Konsorcja >patrz ramka najczęściej występują w obrocie regulowanym przez prawo zamówień publicznych, przy czym w ustawie tej pojęcie wykonawców występujących wspólnie pojawiło się dopiero w 2001 r. wobec dużej skali zastosowania tej konstrukcji prawnej. Wykonawcy wykorzystują konsorcjum m.in. do sumowania potencjałów konsorcjantów i spełnienia niektórych warunków udziału w postępowaniu zamówieniowym, np. warunku posiadania doświadczenia. Niestety, regulacja wciąż pozostaje bardzo lakoniczna i ogranicza się do dwóch artykułów.
O grupach wykonawców stanowią także dotychczasowe i nowe unijne dyrektywy zamówieniowe z 2014 r. Z punktu widzenia wykonawców, szczególnie istotna jest – przewidziana w polskiej ustawie, choć fakultatywna według dyrektyw – bezwzględnie wiążąca solidarna odpowiedzialność konsorcjantów wobec zamawiającego na etapie realizacji zamówienia.
Trzy różne modele
Według ustaw o podatkach dochodowych konsorcjum jest w przeważającej liczbie przypadków kwalifikowane jako wspólne przedsięwzięcie, o którym mowa w art. 5 ustawy o CIT (art. 8 ustawy o PIT). Z przepisu tego wynika, że przychody ze wspólnego przedsięwzięcia łączy się z przychodami każdego uczestnika proporcjonalnie do posiadanego prawa do udziału w zysku (udziału). Przyjmuje się domniemanie, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe, chyba że konsorcjanci wskażą na odmienne ustalenia wewnętrzne. Zasadę tę stosuje się odpowiednio do kosztów uzyskania przychodów. Wobec niejednoznacznej redakcji przepisu należy raczej przyjąć, że przy wspólnym przedsięwzięciu chodzi o „udział w zysku", a nie „udział".
W praktyce występują różne modele przyjmowanych w umowach konsorcjalnych zasad wewnętrznego rozliczania i fakturowania zamawiającego przez konsorcjum. Rozliczenia mogą być dokonywane na zasadzie procentowej, zadaniowej lub mieszanej.
1. Pierwszy model, zwany też konsorcjum finansowym, zakłada, że każdy z konsorcjantów będzie miał ustalony udział procentowy w przychodach i kosztach, a więc i w dochodach konsorcjum (np. lider – 60 proc., drugi konsorcjant – 40 proc.).