Jak rozliczyć likwidację części środka trwałego

Podstawową metodą ustalania wartości początkowej składnika majątku po jego częściowej likwidacji jest wykorzystanie odrębnej wyceny jego poszczególnych elementów składowych. Jeśli jest to niewykonalne, to można zastosować proporcję.

Publikacja: 27.06.2016 08:43

Jak rozliczyć likwidację części środka trwałego

Foto: www.sxc.hu

Ustawa o CIT nie zawiera szczególnych regulacji, które określałyby sposób ustalenia wartości początkowej likwidowanej części środka trwałego. Niniejszy artykuł ma celu przedstawienie akceptowanych przez organy podatkowe kryteriów, na podstawie których podatnik może ustalić taką wartość.

Brak definicji

Ustawa o CIT nie posługuje się wprost pojęciem częściowej likwidacji środków trwałych. Podstawą dla obniżania wartości początkowej środka trwałego w związku z przeprowadzaniem częściowej jego likwidacji jest art. 16g ust. 16 tej ustawy. Zgodnie z nim, w razie trwałego odłączenia od danego środka trwałego części składowej lub peryferyjnej, wartość początkową tego środka zmniejsza się, od następnego miesiąca po odłączeniu, o różnicę między ceną nabycia (kosztem wytworzenia) odłączonej części a przypadającą na nią, w okresie połączenia, sumą odpisów amortyzacyjnych obliczoną przy zastosowaniu metody amortyzacji i stawki amortyzacyjnej stosowanej przy obliczaniu odpisów amortyzacyjnych tego środka trwałego.

Ustawa o CIT wskazuje zatem sposób ustalenia wartości początkowej środka trwałego, który pozostał po trwałym odłączeniu części składowej albo peryferyjnej tego środka. Nie definiuje jednak ani pojęcia „część składowa", ani „część peryferyjna".

Pomocny kodeks cywilny

Zgodnie z art. 47 § 2 kodeksu cywilnego (dalej: k.c.), częścią składową rzeczy jest wszystko, co nie może być od niej odłączone bez uszkodzenia lub istotnej zmiany całości albo bez uszkodzenia lub istotnej zmiany przedmiotu odłączonego. Natomiast „część peryferyjna", przyjmując, że mamy do czynienia z przynależnością w rozumieniu art. 51 k.c., jest definiowana jako rzecz odrębna od rzeczy głównej, pozostająca z nią w stosunku gospodarczego przyporządkowania, mająca charakter pomocniczy. Trwałe, definitywne odłączenie części składowej lub peryferyjnej od środka trwałego będzie zatem skutkowało:

- trwałym uszkodzeniem środka trwałego lub istotną zmianą środka trwałego albo

- trwałym uszkodzeniem przedmiotu odłączonego lub trwałą istotną zmianę przedmiotu odłączanego.

Czy zostanie uszkodzony

Z trwałym odłączeniem części składowej lub peryferyjnej nie mamy zatem do czynienia w sytuacji, gdy nastąpi tylko tymczasowe odłączenie danego elementu. Natomiast trwałe odłączenie części składowej lub peryferyjnej wystąpi zawsze, gdy przedmiot odłączony zostanie trwale uszkodzony lub zmieni się (por. interpretację Izby Skarbowej w Warszawie z 6 listopada 2013 r., IPPB3/423-663/13-2/MS1). Pojęcie „odłączenia od danego środka trwałego części składowej lub peryferyjnej", o którym mowa w art. 16g ust. 16 ustawy o CIT, należy rozumieć w sposób szeroki. Tak więc również likwidacja części środka trwałego będzie trwałym odłączeniem części składowej w myśl art. 16g ust. 16 ustawy o CIT.

Zgodnie z tym przepisem, w celu obniżenia wartości początkowej środka trwałego będącej podstawą dalszych odpisów amortyzacyjnych podatnik powinien:

- po pierwsze – ustalić wartość początkową odłączanego elementu oraz wartość odpisów amortyzacyjnych dokonanych do czasu odłączenia;

- po drugie – obliczyć wartość netto odłączanego elementu poprzez odjęcie od wartości początkowej elementu odłączanego wartości dokonanych odpowiednio w tej części odpisów amortyzacyjnych.

Ustalona w ten sposób wartość netto odłączanego elementu będzie pomniejszała wartość początkową całego środka trwałego.

Jakie kryteria stosować

W jaki sposób podatnik powinien ustalić wartość początkową odłączanego elementu w związku z odłączeniem części składowej lub peryferyjnej od środka trwałego? Należy podkreślić, że ustawa o CIT nie zawiera szczególnych regulacji, które określałyby sposób ustalenia wartości początkowej części środka trwałego. Wobec tego konieczne będzie ustalenie wartości początkowej likwidowanej części środka trwałego na podstawie stosowanych w praktyce kryteriów akceptowanych przez organy podatkowe.

Z praktyki

Jeżeli podatnik będzie potrafił ustalić wartość początkową odrębnie dla poszczególnych elementów środka trwałego (na podstawie posiadanych danych), to powinien to zrobić właśnie w ten sposób. Jako podstawową metodę ustalania wartości początkowej części środka trwałego należy zatem uznać określenie faktycznej ceny nabycia lub kosztu wytworzenia całego środka trwałego lub poszczególnych wchodzących w jego skład części składowych (tak m.in. Izba Skarbowa w Warszawie w interpretacji z 6 listopada 2013 r., IPPB3/423-663/13-2/MS1 oraz Izba Skarbowa w Poznaniu w interpretacji z 16 czerwca 2010 r., ILPB3/423-249/10-7/MC). W doktrynie prawa podatkowego podkreśla się, że w przypadku, gdy odłączana część składowa lub peryferyjna została nabyta łącznie z częścią główną, określenia ceny nabycia tej części podatnik dokonuje na podstawie posiadanej wiedzy (czyli co do zasady na podstawie posiadanej dokumentacji, faktur dokumentujących nabycie, specyfikacji dołączonych do faktur czy dostępnych innych danych wskazujących wartość; por. A. Obońska, Komentarz do art. 16g ustawy o PDOP, źródło: Legalis).

Przykład

Spółka X nabyła pawilon handlowy. W specyfikacji zakupu tego pawilonu wartość nabycia została wskazana w ten sposób, że określone kwoty zostały przypisane do poszczególnych pomieszczeń. Spółka zlikwidowała część pawilonu obejmującą kilka pomieszczeń, do których można przyporządkować określoną wartość nabycia. Spółka powinna określić wartość odłączanej części środka trwałego na podstawie posiadanych dokumentów.

Dopiero jeżeli przedstawiona powyżej metoda nie będzie możliwa do zastosowania z uwagi na brak danych potrzebnych do ustalenia wartości początkowej części środka trwałego, to podatnik może ustalić wartość początkową odłączanego elementu w proporcji, w jakiej pozostaje wartość początkowa odłączanej części do wartości początkowej całego środka trwałego. Ustalenia te mogą zostać poczynione zgodnie z własną wiedzą ekspercką podatnika (np. informacje pozyskane od pracowników technicznych). Metoda ta została uznana za prawidłową m.in. w interpretacji Izby Skarbowej w Warszawie z 6 listopada 2013 r., IPPB3/423-663/13-2/MS.

Klucz alokacji

Jeżeli jednak wartość początkowa poszczególnych części środka trwałego nie może zostać określona na postawie metod, o których była mowa powyżej, to aby wiarygodnie i rzetelnie ustalić wartość części środka trwałego, racjonalne i uzasadnione jest określenie wartości początkowej takiej części przy zastosowaniu odpowiedniego klucza alokacji. Jeśli mamy do czynienia z jednorodnym środkiem trwałym, to alokacja powinna być proporcjonalna do wielkości środka trwałego (por. interpretację Izby Skarbowej w Poznaniu z 17 kwietnia 2013 r., ILPB4/423-12/13-2/DS).

Przykład

Spółka Y nabyła jednorodny środek trwały w postaci linii energetycznej o długości 50 km. Cena nabycia została określona całościowo, tj. bez podziału na poszczególne fragmenty. Spółka postanowiła zlikwidować ww. środek trwały w części obejmującej 20 km. Ponieważ na podstawie posiadanych dokumentów nie jest możliwe określenie wartości likwidowanej części środka trwałego, spółka powinna określić tę wartość na podstawie klucza alokacji. Dla jednorodnego środka trwałego w postaci linii energetycznej zasadne jest zastosowanie proporcji długości środka trwałego.

Przedstawiony powyżej klucz alokacji aprobują organy podatkowe. Metodę tę uznały za prawidłową m.in. w odniesieniu do:

- nieruchomości, na podstawie proporcji powierzchni środka trwałego (por. interpretację Izby Skarbowej w Warszawie z 30 maja 2014 r., IPPB5/423-232/14-4/MW),

- linii elektroenergetycznych, na podstawie proporcji długości środka trwałego (por. interpretację Izby Skarbowej w Poznaniu z 16 czerwca 2010 r., ILPB3/423-249/ 10-7/MC).

Usługi rzeczoznawcy

Jeżeli podatnik na podstawie powyższych metod nie byłby w stanie wiarygodnie wycenić wartości omawianych części środka trwałego, to należy wskazać na możliwość przeprowadzenia wyceny z uwzględnieniem usług zewnętrznego rzeczoznawcy.

Autor jest kierownikiem Zespołu Podatków Bezpośrednich w ECDDP sp. z o.o.

Ustawa o CIT nie zawiera szczególnych regulacji, które określałyby sposób ustalenia wartości początkowej likwidowanej części środka trwałego. Niniejszy artykuł ma celu przedstawienie akceptowanych przez organy podatkowe kryteriów, na podstawie których podatnik może ustalić taką wartość.

Brak definicji

Pozostało 96% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów