Jak odtworzyć faktury zniszczone przez powódź

Przedsiębiorca, który stracił faktury potwierdzające wydatki na budowę środka trwałego, powinien zadbać o ich odtworzenie lub duplikaty. Nie ma prawa do ustalenia kosztu wytworzenia w drodze wyceny sporządzonej przez rzeczoznawcę.

Publikacja: 09.03.2017 04:00

Jak odtworzyć faktury zniszczone przez powódź

Foto: Fotorzepa, Dominik Pisarek

- W 2011 r. Przedsiębiorcą rozpoczął budowę budynku handlowego, który miał zostać zaliczony do środków trwałych jego firmy. Zasadnicze koszty budowy budynku zostały poniesione w latach 2011 – 2014 r. Budynek ma zostać oddany do używania i wprowadzony do ewidencji środków trwałych w najbliższych tygodniach. Powstał jednak poważny problem z jego rzeczywistą wyceną. W roku 2015 r. miasto, w którym mieszka przedsiębiorca i w którym przechowywana jest jego dokumentacja księgowa, nawiedziła olbrzymia powódź. Przedsiębiorca utracił wtedy dokumentację finansowo-księgową. Zgłosił to do urzędu skarbowego. Czy przedsiębiorca może ustalić wartość wybudowanego środka trwałego (budynku) w drodze wyceny sporządzonej przez powołanego rzeczoznawcę i w tej wartości wprowadzić budynek do ewidencji środków trwałych? – pyta czytelniczka.

Za wartość początkową środków trwałych wytworzonych we własnym zakresie uważa się koszt ich wytworzenia (zob. art. 22g ust. 1 pkt. 2 ustawy o PIT). Koszt wytworzenia obejmuje wartość, w cenie nabycia, zużytych do wytworzenia środków trwałych: rzeczowych składników majątku i wykorzystanych usług obcych, kosztów wynagrodzeń za prace wraz z pochodnymi i inne koszty dające się zaliczyć do wartości wytworzonych środków trwałych. Do kosztu wytworzenia nie zalicza się wartości własnej pracy podatnika, jego małżonka i małoletnich dzieci, kosztów ogólnych zarządu, kosztów sprzedaży oraz pozostałych kosztów operacyjnych i kosztów operacji finansowych, w szczególności odsetek od pożyczek (kredytów) i prowizji, z wyłączeniem odsetek i prowizji naliczonych do dnia przekazania środka trwałego do używania (art. 22g ust. 4 ustawy o PIT). Koszt wytworzenia koryguje się o różnice kursowe, naliczone do dnia przekazania do używania środka trwałego (zob. art. 22g ust. 5 ustawy o PIT).

W wyjątkowych sytuacjach

Jeżeli podatnik nie może ustalić kosztu wytworzenia w taki sposób, to wartość początkową środków trwałych ustala się w wysokości określonej z uwzględnieniem cen rynkowych, o których mowa w art. 22g ust. 8 ustawy o PIT. Chodzi o ceny rynkowe środków trwałych tego samego rodzaju z grudnia roku poprzedzającego rok założenia ewidencji lub sporządzenia wykazu oraz stanu i stopnia ich zużycia, w drodze wyceny sporządzonej przez biegłego, powołanego przez podatnika (art. 22g ust. 9 ustawy o PIT).

Nie ma, bo nie musiał gromadzić

Koszt wytworzenia środka trwałego można więc ustalić w drodze wyceny przez biegłego. Jest to jednak sytuacja szczególna, wyjątek od obowiązującej zasady ustalania wartości środka trwałego według kosztów wytworzenia. Brak możliwości ustalenia kosztu wytworzenia środka trwałego zgodnie z zasadą z art. 22g ust. 1 pkt 2 w zw. ust. 4 ustawy o PIT musi być spowodowany szczególnymi, wyjątkowymi okolicznościami. Powinien przy tym mieć charakter obiektywny, a więc dotyczyć na przykład takich sytuacji, gdy podatnik nie posiada – ze względu na to, że nie musiał ich gromadzić – stosownych dokumentów stwierdzających poniesienie przez niego wydatków na wytworzenie środka trwałego. Z tego względu wycena biegłego ma z reguły zastosowanie, gdy podatnik wytworzył składnik majątkowy dla celów osobistych, a następnie uznał go za środek trwały w prowadzonej działalności gospodarczej. W takiej sytuacji nie był bowiem zobowiązany do gromadzenia rachunków i faktur dokumentujących wydatki na jego wytworzenie.

Jeżeli już w momencie podjęcia inwestycji budowlanej znane było jej przeznaczenie – budowa budynku handlowego – to nie można mówić, że powstawała na cele osobiste podatnika.

Cel był znany od początku

Przedsiębiorca był zatem zobowiązany zarówno do gromadzenia faktur oraz innych dokumentów potwierdzających wysokość poniesionych wydatków związanych z prowadzoną inwestycją, jak również do ich zabezpieczenia, co umożliwiłoby prawidłowe ustalenie kosztu wytworzenia budynku. Nie można przyjąć, że w trakcie procesu inwestycyjnego przedsiębiorca ponosił wydatki niemożliwe do udokumentowania, w szczególności w sytuacji, w której od momentu poniesienia nakładów inwestycyjnych nie upłynął znaczny czas i od początku znany był cel budowy nieruchomości. Ponadto, w sytuacji zniszczenia dokumentacji finansowo-księgowej przedsiębiorca powinien podjąć działania zmierzające do jej odtworzenia, a nie zlecać sporządzenia opinii biegłemu, gdyż nie można nią zastąpić rachunków i faktur dokumentujących poniesione wydatki na wytworzenie środka trwałego. Tym samym, brak jest podstaw prawnych do ustalenia wartości początkowej nieruchomości na podstawie wyceny biegłego. Przedsiębiorca powinien przede wszystkim podjąć próbę uzyskania dokumentów umożliwiających określenie wartości poniesionych nakładów. Fakt poniesienia wydatków inwestycyjnych można udowodnić za pomocą dopuszczonych przez prawo środków dowodowych (np. duplikatów faktur).

Fiskus potwierdza

Przedsiębiorca nie ma zatem prawa przyjęcia kosztu wytworzenia składnika majątku na podstawie wyceny biegłego. Wartość początkową środka trwałego powinien ustalić jako sumę udokumentowanych wydatków poniesionych na wytworzenie budynku wykorzystywanego w działalności gospodarczej (por. interpretację Izby Skarbowej w Bydgoszczy z 8 sierpnia 2016 r., ITPB3/4511-252/16/MKo).

—Marcin Szymankiewicz, doradca podatkowy

- W 2011 r. Przedsiębiorcą rozpoczął budowę budynku handlowego, który miał zostać zaliczony do środków trwałych jego firmy. Zasadnicze koszty budowy budynku zostały poniesione w latach 2011 – 2014 r. Budynek ma zostać oddany do używania i wprowadzony do ewidencji środków trwałych w najbliższych tygodniach. Powstał jednak poważny problem z jego rzeczywistą wyceną. W roku 2015 r. miasto, w którym mieszka przedsiębiorca i w którym przechowywana jest jego dokumentacja księgowa, nawiedziła olbrzymia powódź. Przedsiębiorca utracił wtedy dokumentację finansowo-księgową. Zgłosił to do urzędu skarbowego. Czy przedsiębiorca może ustalić wartość wybudowanego środka trwałego (budynku) w drodze wyceny sporządzonej przez powołanego rzeczoznawcę i w tej wartości wprowadzić budynek do ewidencji środków trwałych? – pyta czytelniczka.

Pozostało 85% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Kup teraz
Prawo karne
Przeszukanie u posła Mejzy. Policja znalazła nieujawniony gabinet
Prawo dla Ciebie
Nowe prawo dla dronów: znikają loty "rekreacyjne i sportowe"
Edukacja i wychowanie
Afera w Collegium Humanum. Wykładowca: w Polsce nie ma drugiej takiej „drukarni”
Edukacja i wychowanie
Rozporządzenie o likwidacji zadań domowych niezgodne z Konstytucją?
Praca, Emerytury i renty
Są nowe tablice GUS o długości trwania życia. Emerytury będą niższe