. a rozporządzenia ministra finansów w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów; dalej: rozporządzenie).

Wydatki związane z zakupem towarów handlowych są bezsprzecznie związane z uzyskiwaniem przychodów z działalności gospodarczej i jednocześnie nie znajdują się w katalogu wydatków niestanowiących kosztów podatkowych. Jeżeli zatem ich zakup jest prawidłowo udokumentowany, to stanowią one (co do zasady) koszty uzyskania przychodów pozarolniczej działalności gospodarczej.

Na podstawie dowodów

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że przedsiębiorca prowadzi podatkową księgę przychodów i rozchodów. Zapisy w księdze dotyczące wydatków (kosztów) są dokonywane na podstawie dowodów, o których mowa w § 12-16 rozporządzenia (zob. § 26 rozporządzenia).

Stosownie do § 12 ust. 3 rozporządzenia, podstawą zapisów w księdze są dowody księgowe, którymi są:

1. faktury, faktury VAT RR, rachunki oraz dokumenty celne (dalej: faktury) wystawione zgodnie z odrębnymi przepisami, lub

2. inne dowody, wymienione w § 13 i 14 rozporządzenia, stwierdzające fakt przeprowadzenia operacji gospodarczej zgodnie z jej rzeczywistym przebiegiem i zawierające co najmniej:

a) wiarygodne określenie wystawcy lub wskazanie stron (nazwę i adresy) uczestniczących w operacji gospodarczej, której dotyczy dowód,

b) datę wystawienia dowodu oraz datę lub okres przeprowadzenia operacji gospodarczej, której dotyczy dowód, z tym że jeżeli data dokonania operacji gospodarczej odpowiada dacie wystawienia dowodu, to wystarcza podanie jednej daty,

c) przedmiot operacji gospodarczej i jego wartość oraz ilościowe określenie, jeżeli przedmiot operacji jest wymierny w jednostkach naturalnych,

d) podpisy osób uprawnionych do prawidłowego udokumentowania operacji gospodarczych

– oznaczone numerem lub w inny sposób umożliwiający powiązanie dowodu z zapisami księgowymi dokonanymi na jego podstawie.

Nie tylko faktury

W myśl § 13 rozporządzenia w sprawie prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, za dowody księgowe uważa się również:

1. dzienne zestawienia dowodów (faktur dotyczących sprzedaży) sporządzone do zaksięgowania ich zbiorczym zapisem;

2. noty księgowe, sporządzone w celu skorygowania zapisu dotyczącego operacji gospodarczej, wynikającej z dowodu obcego lub własnego, otrzymane od kontrahenta podatnika lub przekazane kontrahentowi;

3. dowody przesunięć;

4. dowody opłat pocztowych i bankowych;

5. inne dowody opłat, w tym dokonywanych na podstawie książeczek opłat, oraz dokumenty zawierające dane, o których mowa w § 12 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia.

Dowody wewnętrzne

Na udokumentowanie zapisów w księdze, dotyczących niektórych kosztów (wydatków), mogą być sporządzone dokumenty zaopatrzone w datę i podpisy osób, które bezpośrednio dokonały wydatków (dowody wewnętrzne), określające: przy zakupie – nazwę towaru oraz ilość, cenę jednostkową i wartość, a w innych przypadkach – przedmiot operacji gospodarczych i wysokość kosztu (wydatku) (zob. § 14 ust. 1 rozporządzenia). Możliwość dokumentowania wydatków dowodami wewnętrznymi została ograniczona wyłącznie do enumeratywnie wskazanych wydatków. Dowody wewnętrzne, stosownie do § 14 ust. 1 rozporządzenia, mogą bowiem dotyczyć wyłącznie:

1. zakupu, bezpośrednio od krajowego producenta lub hodowcy, produktów roślinnych i zwierzęcych, nieprzerobionych sposobem przemysłowym lub przerobionych sposobem przemysłowym, jeżeli przerób polega na kiszeniu produktów roślinnych lub przetwórstwie mleka albo na uboju zwierząt rzeźnych i obróbce poubojowej tych zwierząt;

2. zakupu od ludności, sklasyfikowanych w Polskiej Klasyfikacji Wyrobów i Usług (PKWiU), surowców roślin zielarskich i ziół dziko rosnących leśnych, jagód, owoców leśnych i grzybów leśnych (PKWiU ex 02.30.40.0);

3. wartości produktów roślinnych i zwierzęcych pochodzących z własnej uprawy lub hodowli prowadzonej przez podatnika;

4. zakupu w jednostkach handlu detalicznego materiałów pomocniczych;

5. kosztów diet i innych należności za czas podróży służbowej pracowników oraz wartości diet z tytułu podróży służbowych osób prowadzących działalność gospodarczą i osób z nimi współpracujących;

6. zakupu od ludności odpadów poużytkowych, stanowiących surowce wtórne, z wyłączeniem zakupu (skupu) metali nieżelaznych oraz przeznaczonych na złom samochodów i ich części składowych;

7. wydatków związanych z opłatami za czynsz, energię elektryczną, telefon, wodę, gaz i centralne ogrzewanie, w części przypadającej na działalność gospodarczą; podstawą do sporządzenia tego dowodu jest dokument obejmujący całość opłat na te cele;

8. opłat sądowych i notarialnych;

9. opłaty skarbowej uiszczanej znakami tej opłaty do 31 grudnia 2008 r.;

10. wydatków związanych z parkowaniem samochodu w sytuacji, gdy są one poparte dokumentami niezawierającymi danych, o których mowa w § 12 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia; podstawą wystawienia dowodu wewnętrznego jest w takim przypadku bilet z parkometru, kupon, bilet jednorazowy załączony do sporządzonego dowodu.

Na udokumentowanie zakupu towarów (ubrań) pozyskiwanych na prywatnych wyprzedażach weekendowych (tzw. pchli targ) prawodawca nie przewidział więc możliwości wystawiania dowodów wewnętrznych.

Trzeba prawidłowo udokumentować

Z przedstawionego stanu faktycznego wynika, że przedsiębiorca zamierza zajmować się sprzedażą markowych ubrań pozyskiwanych na prywatnych wyprzedażach weekendowych (tzw. pchli targ) organizowanych na terenie Francji. Zakup artykułów będzie dokonywany od osób prywatnych, które nie mają możliwości wystawiania rachunków, ale także – ze względu na niskie ceny (do kilku euro) – nie będą chciały dokumentować tej sprzedaży rachunkami. Przedsiębiorca nie będzie więc posiadał dokumentu zakupu.

Wątpliwości przedsiębiorcy dotyczą tego, na jakiej podstawie, nie posiadając rachunku potwierdzającego nabycie towarów na „pchlim targu", może ująć poniesione wydatki jako koszty podatkowe w prowadzonej podatkowej księdze przychodów i rozchodów.

Obowiązujące przepisy nie przewidują możliwości ustalania wartości zakupionych towarów, przeznaczonych do dalszej odsprzedaży na podstawie spisu z natury. Należy zatem uznać, że dokumentem będącym podstawą do ujęcia operacji gospodarczych, w tym związanych z nabyciem towarów handlowych, w podatkowej księdze przychodów i rozchodów powinna być (co do zasady) faktura, bądź rachunek. Jeżeli jednak zakup na potrzeby działalności gospodarczej dokonywany jest od osób fizycznych, które nie prowadzą działalności gospodarczej, to dokumentami stanowiącymi podstawę wpisu do podatkowej księgi przychodów i rozchodów, powinny być umowy sprzedaży, zawierające dane, o których mowa w § 12 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia (por. interpretację Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 3 marca 2015 r., ITPB1/415-1163/14/DP).

W sytuacji, gdy przedsiębiorca nie będzie w stanie udokumentować nabycia towarów rachunkiem (fakturą) bądź umową sprzedaży zawierającą dane, o których mowa w § 12 ust. 3 pkt 2 rozporządzenia, to niestety, poniesionych z tego tytułu wydatków nie będzie mógł zaliczyć w ciężar kosztów uzyskania przychodów.

Autor jest doradcą podatkowym

Koniecznie po polsku

Dowód księgowy powinien być sporządzony w języku polskim. Treść dowodu musi być pełna i zrozumiała. Dopuszczalne jest stosowanie skrótów ogólnie przyjętych. Jeżeli w dowodzie podane jest wartościowe określenie operacji gospodarczej tylko w walucie obcej, to podatnik posiadający ten dowód jest obowiązany przeliczyć walutę obcą na złote, po kursie obowiązującym w dniu dokonania operacji, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie o PIT. Wynik przeliczenia należy zamieścić w wolnych polach dowodu lub w załączniku do dowodu sporządzonego w walucie obcej (zob. § 12 ust. 4 rozporządzenia).

Przedsiębiorca zamierza zajmować się sprzedażą markowych ubrań pozyskiwanych na prywatnych wyprzedażach weekendowych (tzw. pchli targ) organizowanych na terenie Francji. Produkty te na pewno będą cieszyły się dużym popytem i będą alternatywą dla zalewającej polski rynek chińszczyzny. Przedsiębiorca będzie kupował towary od osób prywatnych, które nie mają możliwości dokumentowania tej sprzedaży, ale także – ze względu na niskie ceny (do kilku euro) – nie będą chciały dokumentować tej sprzedaży rachunkami. Przedsiębiorca nie będzie więc posiadał dokumentów zakupu. Na podstawie jakiego dokumentu przedsiębiorca będzie mógł zaliczyć wartość zakupu artykułu jako koszt w podatkowej księdze przychodów i rozchodów? Czy można ustalić ich wartość w drodze sporządzenia spisu z natury? – pyta czytelniczka.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona