Rozpoznanie przychodu
Od stycznia 2018 roku ustawa o CIT dzieli przychody na dwie kategorie. Jedną są kapitały pieniężne, drugą – przychody z działalności (wszystkie przychody nieuznawane za przychody kapitałowe).
Artykuł 10 ust. 1 pkt 1 ustawy o CIT przewiduje, że dochodem (przychodem) z udziału w zyskach osób prawnych jest dochód (przychód) faktycznie uzyskany z tego udziału, w tym m.in. dochód z umorzenia udziałów (akcji). Dochód z umorzenia udziałów jest więc dochodem z kapitałów pieniężnych.
Przy ustalaniu przychodu z tytułu zbycia udziałów w celu ich umorzenia za wynagrodzeniem (umorzenie dobrowolne) należy uwzględnić unormowania zawarte w art. 12 ust. 4 pkt 3 ustawy o CIT. Na jego podstawie do przychodów nie zalicza się zwróconych udziałów lub wkładów w spółdzielni, umorzenia udziałów (akcji) w spółce, w tym kwot otrzymanych z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz takiej spółki w celu umorzenia tych udziałów (akcji) – w części stanowiącej koszt ich nabycia bądź objęcia.
Jeżeli więc podatnik dokonuje zbycia na rzecz spółki udziałów, bądź akcji, celem ich umorzenia i za zbywane udziały lub akcje uzyskuje wynagrodzenie w wysokości wyższej niż poniesione przez niego wydatki na nabycie bądź objęcie tych udziałów, to do przychodów tego podatnika zalicza się tylko nadwyżka uzyskanego wynagrodzenia ponad wydatki na nabycie bądź objęcie tych udziałów (akcji).
Jeżeli wynagrodzenie z tego tytułu jest jednak niższe niż wydatki poniesione na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) lub równe tym wydatkom, to podatnik nie wykaże z tego tytułu przychodu podatkowego. Nie ma też prawa do uznania kwoty wydatków za koszt uzyskania przychodów. Umorzenie udziałów (niezależnie od wysokości wynagrodzenia umorzeniowego) nie może bowiem spowodować powstania straty podatkowej.
Umorzenie udziałów nie generuje natomiast przychodu po stronie spółki, której udziały są umarzane. Umorzenie jest dla niej obojętne podatkowo. Taka sytuacja wystąpi niezależnie od tego, czy umorzenie udziałów odbyło się nieodpłatnie czy za wynagrodzeniem. Takie stanowisko potwierdzają organy podatkowe w wydawanych interpretacjach (np. interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Katowicach z 12 sierpnia 2016 r., IBPB-1-1/4510-174/ 16-1/WRz; interpretacja indywidualna Dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 7 lipca 2016 r., ILPB3/4510-1-210/16-2/JG).