- Przychód: 65 000 zł
- Koszty: 50 000 zł +1500 zł + 600 zł = 52 100 zł
- Podatek do zapłaty: 19 proc. x (65 000 zł – 52 100 zł) = 2451 zł >> patrz PIT-38
Jeżeli podatnik sprzedaje papiery wartościowe, które nabył w spadku, to przy ich ewentualnej sprzedaży istnieje możliwość uwzględniania wydatków poniesionych uprzednio przez spadkodawcę na nabycie tych praw majątkowych.
Całość uzyskanych w danym roku przychodów i ich kosztów ze sprzedaży akcji, udziałów i innych praw majątkowych rozlicza się po zakończeniu roku podatkowego w składanym zeznaniu podatkowym PIT-38. Zeznanie składa się do 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Podatnik nie płaci zaliczek na podatek w trakcie roku. W zeznaniu rocznym należy wykazać sumę uzyskanych w roku przychodów z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub udziałów (akcji) oraz sumę kosztów związanych z uzyskanymi przychodami. W terminie złożenia zeznania trzeba także wpłacić należny podatek.
Ewentualną stratę wykazaną w zeznaniu PIT-38 można odliczyć od dochodów z tego samego źródła, czyli z kapitałów pieniężnych, uzyskanych w najbliższych kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych, ale wysokość odliczenia w każdym z nich nie może przekroczyć 50 proc. kwoty poniesionej straty.
Kwoty uzyskane za granicą
Do opodatkowania przychodów (dochodów) z kapitałów pieniężnych uzyskanych za granicą stosuje się przepisy umów o unikaniu podwójnego opodatkowania. Umowy te określają, czy uzyskane przychody (dochody) podlegają opodatkowaniu w Polsce. Zryczałtowany podatek od przychodów (dochodów) uzyskanych za granicą i podlegających opodatkowaniu w Polsce podatnik oblicza sam i deklaruje w jednym z zeznań rocznych (PIT-36, PIT-36L albo PIT-38). Od tego podatku odlicza, przeliczoną na złote, kwotę podatku zapłaconego za granicą.
Przychodów (dochodów) uzyskanych za granicą, opodatkowanych zryczałtowanym podatkiem dochodowym, nie łączy się z innymi przychodami (dochodami) wykazywanymi w zeznaniu rocznym. Wysokość kwoty podatku zapłaconego za granicą, o którą można pomniejszyć zryczałtowany podatek od przychodów (dochodów) uzyskanych za granicą, co do zasady nie może przekroczyć kwoty podatku obliczonego od tych przychodów (dochodów) przy zastosowaniu stawki 19 proc. Trzeba zauważyć, że w zeznaniach nie wykazuje się uzyskanego przychodu (dochodu), tylko zryczałtowany polski podatek oraz wartość podatku zapłaconego za granicą (do wysokości wskazanego powyżej limitu). Podatnik nie wypełnia przy tym załącznika PIT/ZG.
Przykład
8 grudnia 2015 r. podatnik otrzymał dywidendę od francuskiego podmiotu w wysokości 5000 euro. We Francji został pobrany podatek w wysokości 15 proc. Dywidendę oraz zapłacony za granicą podatek należy przeliczyć na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez NBP z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego odpowiednio dzień uzyskania przychodu lub dzień zapłaty podatku, a więc po kursie ogłoszonym przez NBP 7 grudnia 2015 r.
- Przeliczenie uzyskanego przychodu na złote:
5000 euro x 4,3111 zł/euro = 21 555,50 zł
- Zryczałtowany podatek w Polsce:
21 555,50 zł x 19 proc. = 4095,55 zł
- Podatek pobrany za granicą:
5000 euro x 15 proc. x 4,3111 zł/euro = 3233,33 zł
- Różnica pomiędzy zryczałtowanym podatkiem do zapłacenia w Polsce a podatkiem zapłaconym za granicą:
4095,55 zł - 3233,33 zł = 862,22 zł
Podatnik był w 2015 r. zatrudniony w Polsce dodatkowo na umowę o pracę, więc zryczałtowany podatek oraz podatek zapłacony za granicą należ wykazać w deklaracji PIT-36 odpowiednio w poz. 212 oraz w poz. 214 tego formularza. Podatek do zapłaty należy zaokrąglić do pełnych złotych (862 zł) > >patrz PIT-36.
Natomiast dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, udziałów (akcji) i zbycia pochodnych instrumentów finansowych oraz z realizacji wynikających z nich praw, uzyskane za granicą, a stosownie do postanowień umów o unikaniu podwójnego opodatkowania podlegające opodatkowaniu w Polsce, należy wykazać i opodatkować w zeznaniu PIT-38 (wraz z załącznikiem PIT-ZG) łącznie z innymi dochodami z tego źródła.
Przykład
Podatnik uzyskał:
- dochód ze sprzedaży akcji w państwie X (w przeliczeniu na złote) w wysokości 5000 zł, od którego w tym państwie zapłacił podatek w wysokości 20 proc. dochodu, a więc 1000 zł, oraz
- dochód ze sprzedaży akcji na giełdzie papierów wartościowych w Polsce w wysokości 20 000 zł.
Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania pomiędzy Polską a państwem X przewiduje dla takich dochodów metodę proporcjonalnego odliczenia.
W Polsce dochód ten podatnik powinien opodatkować w następujący sposób:
Suma dochodów uzyskanych w Polsce i za granicą:
5000 zł + 20 000 zł = 25 000 zł
Podatek od sumy dochodów:
19 proc. x 25 000 zł = 4750 zł
Podatek zapłacony za granicą do odliczenia w Polsce:
4750 zł × 5000 zł /25 000 zł = 950 zł
Podatek do zapłacenia w Polsce:
4750 zł – 950 zł = 3800 zł
Tak więc, mimo że podatnik zapłacił za granicą (w przeliczeniu na złote) 1000 zł podatku, to w Polsce może odliczyć 950 zł. >>patrz PIT-38 i PIT/ZG
Oprocentowanie oszczędności biznesmena
Kwestia ustalenia odpowiedniego źródła przychodów w związku z uzyskiwanymi przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą środków, m.in. z odsetek od rachunków bankowych, z lokat czy sprzedaży akcji, niejednokrotnie budziła wiele wątpliwości. Problematyczna była kwestia, czy dochody te należy uznać za związane z działalnością gospodarczą, czy może stanowią odrębne źródło, jakim są kapitały pieniężne.
Jednak od stycznia 2015 r., zgodnie z art. 14 ust. 2 pkt 5 ustawy o PIT, przychodem z działalności gospodarczej pozostają odsetki od środków pieniężnych na rachunkach rozliczeniowych, o których mowa w przepisach prawa bankowego, lub na rachunkach w spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych, prowadzonych w związku z wykonywaną działalnością gospodarczą, w tym także odsetki od lokat terminowych oraz innych form oszczędzania, przechowywania lub inwestowania, tworzonych na tych rachunkach. Wcześniejsze brzmienie tego przepisu wskazywało, że przychodem z działalności gospodarczej są wyłącznie odsetki od środków na rachunkach bankowych utrzymywanych w związku z wykonywaną działalnością.
To oznacza, że do przychodów z działalności gospodarczej należy zaliczyć m.in. odsetki z lokat założonych w powiązaniu z podstawowym rachunkiem firmowym. Wówczas przychody te należy połączyć z innymi przychodami z działalności i ująć w deklaracji PIT-36 lub PIT-36L.
Jeśli natomiast np. osoba fizyczna założy lokatę w innym banku, to lokata ta będzie objęta opodatkowaniem na zasadach dotyczących przychodów z kapitałów pieniężnych. To z kolei oznacza, że zyski z takiego depozytu będą objęte 19-proc. zryczałtowanym podatkiem (czyli płaconym niezależnie od tego, czy prowadzący działalność notuje zyski czy straty).
Inna sytuacja będzie mieć miejsce w przypadku sprzedaży przez osobę prowadzącą działalność gospodarczą akcji oraz innych papierów wartościowych. Uzyskany przez taką osobę przychód z tego tytułu będzie bowiem zaliczany do przychodów z działalności gospodarczej tylko wtedy, gdy przedmiotem działalności gospodarczej podatnika będzie m.in. obrót (sprzedaż) akcjami (udziałami). Wynika to z art. 30b ust. 4 ustawy o PIT.
Autor jest menedżerem w zespole ds. PIT w KPMG w Polsce
Płatność w ratach, z jednym momentem powstania przychodu
1 stycznia 2016 r. wszedł w życie nowy art. 17 ust. 1ab ustawy o PIT, zgodnie z którym przychód z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych powstaje w momencie przeniesienia na nabywcę własności udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych.
Do 31 grudnia 2015 r. przepisy wskazywały, że za przychody z kapitałów pieniężnych uważa się należne, choćby nie zostały faktycznie otrzymane, przychody z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) oraz papierów wartościowych. Ponieważ ustawa o PIT nie definiuje pojęcia „kwota należna", to w praktyce kwestia ustalenia momentu powstania przychodu ze sprzedaży udziałów (akcji) bądź papierów wartościowych często budziła wątpliwości i spory podatników z organami podatkowymi. Dotyczyły one sytuacji, gdy zgodnie z zawartą umową sprzedający ma otrzymać zapłatę w ratach, w różnych latach podatkowych.
Teraz już takich wątpliwości nie będzie. Przychód ze sprzedaży akcji czy udziałów, w przypadku gdy płatność zostanie rozłożona na raty, powstanie już w momencie przeniesienia ich własności na nabywcę.
podstawa prawna: ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn. DzU z 2012 r. poz. 361 ze zm.)
