Wystawienie weksla własnego nie jest poniesieniem wydatków - wyrok WSA

Tak orzekł Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z 3 marca 2019 r. (III SA/Wa 972/18).

Spółka zamierza nabyć wierzytelność z tytułu umowy pożyczki na podstawie umowy sprzedaży wierzytelności zawartej z osobą fizyczną. Zapłata za nabytą wierzytelność nastąpi poprzez wystawienie przez spółkę weksla własnego zupełnego, który będzie opiewał na kwotę nabytej wierzytelności. Następnie spółka planuje objęcie udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym spółki z o.o., które zostaną pokryte w całości wkładem niepieniężnym w postaci nabytej uprzednio wierzytelności.

Czytaj też: Jak prawidłowo rozliczyć podatkowo i księgować weksle?

Spółka wystąpiła do organu podatkowego o interpretację indywidualną co do tak przedstawionego zdarzenia przyszłego. We wniosku wskazała, że wystawienie weksla jest równoznaczne z uregulowaniem należności, tak jakby nabywca wierzytelności zapłacił zbywcy. Zdaniem spółki, z uwagi na to, że wypełni ciążące na niej zobowiązanie wynikające z umowy zbycia wierzytelności w momencie wystawienia weksla, to tym samym w tej dacie faktycznie poniesie wydatki na zapłatę ustalonej ceny zakupu wierzytelności, która stanie się przedmiotem aportu. W konsekwencji, spółka będzie miała prawo do rozpoznania kosztów podatkowych w postaci wydatków na nabycie wierzytelności.

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 2 lutego 2018 r. (0114-KDIP2-3.4010.343.2017.1.JBB) nie zgodził się ze stanowiskiem spółki. W jego ocenie, wystawiając weksel własny spółka nie zmniejszy swoich aktywów. Zobowiąże się jedynie do zapłaty sumy pieniężnej określonej w treści weksla. W efekcie, taka czynność nie może być uznana za faktyczne poniesienie wydatków na nabycie przedmiotu wkładu (wierzytelności pożyczkowej do spółki z o.o.), co oznacza, że obejmując udziały w spółce z o.o. spółka nie może rozpoznać kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 15 ust. 1j pkt 3 ustawy o CIT.

Spółka wniosła na tę interpretację skargę do WSA w Warszawie, jednak skarga ta została oddalona przez sąd. W ocenie sądu fakt, iż ustawodawca w art. 15 ust. 1j pkt 3 ustawy o CIT posłużył się sformułowaniem „wydatki faktycznie poniesione", wskazuje na to, że chodzi o poniesione wydatki skutkujące rzeczywistym zmniejszeniem zasobów majątkowych podmiotu, który je poniósł, a nie tylko zamianą jednego zobowiązania na drugie, co nastąpiło poprzez podpisanie weksla. W związku z tym, zdaniem sądu, wydatek ten nie może być kosztem uzyskania przychodów.

Autorka jest współpracowniczką zespołu zarządzania wiedzą podatkową Deloitte

Komentarz eksperta

Ewelina Borowska, konsultantka w dziale doradztwa podatkowego Deloitte

Ustawodawca nie zawarł w ustawie o CIT definicji sformułowania „faktycznie poniesione wydatki", do którego odwołuje się art. 15 ust. 1j pkt 3 ustawy o CIT. Tym samym, analizując przedmiotową regulację prawną, należy odnieść się do literalnego znaczenia zawartych w nim pojęć. Zgodnie ze słownikiem języka polskiego, wydatek to suma, która ma być wydana albo suma wydana na coś. Słowo „ponieść" oznacza „zostać obarczonym, obciążonym czymś". W słowniku języka polskiego wyraz „obciążenie" jest natomiast zdefiniowany jako „zobowiązanie, zwłaszcza finansowe, nałożone na kogoś". Mając na uwadze językowy sens pojęć wskazanych w art. 15 ust. 1j pkt 3 ustawy o CIT, można skonkludować, że wyrażenie: „faktycznie poniesione wydatki" to w istocie faktycznie nałożone zobowiązanie finansowe.

W przedmiotowej sprawie spółka w zamian za nabycie wierzytelności pożyczkowej wystawiła weksel własny. Nie ulega wątpliwości, że podpisanie weksla własnego, zarówno w sensie ekonomicznym, jak i prawnym stanowi realne zobowiązanie finansowe po stronie spółki. Spółka przyjmuje bowiem na siebie zobowiązanie do zapłaty określonej sumy środków pieniężnych na rzecz osoby wskazanej na dokumencie wekslowym.

Należy przypomnieć, iż wykładnia językowa przepisów prawa podatkowego ma pierwszeństwo nad wykładnią systemową czy też funkcjonalną. Dopiero, gdy przeprowadzona interpretacja literalna prowadzi do niedających się usunąć wątpliwości, interpretator powinien odwołać się do pozostałych rodzajów wykładni. Jednocześnie, jedynie w wyjątkowych sytuacjach można odstąpić od jasnego i oczywistego wyniku dokonanej wykładni językowej. W omawianym orzeczeniu sąd nie oparł się na rezultatach wykładni literalnej badanego przepisu ustawy o CIT, skupiając się jedynie na skutku wystawienia weksla własnego, jakim jest w ocenie WSA brak zmniejszenia aktywów spółki.