PIT: mąż na etacie nie powiększy kosztów firmy żony

W Polskim systemie gospodarczym znaczną część firm stanowią tak zwane przedsiębiorstwa rodzinne, których sukces opiera się ciężkiej i systematycznej pracy pokoleń przedsiębiorców, które skupiają się na dynamicznym rozwoju swojego biznesu i oczekują przede wszystkim na prostszy i bardziej przyjazny system podatkowy. Warto pamiętać, że ten postulat dla wielu firm rodzinnych oznacza również oczekiwanie, aby prawo gospodarcze (w tym przepisy podatkowe) było stabilne i przewidywalne. W czerwcu bieżącego roku Ministerstwo Finansów w swojej witrynie internetowej mf.gov.pl opublikowało informację, z której wynika, że ten dział administracji państwowej pracuje nad uproszczeniami podatkowymi, których celem jest przygotowanie przejrzystego, prostego i przyjaznego systemu podatkowego dla polskich przedsiębiorców. Resort finansów dopuszcza między innymi wprowadzenie możliwości zaliczenia do kosztów podatkowych wynagrodzenia za pracę współpracującego małżonka oraz małoletnich dzieci podatnika.

Czytaj też: Członek rodziny wspiera biznes - z czym wiąże się zatrudnienie małżonka, dziecka, rodzica

Negatywny katalog

Ustawa o PIT posługuje się sformułowaniem „koszty uzyskania przychodów". Zgodnie z art. 22 ust. 1 ustawy o PIT kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów ze źródła przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23 ustawy o PIT. Aktualne przepisy podatkowe nie zawierają zatem indeksu nakładów i wydatków, które z punktu widzenia podatku dochodowego uznane są za koszty uzyskania przychodów. Biorąc pod uwagę różnorodność podmiotów gospodarczych i odmienny charakter prowadzonej działalności utworzenie takiego katalogu w praktyce jest wyjątkowo trudne lub niemożliwe. W przytoczonym powyżej art. 23 ustawa o PIT wymienia jedynie enumeratywnie wydatki, o które nie można zmniejszyć podstawy opodatkowania. W praktyce prawo podatkowe nakłada następujące warunki, które powinny zostać spełnione, aby dany koszt można było uznać podatkowo:

- nakład musi być faktycznie poniesiony,

- celem poniesienia danego nakładu musi być osiągnięcie, zachowanie czy zabezpieczenie źródła przychodów,

- wydatek nie może być uwzględniony w art. 23 ustawy o PIT.

W art. 23. ust. 1 pkt 10 ustawa o PIT stwierdza, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, a w przypadku prowadzenia działalności w formie spółki niebędącej osobą prawną także małżonków i małoletnich dzieci wspólników tej spółki. Co to oznacza w praktyce? Zakaz uznawania za koszty uzyskania przychodów dotyczy wydatków związanych z zatrudnieniem i pracą małżonka, czyli żony albo męża. Ograniczenie, zgodnie z literalnym brzemieniem przepisów, należy stosować także wobec wartości pracy małoletnich potomków. Wynika z tego, że wartość pracy pełnoletnich dzieci nie mieści się w ograniczeniu wymieniowym w ustawie o PIT.

Pozostali członkowie rodziny

Z przepisów podatkowych wynika zatem, że nie ma przeszkód, aby do kosztów uzyskania przychodów zaliczyć wynagrodzenia brutto wypłacane pozostałym członkom rodziny wspólnika spółki cywilnej, takim jak jego pełnoletnie dzieci oraz rodzice, rodzeństwo czy inne osoby, które nie zostały wprost wymienione w art. 23 ust. 1 pkt 10 ustawy o PIT. Warunkiem koniecznym jest jednak istnienie związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy postawionymi do dyspozycji członków rodziny wynagrodzeniami a uzyskaniem lub zabezpieczeniem źródła przychodów uzyskanych z prowadzonej przez wspólników działalności gospodarczej.

Przykład

Spółkę cywilną ABC s.c. tworzy trzech wspólników. Spółka ta zatrudniła na podstawie umowy o pracę: - żonę jednego ze wspólników (wspólnik A),

- pełnoletniego syna drugiego ze wspólników (wspólnik B) oraz