Zagraniczna spółka kontrolowana: na czym polega preferencyjne opodatkowanie

Przepisy o zagranicznej spółce kontrolowanej wskazują, że korzystne opodatkowanie w kraju miejsca jej siedziby lub zarządu oznacza m.in., że ustawodawstwo danego państwa przewiduje stawkę podatku dochodowego niższą niż 14,25 proc.

Publikacja: 11.07.2016 02:00

Zagraniczna spółka kontrolowana: na czym polega preferencyjne opodatkowanie

Foto: 123RF

Przepisy polskich ustaw o podatku dochodowym przewidują opodatkowanie polskich podatników z tytułu dochodów uzyskiwanych za pośrednictwem zagranicznych spółek kontrolowanych (w skrócie z ang. CFC). Celem tych przepisów jest ograniczenie zjawiska tzw. szkodliwej konkurencji podatkowej ze strony państw, które stosują preferencyjne zasady opodatkowania. Należy się zatem zastanowić na czym ma polegać ta preferencyjność opodatkowania i w jakich sytuacjach polski podatnik powinien się szczególnie zastanowić, czy prowadząc interesy za pośrednictwem zagranicznych podmiotów nie powinien dodatkowo rozliczyć się z polskim fiskusem.

Dwie grupy podmiotów

Przede wszystkim należy zauważyć, że w stosunku do dwóch grup spółek zagranicznych w ogóle nie mają znaczenia zasady opodatkowania ich dochodów obowiązujące w krajach ich siedziby. Chodzi o spółki z miejscem siedziby lub zarządu:

- w tzw. rajach podatkowych lub

- w krajach, z którymi Polska lub UE nie zawarły umów międzynarodowych, dających podstawę do wymiany informacji podatkowych.

Oznacza to, że niezależnie od wysokości stawki podatkowej lub istnienia zwolnienia bądź wyłączenia podatkowego w tym kraju, spółki tam ulokowane zawsze będą uznane za spełniające warunek preferencyjnego opodatkowania dla potrzeb polskich przepisów o zagranicznych spółkach kontrolowanych.

Pozostałe przypadki do weryfikacji

Jedynie w stosunku do pozostałych spółek (tj. z miejscem siedziby lub zarządu w innych niż ww. krajach) należy zweryfikować, czy co najmniej jedno z tzw. pasywnych źródeł przychodów uzyskiwanych przez zagraniczną spółkę jest opodatkowane w sposób preferencyjny w państwie jej siedziby lub miejsca zarządu. Za preferencyjne warunki polski ustawodawca uznał:

1. stawkę podatku dochodowego obowiązującą w danym państwie niższą o co najmniej 25 proc. od 19-proc. stawki podatku obowiązującej w Polsce, tj. stawkę niższą niż 14,25 proc.,

2. sytuację, gdy dochody podlegają zwolnieniu lub wyłączeniu z opodatkowania podatkiem dochodowym z wyjątkiem zwolnienia lub wyłączenia na podstawie Dyrektywy Rady 2011/96/UE z 30 listopada 2011 r. w sprawie wspólnego systemu opodatkowania mającego zastosowanie w przypadku spółek dominujących i spółek zależnych różnych państw członkowskich (DzUrz UE L 345 z 29 grudnia 2011, str. 8 ze zm.), czyli np. zwolnienie w przypadku dywidend.

Nominalne czy efektywne

Podczas lektury przepisów o zagranicznych spółkach kontrolowanych pojawiają się wątpliwości interpretacyjne, dotyczące określenia, o jakie stawki podatkowe chodzi.

Podstawowa wątpliwość dotyczy tego, czy ustawodawcy chodziło o stawki nominalne (czyli przewidziane w ustawach podatkowych dla całości lub części dochodów, bądź też ich poszczególnych rodzajów), czy stawki efektywne (czyli obliczone jako stosunek ostatecznej zastosowanej stawki podatkowej do całości podstawy opodatkowania). Przepisy podatkowe mówią literalnie o opodatkowaniu według stawki podatku dochodowego „obowiązującej" w danym państwie. Sam sposób sformułowania przepisu nie daje zatem jednoznacznej odpowiedzi. Wydaje się jednak, że stawki „obowiązujące" należy rozumieć jako stawki przewidziane odpowiednimi przepisami (czyli nominalne).

Ponadto, w uzasadnieniu do rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (druk sejmowy nr 2330) autorzy projektu wprost wskazali, że przez niższe opodatkowanie podatkiem dochodowym rozumieją sytuację, gdy ustawowa stawka podatku dochodowego (stawka nominalna) jest niższa niż 14,25 proc.

Fiskus i sądy mówią jednym głosem

W podobnym duchu omawiane przepisy są interpretowane przez organy podatkowe i sądy administracyjne. Takie stanowisko zajęły przykładowo: Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacjach z 10 marca 2016 r. (ILPB4/423-568/14-4/ ŁM, ILPB4/423-568/14-3/ŁM, a także ILPB4/423-568/14-2/ ŁM) oraz Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z 20 kwietnia 2016 r. (I SA/ Wr 1340/15 – orzeczenie nieprawomocne). Organ podatkowy i sąd administracyjny wypowiedziały się jednogłośnie, że przepisy o CFC odwołują się do stawki nominalnej.

Z rozstrzygnięć tych wynikają jeszcze dalej idące wnioski.

1. Pierwszy to konieczność uwzględnienia poziomu stawek progresywnych, jeśli obowiązują w danych krajach. W sprawie rozstrzyganej przez WSA we Wrocławiu chodziło o opodatkowanie spółki z siedzibą na Węgrzech, gdzie do pewnego limitu dochodów (500 mln HUF, tj. ok. 7 mln zł) obowiązuje 10-proc. stawka podatku dochodowego, a po przekroczeniu tego limitu stawka wzrasta do 19 proc. W opinii sądu administracyjnego jest to okoliczność wystarczająca, aby uznać, że jedno z kryteriów CFC zostało spełnione, tj. przychody spółki węgierskiej podlegają opodatkowaniu stawką niższą niż 14,25 proc. W takiej sytuacji nie należało uśredniać obowiązujących stawek podatkowych (tj. ustalać stawki efektywnej), ale uwzględnić każdy próg podatkowy. Nie miało przy tym znaczenia, że niższą stawką opodatkowana jest niewielka część dochodów rozpoznawanych przez spółkę, a przeważająca ich część podlega opodatkowaniu według stawki znacznie wyższej. W konsekwencji, w rozważanej sprawie sąd uznał, że spółka węgierska będzie uznana za zagraniczną spółkę kontrolowaną w rozumieniu polskich przepisów podatkowych (w tej sprawie były spełnione warunki dotyczące odpowiedniego udziału w spółce oraz struktury przychodów).

2. Z kolei Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 10 marca 2016 r. (ILPB4/423- 568/14-3/ŁM) zwróciła uwagę na jeszcze jeden szczegółowy aspekt związany z odwołaniem do właściwej nominalnej stawki podatkowej w sytuacji, gdy dana zagraniczna spółka zależna prowadzi działalność poprzez zakłady w innych krajach. Wskazała, że pod uwagę powinna być brana wyłącznie stawka podatku dochodowego obowiązująca w państwie siedziby spółki zależnej, niezależnie od stawki podatku dochodowego obowiązującej w kraju, w którym zlokalizowane są jej zakłady.

Rzeczywista działalność wyłącza stosowanie przepisów o CFC

W przypadku podmiotów, które spełnią kryteria przewidziane dla zagranicznych spółek kontrolowanych, ustawodawca przewidział jednak możliwość niestosowania przepisów o opodatkowaniu w Polsce dochodów uzyskiwanych za ich pośrednictwem. Dotyczy to sytuacji, w której dana spółka zagraniczna, podlegająca opodatkowaniu od całości swoich dochodów w państwie należącym do UE lub EOG, prowadzi tam rzeczywistą działalność gospodarczą.

Przepisy polskich ustaw o podatku dochodowym przewidują opodatkowanie polskich podatników z tytułu dochodów uzyskiwanych za pośrednictwem zagranicznych spółek kontrolowanych (w skrócie z ang. CFC). Celem tych przepisów jest ograniczenie zjawiska tzw. szkodliwej konkurencji podatkowej ze strony państw, które stosują preferencyjne zasady opodatkowania. Należy się zatem zastanowić na czym ma polegać ta preferencyjność opodatkowania i w jakich sytuacjach polski podatnik powinien się szczególnie zastanowić, czy prowadząc interesy za pośrednictwem zagranicznych podmiotów nie powinien dodatkowo rozliczyć się z polskim fiskusem.

Pozostało 91% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów