Ceny transferowe: korekty dochodu za lata poprzednie

Na wysokie ryzyko narażeni są podatnicy, którzy dokonali w poprzednich latach korekt cen transferowych i udokumentowali je notami księgowymi.

Publikacja: 10.07.2019 07:00

Ceny transferowe: korekty dochodu za lata poprzednie

Foto: Fotolia

Dotyczy to lat, które mogą być przedmiotem kontroli, z uwagi na brak upływu terminu przedawnienia. Organy podatkowe kwestionują bowiem w takich przypadkach zmniejszenie przychodu, bądź rozpoznanie kosztów podatkowych.

Czytaj też:

Ceny transferowe: kiedy rozliczyć roczną korektę rentowności

Korekta przychodów i kosztów wstecz – tylko wyjątkowo

Polskie spółki funkcjonujące w ramach międzynarodowych grup są często stroną rozliczeń korygujących ceny stosowane w transakcjach z podmiotami powiązanymi. Korekty te wynikają z obowiązku stosowania metod kalkulacji cen transferowych przewidzianych w przepisach podatkowych. Rozpoznanie tych korekt na gruncie podatku dochodowego oraz VAT wzbudza wiele kontrowersji, a orzecznictwo w tym zakresie nie jest jednolite.

Co prawda, nowe przepisy rozwiały część wątpliwości, jednak znajdą zastosowanie wyłącznie do korekt cen transferowych dotyczących transakcji kontrolowanych realizowanych po 1 stycznia 2019 r., w zakresie tej części transakcji lub innych zdarzeń, które są realizowane w roku podatkowym rozpoczynającym się po dniu 31 grudnia 2018 r. Opisane ryzyko dotyczy stanu prawego przed wejściem w życie nowowprowadzonych art. 11e ustawy CIT oraz art. 23q ustawy o PIT, które przewidują możliwość takiej korekty.

Formy dokonywania korekt cen transferowych

W praktyce korekty cen transferowych są dokonywane w formie:

- faktur korygujących, które referują do sprzedaży zrealizowanej w danym okresie,

- noty debetowej lub kredytowej.

Pierwsze rozwiązanie jest niechętnie stosowane przez polskich podatników ze względu na formalne wymogi związane z wystawieniem faktur korygujących. Korekta cen transferowych powinna wówczas zostać podzielona w taki sposób, aby powiązać (część) korekty z każdym pojedynczym sprzedawanym towarem lub świadczoną usługą. Wówczas, cena każdego towaru lub usługi może zostać skorygowana dla każdej dokonywanej dostawy lub świadczenia usług.

Z kolei dokumentowanie korekt notą kredytową lub debetową jest prostsze administracyjnie i powszechne w praktyce biznesowej międzynarodowych grup. Jednocześnie zgodnie z obecnym trendem interpretacyjnym organów podatkowych korekta ta nie będzie powodować zmniejszenia przychodów podatkowych lub zwiększenia kosztów uzyskania przychodów. Przyjęcie odmiennego stanowiska może doprowadzić do powstania istotnego ryzyka dla podatnika.

Grupa Ekspertów ds. VAT w dokumencie roboczym z 18 kwietnia 2018 r. wskazała, że niepewność spowodowana zastosowaniem różnych podejść przez państwa członkowskie może prowadzić do powstania istotnego ryzyka pieniężnego oraz wysokiego obciążenia administracyjnego dla firm działających w UE. Ponadto zauważono, że pojęcie „korekt cen transferowych" nie występuje w Dyrektywie VAT 2006/112/WE (dalej: dyrektywa VAT). Brakuje także orzeczeń TSUE w sprawach bezpośrednio dotyczących traktowania korekt cen transferowych na potrzeby VAT. Dyrektywa VAT nie precyzuje kiedy korekta cen transferowych jest transakcją podlegającą opodatkowaniu VAT, a kiedy wykracza poza zakres VAT. W niektórych przypadkach można argumentować, że korekta cen transferowych jest korektą wcześniejszej transakcji podlegającej opodatkowaniu, a zatem stanowi dodatkowe wynagrodzenie za tę samą transakcję podlegającą opodatkowaniu.

Można również argumentować, że korekta cen transferowych stanowi wynagrodzenie za inną transakcję podlegającą opodatkowaniu, lub alternatywnie, że wykracza poza zakres VAT.

Ostatecznie w dokumencie tym wyrażono postulat, że z uwagi na złożoność traktowania korekt cen transferowych dla celów VAT, zalecane jest traktowanie wszystkich rodzajów korekt cen transferowych poza zakresem VAT dla transakcji zwieranych przez podatników, w których wszystkie strony mają pełne prawo do odliczenia VAT. Należy zauważyć, że dokument ten nie stanowi obowiązującego prawa, a jedynie wskazówkę co do przewidywanego kierunku przyszłych zmian.

Wpływ rozliczenia korekty na podatek

Dokumentowanie korekty fakturami korygującymi wydaje się bardziej korzystne dla podatników, ze względu na dopuszczalną możliwość obniżenia przychodu podatkowego oraz zwiększenia kosztów podatkowych. W świetle przepisów CIT, taka korekta ujmowana jest podatkowo w momencie wystawienia. Dodatkowo, jeśli stosowna faktura korygująca zostanie wystawiona na koniec okresu którego dotyczy korekta, mamy do czynienia z najbardziej klarowną sytuacją. Korekta jest rachunkowo oraz podatkowo rozpoznana w okresie, którego dotyczy.

Korekta jako koszt

Korekta obniżająca dochód podatnika, jest często kwestionowana przez organy podatkowe jako niemająca związku z przychodem. Problem ten może pojawić się, gdy polski podatnik otrzymuje od podmiotu powiązanego notę debetową lub wystawi notę kredytową. Skupiając się na definicji kosztu uzyskania przychodu organy podatkowe wydają się ignorować fakt, że przeprowadzenie korekty jest konsekwencją stosowania metod kalkulacji cen transferowych zawartych w przepisach podatkowych.

Ryzyko to można próbować zminimalizować poprzez odpowiednie opisanie charakteru dokonanej korekty w dokumentacji cen transferowych.

Korekta jako przychód – moment rozpoznania

W przypadku korekty zwiększającej przychody, udokumentowanej notą organy podatkowe często przyjmują stanowisko, że przychód nie jest w takim przypadku powiązany z określonym świadczeniem (sprzedażą produktów/usług), a zatem powinien zostać rozpoznany w momencie zapłaty lub rozliczenia, nie zaś w momencie ujęcia w księgach.

Rozwiązaniem często stosowanym przez podatników jest ujęcie podatkowe takiej korekty w dniu zaksięgowania. Korekty dokonywane są zazwyczaj na przełomie lat. Stąd, organy podatkowe mogą oszacować dodatkowy dochód podatnika w roku w którym korekta została faktycznie rozliczona, niezależnie od tego, że podatkowo została ona rozpoznana w poprzednim roku. W określonych przypadkach korekta dochodu za poprzedni rok może okazać się niemożliwa, biorąc pod uwagę rozliczenie strat za lata poprzednie lub przedawnienie zobowiązań podatkowych.

Niestety orzecznictwo sądów administracyjnych nie daje podatnikom jednoznacznej odpowiedzi co do sposobu rozliczania korekt dochodowości, bowiem w wydanych w ostatnich latach wyrokach prezentowane są różne stanowiska.

Należy podkreślić, że zmiany w przepisach o CIT, które weszły w życie z początkiem 2019 r. stanowią, że korekta cen transferowych powinna zostać podatkowo rozpoznawana w okresie, którego dotyczy o ile podatnik spełni wymogi dokumentacyjne zdefiniowane w ustawie. Przepis ten ma zastosowanie do korekt przeprowadzonych w formie not kredytowych lub debetowych. Rozwiązuje on problem kwestionowania podatkowego charakteru korekty zmniejszającej dochód podatnika oraz momentu rozpoznania korekty.

Niezależnie od formy dokonania korekty, jej wartość powinna zostać potwierdzona stosowną kalkulacją oraz analizą porównawczą, potwierdzającą rynkowy charakter docelowego poziomu zysku. Elementy te powinny zostać szczegółowe opisane w dokumentacji cen transferowych.

Emilia Wolnowska doradca podatkowy, Senior Tax Consultant w dziale doradztwa podatkowego BDO, biuro w Poznaniu

Maksymilian Kulesza doradca podatkowy

Konieczność dokonania korekty

Korekta cen transferowych ma na celu zapewnienie rynkowego poziomu zysku na transakcji z podmiotem powiązanym. Wynika zazwyczaj z przyjętego modelu kalkulacji cen transferowych. Przykładowo, podmiot realizujący produkcję na zlecenie powiązanego kontrahenta powinien osiągnąć za dany rok zysk operacyjny równy 10 proc. poniesionych w tym roku kosztów operacyjnych. Ceny transferowe sprzedaży produktów stosowane w ciągu roku są liczone w oparciu o dane budżetowane. W konsekwencji, zysk producenta na koniec roku odbiega od założonego poziomu. Celem korekty jest zniwelowanie tej różnicy do założonych 10 proc. -

Dotyczy to lat, które mogą być przedmiotem kontroli, z uwagi na brak upływu terminu przedawnienia. Organy podatkowe kwestionują bowiem w takich przypadkach zmniejszenie przychodu, bądź rozpoznanie kosztów podatkowych.

Czytaj też:

Pozostało 97% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Nieruchomości
Trybunał: nabyli działkę bez zgody ministra, umowa nieważna
Materiał Promocyjny
Wykup samochodu z leasingu – co warto wiedzieć?
Praca, Emerytury i renty
Czy każdy górnik może mieć górniczą emeryturę? Ważny wyrok SN
Prawo karne
Kłopoty żony Macieja Wąsika. "To represje"
Sądy i trybunały
Czy frankowicze doczekają się uchwały Sądu Najwyższego?
Materiał Promocyjny
Jak kupić oszczędnościowe obligacje skarbowe? Sposobów jest kilka
Sądy i trybunały
Łukasz Piebiak wraca do sądu. Afera hejterska nadal nierozliczona