Czy zagraniczne składki na ubezpieczenie uwzględnia się w zeznaniu rocznym

Podatnicy składający zeznanie podatkowe za 2017 rok są uprawnieni do odliczenia od dochodu w zeznaniu podatkowym składek na ubezpieczenia społeczne oraz odliczenia od podatku składek na ubezpieczenie zdrowotne. Poza składkami, które podlegają wpłacie do polskiego Zakładu Ubezpieczeń Społecznych, ustawodawca przewidział również możliwość odliczenia przez podatników składek na ubezpieczenia opłacanych poza granicami Polski. Z możliwości tej może skorzystać np. podatnik wykonujący pracę na terytorium RP na podstawie zagranicznej umowy o pracę, który w dalszym ciągu pozostaje objęty zagranicznym systemem ubezpieczeń społecznych i opłaca składki na ubezpieczenia społeczne za granicą.

Aby jednak skorzystać z możliwości odliczenia zagranicznych składek na ubezpieczenia, trzeba spełnić warunki określone w ustawie o PIT.

Czasem trudno zakwalifikować

Odliczeniu od dochodu podlegają składki zapłacone w danym roku na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne, zgodnie z przepisami dotyczącymi obowiązkowego ubezpieczenia społecznego w innym niż Rzeczpospolita Polska państwie członkowskim Unii Europejskiej lub w innym państwie należącym do Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub w Konfederacji Szwajcarskiej. Analogiczną regulację znajdziemy w przepisach dotyczących odliczeniu od podatku składki na ubezpieczenie zdrowotne. W tym miejscu należy zaznaczyć, że podatnik może spotkać się z sytuacją, w której brak będzie wyraźnego podziału pomiędzy zagranicznym systemem ubezpieczeń społecznych a ubezpieczeniem zdrowotnym. Kwestia ta będzie szczególnie istotna w poprawnym zakwalifikowaniu przez podatnika danej składki jako odliczeniu od dochodu (składki na ubezpieczenia społeczne) bądź odliczeniu od podatku (składki zdrowotnej).

Ustawa o PIT wprowadza dwa zasadnicze warunki, które muszą być spełnione łącznie, aby podatnik był uprawniony do zastosowania odliczenia składek zapłaconych za granicą.

Dwa ustawowe warunki

1. Przede wszystkim składki muszą być opłacane w ramach obowiązkowego ubezpieczenia społecznego. Oznacza to, że podatnik nie ma możliwości odliczenia składek opłacanych dobrowolnie.

Przykład

Podatnik podlega obowiązkowym ubezpieczeniom społecznym w Polsce oraz dodatkowo objęty jest dobrowolnym ubezpieczeniem emerytalnym w Niemczech, w ramach którego odprowadza w Niemczech składki. W tej sytuacji podatnik nie może odliczyć w polskim zeznaniu podatkowym składek zapłaconych w Niemczech.

2. Ponadto, odliczeniu w polskim zeznaniu podatkowym podlegają tylko te zagraniczne składki, które zostały opłacone w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej lub innym państwie należącym do EOG lub Konfederacji Szwajcarskiej.

Przykład

Podatnik opłaca obowiązkowe składki na ubezpieczenia w Stanach Zjednoczonych Ameryki i w krajach azjatyckich. Nie może ich odliczyć w polskim zeznaniu podatkowym.

Dodatkowe wymogi

Poza dwoma głównymi warunkami wskazanymi powyżej, ustawa o PIT wprowadza także inne, które muszą zostać spełnione, aby odliczenie zagranicznych składek było możliwe.

1. Odliczeniu nie podlegają więc te składki, których podstawę wymiaru stanowi dochód zwolniony od podatku na podstawie umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, których stroną jest Polska.

Przykład

Do danego dochodu znajduje zastosowanie metoda unikania podwójnego opodatkowania (zaliczenie proporcjonalne/wyłączenie z progresją). Podatnik nie będzie mógł odliczyć składek na ubezpieczenia obliczonych od tego dochodu.

2. Drugim dodatkowym warunkiem do odliczenia jest brak odliczenia zagranicznych składek od dochodu bądź podatku w innym niż Polska państwie członkowskim Unii, Europejskiego Obszaru Gospodarczego lub Konfederacji Szwajcarskiej. Składki na ubezpieczenia nie mogą więc być odliczane więcej niż jeden raz dla celów obliczenia zobowiązania podatkowego.

3. Ustawa nakłada również warunek, aby istniała podstawa prawna wynikająca z umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania, której stroną jest Polska oraz kraj, w którym opłacane są składki na ubezpieczenia, do uzyskania przez organ podatkowy informacji podatkowych od organu podatkowego państwa, w którym podatnik opłacał składki na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne bądź zdrowotne.

Kiedy z ograniczeniem, a kiedy bez

Ustawa o PIT nie przewiduje ograniczenia wysokości odliczenia zagranicznych składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne. Oznacza to, że co do zasady podatnik ma prawo odliczyć od dochodu wszystkie zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne niezależnie od ich wysokości, oczywiście przy założeniu, że spełniają wymienione wyżej warunki. Faktycznym limitem jest zatem kwota dochodu podlegającego opodatkowaniu.

Inaczej sprawa przedstawia się w przypadku odliczenia od podatku zapłaconej składki zdrowotnej. Ustawa o PIT przewiduje limit w tym zakresie. Kwota składki zdrowotnej, o którą zmniejsza się należny podatek, nie może przekroczyć 7,75 proc. podstawy wymiaru tej składki. Jest to analogiczne rozwiązanie do tego, z którym mamy do czynienia w przypadku odliczenia od podatku składki zdrowotnej opłacanej w Polsce. Rolą podatnika będzie zatem poprawne obliczenie kwoty składki zdrowotnej, którą odliczy w zeznaniu podatkowym.

Wymagane dokumenty

Zagraniczne składki na ubezpieczenia społeczne oraz ubezpieczenie zdrowotne odlicza się na podstawie dokumentów źródłowych potwierdzających zapłatę tych składek. Będą to więc np. zagraniczne paski płacowe, informacje wystawiane przez zagranicznego pracodawcę lub zagraniczny organ ubezpieczeń społecznych. Istotne jest również, aby podatnik posiadał dokumenty potwierdzające, że składki były opłacane w ramach obowiązkowego, a nie dobrowolnego systemu ubezpieczeń. Praktyka pokazuje, że urzędy skarbowe często weryfikują te zeznania podatkowe, w których uwzględnione są zagraniczne składki na ubezpieczenia, szczególnie jeżeli skutkują one nadpłatą podatku. Dlatego może zaistnieć konieczność przedstawienia wskazanych wyżej dokumentów w urzędzie skarbowym w celu udokumentowania prawa do odliczeń, wraz z tłumaczeniem ich na język polski.

Autor jest ekspertem podatkowym w zespole ds. PIT w KPMG w Polsce