Kiedy przydział akcji nie podlega opodatkowaniu PIT - wyrok NSA

Przydzielenie akcjonariuszowi będącemu osobą fizyczną akcji z nowej emisji w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego ze środków własnych spółki komandytowo- -akcyjnej nie podlegało opodatkowaniu PIT.

Publikacja: 21.04.2016 02:00

Kiedy przydział akcji nie podlega opodatkowaniu PIT - wyrok NSA

Foto: www.sxc.hu

Tak uznał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 4 marca 2016 r. (II FSK 52/14).

Stan faktyczny

W 2012 r. podatnik złożył wniosek o wykładnię przepisów o PIT. Wyjaśnił, że jest akcjonariuszem spółki komandytowo-akcyjnej (SKA), która powstała w wyniku przekształcenia spółki komandytowej.

Walne zgromadzenie SKA podejmie uchwałę o podwyższeniu kapitału zakładowego ze środków własnych spółki poprzez emisję nowych akcji lub podwyższenie wartości nominalnej akcji dotychczasowych. Na ten cel zostaną przekazane środki zgromadzone na kapitale zapasowym, pochodzące z tzw. agio emisyjnego z poprzednich emisji akcji.

Podatnik zapytał, czy będzie musiał zapłacić PIT, jeśli walne zgromadzenie SKA podejmie uchwałę o przekazaniu środków zgromadzonych na kapitale zapasowym na zakładowy, a jemu zostaną przydzielone nowe akcje lub nastąpi podwyższenie wartości nominalnej dotychczasowych. Sam uważał, że taki obowiązek nie wystąpi.

Inny pogląd na sprawę miał jednak fiskus. Stwierdził, że w takiej sytuacji wspólnik uzyska przychód. Będzie to zysk z tytułu udziału w SKA – tzw. dywidenda rzeczowa w formie akcji z pozarolniczej działalności gospodarczej. Zysk ten powinien być opodatkowany stosownie do wybranej przez podatnika formy opodatkowania, tj. według skali podatkowej albo podatkiem liniowym. Obowiązku zapłaty podatku nie będzie tylko wtedy, gdy w związku z uchwałą walnego zgromadzenia SKA nastąpi podwyższenie wartości nominalnej dotychczasowych akcji.

Rozstrzygnięcie

Podatnik nie zgadzał się z taką wykładnią przepisów, a sąd w Łodzi uwzględnił jego skargę.

Przypomniał, że problem powstania obowiązku podatkowego z tytułu wypłaty dywidendy był już przedmiotem rozważań Naczelnego Sądu Administracyjnego. W uchwale składu siedmiu sędziów z 20 maja 2013 r. (II FPS 6/12) NSA przyjął bowiem, że datą powstania obowiązku podatkowego w PIT dla osoby fizycznej, będącej akcjonariuszem SKA, jest dzień faktycznego otrzymania dywidendy. Od tego czasu przychód z udziału w zysku staje się przychodem z działalności stanowiącym podstawę do wyliczenia obowiązku podatkowego. W konsekwencji WSA nie zgodził się z fiskusem, że przychód w postaci dywidendy (w tym rzeczowej w formie akcji) powstaje w momencie przydzielenia akcjonariuszom akcji z nowej emisji. Moment uzyskania przychodu z udziału (dywidendy) nie jest tożsamy z momentem nabycia akcji, bez względu na formę tego nabycia (w tym przypadku przydzielenie nowych akcji w ramach podwyższenia kapitału zakładowego). WSA uznał, że otrzymanie nowych akcji w wyniku podwyższenia kapitału zakładowego ze środków kapitału zapasowego pochodzącego z agio emisyjnego, jako dywidenda rzeczowa, nie stanowi przychodu podlegającego opodatkowaniu. Samo otrzymanie akcji wbrew stanowisku interpretacji nie generuje bowiem dochodu, stwarza tylko potencjalną możliwość jego uzyskania.

Organ podatkowy wniósł skargę na ten wyrok, ale NSA ją oddalił. Stwierdził, że w ustawie o PIT nie zostało uregulowane opodatkowanie podwyższenia kapitału zakładowego, w sytuacji gdy walne zgromadzenie SKA podejmie uchwałę o przekazaniu środków zgromadzonych na kapitale zapasowym na zakładowy, a akcjonariuszowi zostaną przydzielone nowe akcje lub nastąpi podwyższenie wartości nominalnej dotychczasowych. Sąd podkreślił, że milczenie ustawodawcy co do opodatkowania danego stanu faktycznego, niezależnie od tego, czy zamierzone czy wynikające z błędu, stanowi obszar wolny od opodatkowania.

W konsekwencji NSA uznał, że zdarzenie takie jak przydzielenie akcjonariuszowi będącemu osobą fizyczną akcji z nowej emisji w związku z podwyższeniem kapitału zakładowego ze środków własnych SKA nie podlega opodatkowaniu na podstawie art. 11 ust. 1 w związku z art. 10 ust. 1 pkt 3 i art. 14 ust. 1 ustawy o PIT. Nie jest bowiem przychodem podatkowym, o którym mowa w tych przepisach.

—oprac. Aleksandra Tarka

Zdaniem eksperta

Piotr Bulejak, doradca podatkowy w kancelarii KNDP

W komentowanym wyroku NSA wskazał, że wspólnik SKA, który otrzymuje nowe akcje tej spółki w wyniku podjęcia przez walne zgromadzenie uchwały o przekazaniu środków zgromadzonych na kapitale zapasowym na kapitał zakładowy, nie uzyskuje przychodu. Orzeczenie to potwierdza wcześniejsze rozstrzygnięcia, np. wyrok NSA z 25 września 2015 r. Można już zatem mówić o ukształtowaniu linii orzeczniczej.

Wyrok co do zasady dotyczy stanu prawnego obowiązującego do końca 2013 r., kiedy SKA nie była podatnikiem CIT. Z tego powodu szczegółowe rozważania NSA dotyczące zasad opodatkowania akcjonariuszy SKA będących podatnikami PIT w praktyce nie są już dziś istotne dla innych podatników (chyba że w przeszłości przeprowadzili podobne operacje). Warto jednak zwrócić uwagę na ogólną część uzasadnienia, w której NSA analizuje pojęcie przychodu z działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o PIT.

Ustawa o PIT jako przychód z działalności gospodarczej uznaje kwoty należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, po wyłączeniu wartości zwróconych towarów, udzielonych bonifikat i skont. W tym świetle argumentacja organu podatkowego o uzyskaniu w analizowanej sytuacji przez akcjonariusza SKA przychodu słusznie została zakwestionowana przez NSA, który podkreślił że moment otrzymania dochodu z akcji nie jest tożsamy z momentem ich nabycia. W ocenie sądu termin „kwota należna" należy wiązać z pojęciem wymagalnego świadczenia. Niezbędnym warunkiem powstania przychodu należnego jest zatem możliwość skutecznego dochodzenia przez podatnika świadczenia, z którego wynika ten przychód.

Bardzo istotne jest również potwierdzenie przez NSA, że powstanie przychodu musi wyraźnie wynikać z przepisów. Sąd podkreślił bowiem, że „milczenie ustawodawcy co do opodatkowania danego stanu faktycznego, niezależnie od tego, czy zamierzone, czy wynikające z błędu, stanowi obszar wolny od opodatkowania".

Tak uznał Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 4 marca 2016 r. (II FSK 52/14).

Stan faktyczny

Pozostało 98% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe