1. zmniejszają koszty uzyskania przychodów albo
2. w przypadku braku możliwości zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów – zwiększają przychody
– w miesiącu, w którym została dokonana płatność bez pośrednictwa rachunku płatniczego.
Jak podkreślił dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 24 sierpnia 2017 r. (0112-KDIL3-3.4010.14. 2017. 1.KP), zestawienie tych dwóch przepisów prowadzi do wniosku, że w przypadku każdej transakcji o wartości przekraczającej 15 tys. zł istnieje obowiązek zrealizowania płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, przy czym naruszenie tego obowiązku, a więc dokonanie płatności w całości lub w części z pominięciem takiego rachunku oznacza brak możliwości zaliczenia kosztu w tej części, w jakiej płatność dotycząca tej transakcji została dokonana z pominięciem rachunku płatniczego. Przepisy nie wyłączają zatem z kosztów jedynie nadwyżki płatności ponad wartość 15 tys. zł, lecz każdą płatność (bez względu na jej wartość/kwotę) dokonaną z pominięciem rachunku bankowego, jeżeli jest dokonywana w ramach transakcji o wartości przekraczającej 15 tys. zł.
Bez względu na liczbę płatności
Dyrektor KIS zwrócił uwagę, że pojęcie jednorazowej transakcji nie jest równoznaczne z terminem pojedynczej płatności. Regulacje ustawy o swobodzie działalności gospodarczej wyraźnie odnoszą się bowiem do transakcji – bez względu na liczbę płatności w ramach tej transakcji. Organ podatkowy, odwołując się do przepisów ustawy o swobodzie działalności gospodarczej oraz ustawy terminach zapłaty w transakcjach handlowych, zaznaczył, że pojęcie „transakcja" należy rozumieć jako umowę, której przedmiotem jest odpłatne świadczenie usług/dostawa towarów i umowa ta jest zawierana między przedsiębiorcami w ramach prowadzonej przez nich działalności gospodarczej. W konsekwencji, jednorazowa wartość transakcji oznacza ogólną wartość wierzytelności lub zobowiązań, określoną w umowie zawartej między przedsiębiorcami. Przymiot jednorazowości nie odnosi się do liczby płatności, lecz odzwierciedla wymóg powiązania poszczególnych świadczeń w ramach jednego stosunku umownego. Można zatem przyjąć, że jeżeli całkowita wartość transakcji nie wynika wprost z treści umowy, lecz zależy od czasu jej trwania – co dotyczyć może między innymi umów o stałe świadczenie usług zawartych na czas nieokreślony – to wówczas należałoby przyjąć, że pojęcie jednorazowej wartości transakcji odnosi się do poszczególnych okresów rozliczeniowych, za które przysługuje wynagrodzenie.
Stanowisko to znajduje również potwierdzenie w interpretacji dyrektora KIS z 7 lipca 2017 r. (0111-KDIB2-3.4010.13. 2017.1.AZE). Organ podatkowy potwierdził w niej, że skoro całkowita wartość transakcji nie wynika wprost z treści umowy, lecz zależy od czasu jej trwania (zarówno w przypadku zawartej umowy o współpracy, jak i w razie braku umowy na piśmie), to należy przyjąć, że pojęcie jednorazowej wartości transakcji odnosi się do poszczególnych okresów rozliczeniowych, za które przysługuje wynagrodzenie, a nie do wszystkich okresów łącznie. Tym samym, jeśli wartość poszczególnych rozrachunków za okresy rozliczeniowe nie przekroczy równowartości 15 tys. zł, to zachowane zostanie prawo do każdorazowego zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kosztu w całości, mimo dokonania zapłaty w gotówką.
